Türk modernleşmesinde Yeni Adam Dergisi (1934-1938)

Abstract

XVIII. yüzyılda ilk Türk matbaasının kurulumuyla başlayan Türk basın-yayıncılığı, zaman içinde en etkili kitle iletişim aracı haline gelmiştir. Osmanlı Devleti'nde iktidara karşı muhalif ses olarak gelişim gösteren gazete ve mecmualar; Cumhuriyet'in ilanından sonraki dönemde, ulus-devlet kurma ve inkılâpların tabana yayılmasında yeni rejimin en etkin olarak kullandığı araçlar olmuştur.İnkılâpçılık hareketi, ilk ve orta dereceli öğretim kurumlarından sonra yüksek öğretimde de kimi düzenlemelere gitmiştir. Dönemin tek yüksek öğretim kurumu olan Darülfünun, 1933 yılında ilga edilmiş ve akademik kadrosunda tensikata gidilmiştir. Yerine kurulan İstanbul Üniversitesi'nde görevlendirilmeyen öğretim üyesi İsmail Hakkı Baltacıoğlu, açıkta kalması üzerine Yeni Adam adlı dergiyi çıkarmaya başlamıştır.1 Kânunusani (Ocak) 1934 tarihinde ilk sayısı basılan dergi, haftalık olarak çıkarılmıştır. O tarihlerde basın hayatına giren birçok gazete ve dergi gibi, Yeni Adam da Türk inkılâpçılık hareketinden yansıtan yayınlar yapmıştır. Sahibi ve başyazarı Baltacıoğlu'nun eğitimci ve bilimsel kişiliğinden yoğun olarak etkilenen Yeni Adam, halkı eğitmek, bilgilendirmek ve savunduğu görüşler doğrultusunda yönlendirmeye çalışmıştır.Dergi bu çabasında görüşlerini; oluşturduğu ideal, modern insan; `yeni adam' modeli üzerinden savunmuştur. Modernleşmenin bireyde başlayıp topluma doğru ilerleyeceği fikri üzerinden hareketle, okuyucularının her birinin `yeni adam' olması amacını taşımıştır. Dolayısıyla, modern Türk insanını ve modern Türk toplumunu ilgilendirmesi gerektiğini düşündüğü her konuda yayınlar yapan Yeni Adam, gerekli gördüğü alanlarda da inkılâplaşma ihtiyacını savunmuştur. Eğitim, sanat, iktisat, gündem, kadın ve dış politika olarak sınıflandırılabilecek konu yelpazesiyle, dergi Türk modernleşmesinin bütün unsurlarını ele almaya çalışmıştır. Dış politika gündemini işlediği yazılarında faşizme karşıtlığının Almanya üzerinde yoğunlaşması, Türkiye'nin dış politikasını zora sokacağı gerekçesiyle Şubat 1938'te kapatılmıştır.

By the 19th century printed pres had become one of the most influential tool of mass communication in the Ottoman Empire. Magazines and newspapers that had been outspoken in their opposition to the government-in-power of the Ottoman State, had thereby become effective means of nation-state building. Later these media became means of dispersing the revolutions among the public aftermath of the establishment of the Republic.The Revolutionary Movement, has undertaken reorganizing higher education right after reorganizing primary and secondary schools. Darülfünun, the Ottoman institute of higher education of the period was dissolved in 1933. As a result, all academics lost their former positions. The former lecturer İsmail Hakkı Baltacıoğlu, was not reappointed to recently-established İstanbul University. Subsequently he started to publish the magazine Yeni Adam (New Man).The first issue of Yeni Adam was published on January 1, 1934, as a weekly periodical. Like the other newspapers and magazines of the period, its publications consisted of the reflections of Turkish Revolutionary Movement. Under the influence of its owner and editor Baltacıoğlu?s educationist and scholary personality, Yeni Adam devoted itself to educate, instruct and guide the public towards the ideas of its own plea.In accordance with this devotion, the magazine represented the ideal of a `new man? and defended its ideas over this role-model. With the belief that modernization is starting from the induvidual and spreading over the community, the magazine aimed to transform each of its readers to `new man?. Consequently, Yeni Adam wrote on any issue that modern Turkish man/community should pay attention to. Further, it defended the revolutions where it saw a necessity. Its issues covering the topics of education, art, economics, women and foreign policy, aimed to comprise every aspects of Turkish modernization. However, as the magazine?s opposition to facism, established itself to opposition to Germany, Yeni Adam was abolished in February, 1938, due to Turkish Foreign Policy constraints.