Kalkınma ajanslarının kalkınma politikalarındaki yeri: Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı örneği

Abstract

Dünya genelinde yaşanan ekonomik gelişmeler ve değişmeler sonucu, ülkeler gerek yönetim yapısında ve gerekse kalkınma anlayışı açısından birtakım yeni arayışlara gitmiştir. Özellikle 1950'li yıllarla birlikte kendini göstermeye başlayan küresel rekabetçi ekonomiler, bölgesel ölçekte işbirliği gerektiren birtakım oluşumları neredeyse zorunlu hale getirmiştir. Bu oluşumlar içinde Bölgesel Kalkınma Ajansları ön plana çıkmıştır. Ülkeden ülkeye, bazen de bölgeden bölgeye yapısal olarak farklılık gösteren bu yapının temel kurulma amacı, kurulmuş olduğu bölgenin ekonomik, sosyal ve kültürel olarak kalkınmasını sağlamaktır.Çalışmamızın birinci bölümünde bölgesel kalkınma kavramı irdelenmiş dünyada bölgesel gelişme politikalarındaki değişmeler, Avrupa birliği bölgesel politikalarının hedefleri ve kullanılan araçları üzerinde durulmuş; Türkiye'deki planlı dönem öncesi ve sonrası kalkınma politikaları incelenmiş, bölgeler arası kalkınmışlık farklarının sebepleri incelenmiş, bölgesel politikalarının hedefleri ve kullanılan araçlar ve AB Bölgesel kalkınma politikalarının Türkiye'ye yansımaları üzerinde durulmuştur.İkinci bölümde, bölgeler arası dengesizliğin giderilmesinde bir araç olarak ortaya çıkan kalkınma Ajanslarının tarihsel süreçteki gelişimleri üzerinde durulmuş, kalkınma ajanslarının genel özellikleri incelenmiş, Avrupa'daki Kalkınma Ajanslarından üç örnek verilmiş; Türkiye'de kalkınma Ajanslarının kuruluşu, yapıları ve fonksiyonları üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde, Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı örneği incelenmiş, Ajansın mali ve teknik destek programları ve yatırım destek faaliyetlerinin bölgeye etkileri üzerinde durulmuştur.Bu uygulama çalışması ile Türkiye'nin bölgesel kalkınma politikalarını yeni araçlarından bir olan kalkınma ajanslarından bir olan Batı Karadeniz kalkınma Ajansı örneği üzerinden Ajansların Türkiye'deki uygulamaları, sorunları, sıkıntılı yönleri irdelenmiş ve dünyadaki, özelde de Avrupa Birliği'ndeki, modeller ile karşılaştırılarak en uygun ve işlevsel model bulunmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Bölgesel Kalkınma, Beş Yıllık Kalkınma Plânları, Kalkınma Ajansları, Bölgesel Kalkınma Uygulamaları, Bölge Planları, Mali Destek Programları, Yatırım Destek Ofisleri, Batı Karadeniz kalkınma Ajansı

As a result of the economic developments and changes around the world, countries went to a number of new quests both in terms of the management structure and understanding of development. Especially with the years 1950s competitive economies which began to show itself globally, requiring the formation of a number of cooperation on a regional scale has al-most become mandatory. In these formations Regional Development Agencies came to the fore. The basic aim of this structure which differ structurally according to Country to country and sometimes from region to region, to provide economic, social and cultural development in the region which is established.In the first part of our study, the concept of regional development, changes in regional development policies in the world , the objectives of the European Union regional policies and the tools used examined; it is focused on the development policies before and after the planned period in Turkey, the reasons of the differences among regions and European Union regional policy objectives and tools used and effects of The EU regional development policies on Turkey.In the second part, It is focused on the development of the historical process of development agencies which emerged as a means of eliminating the imbalance among regions; it is examined the general features of development agencies, three example from European agencies is given; focused on establishment, structures and functions of development agencies in TurkeyIn the third chapter, the example of Western Black Sea Development Agency is examined, The financial and technical support programs of the Agency and the regional effects of investment support activities are discussed.With this study, On the basis of Western Black Sea Development Agency which is one of the development Agency as a new means of regional develoment policies It is examined The practices, problems and distressing aspects of agencies in Turkey and the models are compared with the world, in particular in the European Union, It is tried to find the most convenient and functional model.Key Words: Regional Development, Five-Year Development Plans, Development Agencies, Regional Development Practice, Regional Plan, Financial Support Programs, Investment Support Offices, Western Blacksea Development Agency