Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçlarının alt boyutlarının genel öz-yeterlik, yaşam doyumu ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi

Abstract

Yaşam amaçları, bireylerin yaşamlarında, çeşitli alanlara yönelik olmak üzere elde etmek için çaba sarf ettikleri isteklerdir. Bireyin yaşam hedefleri birçok alana yönelik olabilmektedir. Genel öz yeterlik kişinin bir işi, hedefi/amacı yapmak için gerekli becerilere sahip olduğu konusundaki inancıdır(Bandura, 1994,). Yaşam doyumu ise, bireyin genel anlamda kendini iyi hissetmesine ilişkin bir öğedir. Bireyin yaşam amaçlarını belirlemesinde, bu amaçlara ulaşmasında genel öz yeterliğin ve yaşam doyumunun etkili olduğu düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin yaşam amaçlarının alt boyutlarının, genel öz-yeterlik ve yaşam doyumuyla ilişkisini incelemektir. Araştırmada ayrıca yaşam amaçlarının ve alt boyutlarının genel özyeterlik ve yaşam doyumu ilişkisiyle; cinsiyet, yaş, algılanan akademik başarı düzeyi ve algılanan sosyo ekonomik düzey açısından nasıl farklılaştıkları incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini Sakarya Üniversitesi'nin çeşitli bölümlerinde öğrenim gören 139'u erkek, 387'si kız toplam 526 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen 31 maddelik Yaşam Amacı Ölçeği, Yaşam Doyum Ölçeği(Diener, Emmons, Larsen ve Griffin,1985), Genel Özyeterlilik Ölçeği (Jarruselam ve Schwarzer,1981) ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için korelasyon yapılmıştır. Yaşam amaçları ve alt boyutları, genel öz-yeterlik ve yaşam doyumu açısından cinsiyete ve yaşa göre farklılıklar t testi ile incelenmiştir. Algılanan akademik başarı, sosyo-ekonomik düzey gibi değişkenlerin sonuçları ise F testi ile incelenmiştir.Araştırmada elde edilen bulgular, denenceleri destekler niteliktedir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre Yaşam Amaçları Ölçeği ile Genel Öz-yeterlik Ölçeği arasında pozitif yönde ilişki vardır. P=.000< 0.05 olduğundan iki ölçek arasındaki ilişki manidardır. Ancak, Yaşam Amaçları Ölçeği ile Yaşam Doyumu Ölçeği arasındaki ilişki P=.087> 0.05 olduğundan manidar değildir. Genel Öz-yeterlik ile Yaşam amaçları Ölçeği'nin alt boyutları arasında pozitif yönde ilişki bulgulanmıştır. Genel Öz-yeterlik, Yaşam Amaçları Ölçeği'nin Kişisel Gelişim, Sosyal Sorumluluk ve Bireysel Farkındalık alt boyutlarıyla p<0.05 olduğundan aralarındaki ilişki anlamlıdır. Fakat Yaşam Amaçları Ölçeği'nin Maddi Kazanç ve Fiziksel Görünüm alt boyutlarıyla p>0.05 olduğundan aralarındaki ilişki anlamlı değildir. Yaşam Doyumu ile Yaşam Amaçları Ölçeği'nin Kişisel Gelişim, Fiziksel görünüm, Sosyal Sorumluluk ve Bireysel Farkındalık alt boyutları arasında pozitif yönde ilişki bulgulanmışken, Maddi Kazanç alt boyutu arasında negatif yönde ilişki bulunmuştur. Yaşam Doyumu, Yaşam Amaçları Ölçeği'nin Kişisel Gelişim, Maddi Kazanç, Sosyal Sorumluluk ve Bireysel Farkındalık alt boyutlarıyla p<0.05 olduğundan aralarındaki ilişki anlamlıdır. Fakat Yaşam Amaçları Ölçeği'nin Fiziksel Görünüm alt boyutuyla p>0.05 olduğundan aralarındaki ilişki anlamlı değildir. Ayrıca üniversite öğrencilerinin cinsiyetleri yaşam amaçları ve maddi kazanç, bireysel farkındalık alt boyutlarına göre farklılaşmaktadır. Yaş değişkenine göre ise yaşam amaçları farklılaşmazken, yalnızca bireysel farkındalık alt boyutunda farklılaştığı bulgulanmıştır. Algılanan akademik başarı düzeyi Yaşam Amaçlarını ve yaşam amaçlarının kişisel gelişim, fiziksel görünüm, sosyal sorumluluk ve bireysel farkındalık alt boyutlarını yordamazken yalnızca maddi kazanç alt boyutunu yordamıştır. Algılanan sosyo-ekonomik düzey ise Yaşam Amaçlarını ve maddi kazanç, fiziksel görünüm alt boyutlarını yordarken, kişisel gelişim, sosyal sorumluluk ve bireysel farkındalık alt boyutlarını yordamamaktadır. Araştırma da elde edilen bulgular yorumlanarak tartışılmış, bulgular doğrultusunda çeşitli önerilerde bulunulmuştur.Anahtar kelimeler: Yaşam Amaçları, Genel Öz-yeterlik, Yaşam Doyumu

Life goals are the things that people try to achieve throughout their lives. Those goals can vary in different ways. General Self-Efficacy is the belief in one's competence to achieve a goal or a task (Bandura, 1994). On the other hand, life satisfaction is generally related to one?s well-being. It is assumed that general self-efficacy and life satisfaction have an important role in determining and achieving one?s life goals. The aim of this research is to examine the relationship between sub-dimensions of the life goals with general self-efficacy and life-satisfaction. In the research, gender, age, perceived academic success and perceived socio-economic level differences in terms of life goals and its sub-dimensions with general self-efficacy and life satisfaction were examined. The sample of this research consists of 526 university students (139 male/ 387 female). 31 item Life Goal Scale (developed by the researcher), Life Satisfaction Scale (Diener, Emmons, Larsen ve Griffin,1985), General Self-Efficacy Scale (Jarruselam ve Schwarzer,1981)and a personal information form were used for data collection. Correlation analysis was used to investigate the relations among the variables. Differences in gender and age in terms of life goals and its sub-dimensions, general self-efficacy and life satisfaction were examined by using the t-test. The F-test was used to test for differences among variables like perceived academic success and socio-economic levels. The hypotheses were supported by the findings. Life Goals Scale and General Self Efficacy Scale P=.000< 0.05 was found and there was no significant correlation between Life Goals Scale and Life Satisfaction Scale P=.087> 0.05. A positive correlation between Self Efficacy Scale and sub-dimensions of Life Goals Scale was found. The relation between General Self Efficacy and Personal Development, Social Responsibility and individual awareness sub-dimensions of Life Goals Scale was significant p<0.05, whereas, they had no significant relation with Financial Gain and Physical Appearance sub-dimensions of Life Goals Scale p>0.05. While there was a positive correlation between Personal Development, Physical Appearance Social Responsibility and individual awareness sub-dimensions of Life Goals Scale and Life Satisfaction , no significant correlation was observed between Life Satisfaction and Financial Gain sub-dimension of Life Goals Scale. There were also significant differences between gender, life goals and Financial Gain and individual awareness sub-dimensions of Life Goals. There was no significant difference between the Life Goals and gender variable while there was a significant difference between the gender variable and the Individual Awareness sub-dimension of Life Goals Scale. Perceived academic success did not predict Personal Development, Physical Appearance Social Responsibility and individual awareness sub-dimensions of Life Goals Scale but only Financial Gain sub-dimension. While Perceived socio-economic level predicted Life Goals and Financial Gain and Physical Appearance sub-dimensions, it did not significantly predict Personal Development, Social Responsibility and Individual Awareness sub-dimensions. The findings were discussed and suggestions for future researches were givenKey Words: Life Goals, General Self Efficacy, Life Satisfaction.