Giresun`da sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel yaşam: 1945-1960

Abstract

Giresun, sosyal, ekonomik ve kültürel özellikleri bakımından içinde yer aldığı Karadeniz Bölgesi'nin genel özelliklerini taşımaktadır. Giresun'un yerleşim tarihi çok eskilere gitmesine rağmen, vilayet statüsünü Cumhuriyetin ilan edildiği 1923 yılında kazanmıştır. Bu bakımdan Giresun vilayeti Türkiye Cumhuriyeti ile yaşıttır. Ancak Cumhuriyet devrinde Türkiye'de her alanda büyük bir gelişim ve değişim süreci yaşanırken, Giresun bu değişim ve gelişim sürecinden gerektiği kadar istifade edememiştir. Karadeniz Bölgesinde yaygın olarak yetiştirilen fındık Giresun için hayati bir önem taşımaktadır. Halkın önemli bir bölümü geçimini fındık yetiştirerek sağlamaktadır. Bununla birlikte halkın farklı iş kollarında istihdamını sağlayabilecek büyüklükte yatırımlar hayata geçirilememiştir. Tarım tek ürüne dayalı olarak sınırlı bir bölgede yapılabilmiş, ikame bir ürün yetiştirilmesi için gerekli şartlar yaratılamamıştır. Giresun'da Türkiye ve Karadeniz Bölgesi ortalamalarının üzerinde bir gelişim gösteren nüfus, istihdam sorunu nedeniyle göçe maruz kalmıştır. Bu bakımdan, Giresun'un Türkiye genelinin gerisinde kalmasında ve en çok göç veren iller arasında bulunmasında, ekonomik gerekçeler önemli rol oynamıştır. Cumhuriyetin ilanından sonraki süreçte iç ve dış etkenler nedeniyle sürekli teyakkuz halinde bulunan Türkiye'de, İkinci Dünya Savaşının bitmesi ile yeni bir dönem başlamıştır. Çok partili hayata geçiş sürecini de kapsayan bu dönemde, 27 yıl süreyle iktidarda olan CHP'nin karşısına, yeni kurulan partiler çıkmış ve çok partili hayata geçilmesinin ardından yapılan ikinci genel seçimler sonucunda, 1950 yılında iktidar el değiştirmiştir. Türkiye'de yaşanan bu değişim sadece siyasetle sınırlı kalmamış sosyal, ekonomik ve kültürel olarak da toplumda önemli gelişmelerin önünü açmıştır. Yaptığımız tez çalışması ile 1945-1960 yılları arasındaki dönem itibarıyla, Giresun'un sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel durumunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu şekilde yapılan bir durum tespitinin, Cumhuriyet döneminde Türkiye'nin her bölgesinin dengeli bir kalkınma süreci yaşanmaması, nüfusun göçlerle büyük şehirlere yönelmesi, büyük kentlerde ortaya çıkan sosyal sorunlar gibi birçok sorunun cevabını bulmamıza yardım edeceği değerlendirilmektedir.

In terms of social, economic and cultural features, Giresun retains general characteristics of the Black Sea Region in which it is located. Although the history of settlement goes back to ancient times, it became a province in its own right in 1923, the year that the Republic was proclaimed. For this reason, Giresun province has the same age with the Turkish Republic. However evolution and development were took place in every region in Turkey at those Republic days, Giresun did not benefit from this evolution era necessarily. On the other hand Giresun is the home of hazelnut, which is commonly farmed in the rest of the Black Sea Region too. Hazelnut has a vital importance for Giresun and a significant part of the population earn their life from it. But the investments to employ people in different departments of business were not able to be implemented. Just one kind of a crop has been cultivated in a limited area and opportunities to grow an alternative type could not be created. The population in Giresun had grown over a rate of average of both the Black Sea Region and Turkey and it was forced to migrate due to the employment problem. For this reason, the economic factors played an important role for Giresun to fall behind the national average and also put it amongst the cities which sent the most immigrants. By the end of the World War II, a new era had started in Turkey who was on the alert due to the internal and external conditions since the period after the proclamation of the Republic. In this period which also includes the transition to multi-party system, new political parties to oppose to RPP (Republican People's Party) that had been in power for 27 years occurred and as a result of the second election after the transition to multi-party system, the administration in power was handed over in 1950. The change in Turkey was experienced not only politics but it also smoothed the way of social, economic and cultural developments in public. With this thesis, I am aiming to show the social, economic and cultural changes in the province of Giresun in the period of 1945 -1960. It is considered that this kind of a study will help find answers to many problems such as not having enjoyed a balanced development process in all regions of Turkey, the tendency of a population to migrate to big cities and social problems raised in big cities.