Rus modernleşmesi ve Türkiye (1682-1905)

Abstract

Modernleşme, belirli bir tarih kesitinde ortaya çıkmış olan, uluslararasıkonjonktürün yarattığı bir olgudur. Günümüzde bu olgunun başlattığı süreç devametmektedir.Bu araştırmada, öncelikle modernleşme, kavram ve kuram açısındanincelenmiştir. Ardından Rus modernleşmesinin arka planına geçilerek, Rusbirliğinin ve kimliğinin oluşumundaki etkenler irdelenmiştir. Modernleşmenin arkaplanının anlatımı tamamlandıktan sonra, modernleşmenin başlangıcı olarak kabuledilen I.Petro dönemi ve onu izleyen II.Katerina dönemlerine geçilmiştir. Aynıdönemde Osmanlı İmparatorluğunun görünümüne değinilerek, toprak ve nüfusaçısından oldukça geniş olan iki Avrasya İmparatorluğunun, iki Hanedanınkimliklerinden, yapılarından kaynaklanan direnç noktaları vurgulanarak,modernleşme çabaları incelenmiştir.Kölelerin azad edilmesiyle ivme kazanan Rus modernleşmesi ve fikrihareketler, Osmanlı İmparatorluğunda yaşanan Tanzimat reformları ve YeniOsmanlılarla karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Süreç işlemektedir ve zorunluolarak ilerlemektedir. Otokrasinin gelecek kaygısıyla ülke içinde yasakladığı politikfaaliyetler iki İmparatorluk için de, Avrupa'da devam etmiştir. İsyanlar ve suikastteşebbüsleri yaşanmış, ancak bu faaliyetler Rusya'da kültürel düzeyi aşarak, artanşiddet eylemlerine dönüşürken, Osmanlı toplumunda daha çok bürokratik vekültürel düzeyde yaşanmıştır.Osmanlı Hanedanı, dış dünyada yaşanan gelişmelerin zorlamasıyla vesadrazamlarının da etkisiyle anayasayı daha önce kabul etmiş ancak, Rusya ileyapılan savaş gerekçe gösterilerek anayasa otuz yıl gibi uzun bir süre ile askıyaalınmıştır. Bu dönemde Rusya'da yaşananlar 1905 devrimine yol açmış ve Rusyameşruti monarşiye geçerken, Türkler de kapsam ve özellikler farklı olsa da 1908'debenzer gelişmeyi izleyerek meşruti monarşiyi kabul etmişlerdir.

Modernization, which has appeared in a certain historical period, has been a factthat has been created by international conjuncture. Today the process that had beenstarted by this fact is continuing.In this research, firstly modernization has been studied in terms of notion andtheory. Then, the background of the Russian modernization and the factors offormation of the Russian unification and identification have been taken intoconsideration. After completion of the explaining of the background ofmodernization, the period which has been accepted as starting of the modernizationof the Peter the Great and following period of Catherine the Second has beenexamined. In the same period, modernization efforts have been studied bymentioning the appearance of the Ottoman Empire and by emphasizing resistancepoints stemming from the identities and structures of the two Eurasian Empires, twodynasties that were quite wide in terms of land and population.Russian modernization and intellectual movements acquiring momentum withemancipation of slaves has been presented by comparing with reforms of Tanzimatreforms and Neo-Ottomans in the Ottoman Empire. Process is working andinevitably progressing. Domestic political movements forbidden by theAuthoritarianism under fear of the future had continued both in the two Empiresand also in Europe. Rebellions and assassinations attempts had been seen, however,while these movements in Russia had been turned into violation actions bysurpassing cultural level, in the Ottoman Empire these attempts had realized inbureaucratic and cultural level.Ottoman Dynasty had accepted before the Constitution stemming from compulsionof developments occurring in the external world and from effects of the grandviziers, however, it had been suspended for thirty years by pretext war with Russia.In this period events occurring in Russia had led to the 1905 Revolution and whileRussia adopted constitutional monarchy, Turks has also accepted the regime byfollowing similar developments even if scope and characteristics had been different.