Sosyal bilgiler öğretmenlerinin süreç odaklı ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanma durumları: İstanbul ili örneği

Abstract

Araştırmada, süreç odaklı ölçme ve değerlendirme araçlarının sosyal bilgiler öğretmenleri tarafından ne düzeyde kullanıldığını araştırmak için ?Sosyal bilgiler öğretmenlerinin süreç odaklı ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanma durumları nedir?? sorusuna cevap aranmaya çalışılmıştır.Çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama modeliyle yapılmıştır. Araştırmanın evrenini; 2010?2011 eğitim öğretim yılında İstanbul İli Fatih, Gaziosmanpaşa, Başakşehir, Eyüp, Beyoğlu, Güngören, Esenler, Bağcılar, Şişli merkez ilçelerindeki tüm ilköğretim okulları ve öğretmenleri; araştırmanın örneklemini ise evrenden uygun örnekleme yöntemiyle seçilen çeşitli sosyo-ekonomik düzeylere sahip 155 ilköğretim okulundan 270 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmuştur. Toplanan verilerden, bilgisayar ortamında ?SPSS 15.0? istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen veriler; öğretmenlere ait kişisel ve mesleki bilgiler ile ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanma sıklıklarına ve kullanmama nedenlerine ilişkin, frekans (f) yüzde (%) dağılım hesapları bakımından incelenmiştir. Ayrıca sosyal bilgiler öğretmenlerinin süreç odaklı ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanma sıklığı ile cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, sınıf mevcudu, öğretmenlik mesleğini uygulama alanı, mezun olunan kurum türü ve hizmet içi eğitim değişkenleri arasında ilişki olup olmadığını saptamak amacıyla iki değişkenli ?Ki Kare (?2)? testinden yararlanılmıştır. Alt problemler doğrultusunda tablolar oluşturularak araştırmanın bulguları yorumlanmıştır.Araştırma sonucunda; süreç odaklı ölçme ve değerlendirme araçlarından performans ve projenin ?her zaman? kullanılmakta olduğu; yapılandırılmış grid, tanılayıcı dallanmış ağaç tekniği, tutum ölçekleri ve akran değerlendirmenin ise ?hiçbir zaman? kullanılmadığı görülmüştür. Ayrıca sosyal bilgiler öğretmenleri, süreç odaklı ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanmama nedenlerini sırasıyla, ?yeterli zamanlarının olmayışı, sınıfların kalabalık oluşu, müfredatta ölçme araçlarının yer almayışı, kendilerine ve öğrenciye yük getirmesi, ölçme ve değerlendirme araçlarıyla ilgili yeterli bilgilerinin olmayışı, bu araçların hazırlanmasının, uygulanmasının ve değerlendirilmesinin zor oluşu, geçerlilik ve güvenirliliğini zayıf olduğunu düşünmeleri ve kullanışlı bulmamaları? şeklinde ifade etmişlerdir. Gösterilen nedenler ve kullanma sıklıkları incelendiğinde öğretmenlerin bu araçları yeterince tanımadıkları sonucuna varılmıştır. Bu nedenle, özellikle Milli Eğitim Bakanlığı'na bu konuyla ilgili öğretmenlere küçük gruplarla, uygulamalı hizmet içi eğitim seminerleri düzenlemesi; eğitim fakültelerinde ise bu araçların uygulamalı ve etkili bir şekilde kullanılmasının öğretilmesi önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme, Sosyal Bilgiler Öğretmenleri, Sosyal Bilgiler Eğitimi

In this study, it was inquired that whether social studies teachers are able to use process-oriented assessment instruments or not and the question ?What is the situation of social studies teachers? using of process-oriented evaluation and assessment instruments?? was asked.This study was made by an quantitative research model. This case study research includes 2010 ? 2011 education year and the primary schools of central districts in Istanbul such as Fatih, Gaziosmanpasa, Basaksehir, Eyüp, Beyoglu, Güngoren, Esenler, Bagcılar and Sisli. Also, the sampling frame of this research covers appropriate sample of 155 primary schools and 270 social studies teachers being members of different socio economic status. By means of the collected datas, a data base was formed on computer using by a statistics program called ?SPSS 15.O?. The datas were evaluated in terms of the personal information of the teachers, the percentage frequency of their using assessment instruments and reasons of their not using those methods. Besides, to understand if there is a correlate between teachers? using the process-oriented assessment instruments or not and their age, sex, occupational situation, the department where they graduate from, variants of in-service training, a test called ?Ki Kare? (?2) was benefited. The results of the study were interpreted by means of sub-problem charts.As a result of this study, it has been reported that performance evaluation tests and projects are ?always? being used; on the other hand, structural grid instrument, descriptive branched tree technique and peer assesment instruments are never being used. Also the social studies teachers say that they don?t prefer the process-oriented evaluation and assessment instruments because of such reasons; the insufficiency of time, crowded classes, the absence of evaluation instruments in curriculum, their bringing a burden on teachers and students, their lack of information about these instruments, the difficulty of preparing and performing of the instruments and their being unreliable. As a result, it should be pointed out that teachers don?t know these tools well enough, when we look at the frequency of their using these methods. For this reason, especially The Ministry of National Education is suggested to prepare in-service trainings and practical courses for teachers about process-oriented evaluation and assessment instruments. Also the universities should teach effectively how to use the alternative evaluation ways.Key Words: The Process-Oriented Evaluation and Assessment, Social Studies Teachers, Social Studies Education