Osmanlı`dan Cumhuriyet`e müzecilik 1846-1938

Abstract

Türklerin birtakım tarih ve sanat değeri taşıyan objeleri eski eser adı altında değerlendirmesi ve bunları müze çatısı altında koruması 19. yüzyılın ortalarına rastlamaktadır. Tanzimat süreciyle birlikte bir Batılılaşma ürünü olarak ortaya çıkan bu müzecilik serüveninin ise kendine has birtakım özellikler sergilediği görülmektedir. Öncelikle eski eser bakımından oldukça zengin Osmanlı topraklarına Batılıların ilgi duymaya başlamasıyla bir sürecin geliştiği görülmekte ve böylelikle Batılılardan sonra Türklerin kazı, eski eser, müze ve arkeoloji gibi kavramlarla tanıştığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu tür kavramların farkında olunmadığı dönemlerde birtakım eşyaların saklanıp biriktirilmesini müze faaliyeti çerçevesinde değil, bir tür koleksiyonculuk veya koleksiyonculuğa giden evre içerisinde görmenin daha doğru bir yaklaşım olacağına inanılmaktadır. Bu sayede birçok yenileşme faaliyetinde olduğu gibi bazı eksikliklere rağmen ilk adımların 1846 yılı itibariyle atılmaya başlandığı ve müzecilik alanında yavaş yavaş bir gelişmenin yaşandığı süreç daha iyi anlaşılacaktır. Konuya kavramsal açıdan yeni bir yaklaşım getirmekle birlikte keskin ve basit ifadelerden kaçınılarak hazırlanan bu çalışmaya `Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Müzecilik 1846-1938` başlığı uygun görülmüş ve bu çalışmada müzecilik faaliyetleri kronolojik olarak ele alınmaya çalışılmıştır.

Evalutaion and protecting some historical and art-worthy objects under the name of old artwork under the roof of the museum by the Turks, coincides with the mid-19th century. It is observed that this museum-like adventure which emerged as a product of Westernization with the Tanzimat process was showing some special features. First of all, Westerners have started to be interested in the Ottoman Empire which is very rich in terms of ancient artifacts. In this process, it is understood that the Turks met with concepts such as excavation, ancient artifact, museum and archeology. Therefore, it would be more accurate to evaluate the storage and accumulation of some of the items in the period leading to a kind of collecting or collecting, not in the scope of museum activity. In this way, it will be understood that the first steps of museology started to be taken as of 1846 despite some shortcomings as in many modernization activities. This process, in which there is a slow development in museology, will be better understood. This concept, which is prepared by avoiding sharp and simple expressions, brings a new approach from the conceptual point of view. The title of `Museology from the Ottoman to the Republic' was approved. Thus, in this study, museum activities are tried to be dealt with chronologically.