Lise öğrencilerinin siber zorbalık duyarlılığının riskli davranış, korumacı davranış, suça maruziyet ve tehlike algısı ile ilişkisi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, günümüzde oldukça önemli olan ve özellikle gençler ve çocuklarda oldukça sık karşılaşılan bilgi güvenliği ile alakalı davranışları tespit etmek, bilgi güvenliği konusuna dikkat çekmek ve siber zorbalık duyarlılığının bilgi güvenliği ile ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.Araştırma, genel tarama modeli türlerinden ilişkisel tarama modeline göre yürütülmüştür. İlişkisel tarama modelinin yanında kesitsel modelden de yararlanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri riskli davranış, tehlike algısı, suça maruziyet, korumacı davranış ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıktır, bağımsız değişkenleri ise cinsiyet, yaş, internet kullanım süresi, öğrenim görülen alan ve güvenlik eğitimi alıp almama durumudur. Araştırmanın katılımcılarını İstanbul ilinde çeşitli ortaöğretim okullarında okuyan 180'i erkek, 188'i kadın 368 öğrenci oluşturmaktadır.Araştırmada elde edilen veriler, pearson korelasyon analizi, t-test, tek yönlü ANOVA ve aşamalı regresyon analizi yapılarak incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre tehlike algısı ve suça maruziyetin siber zorbalığa ilişkin duyarlılığı anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür. Araştırma sonucunda erkek öğrencilerin kadın öğrencilere göre bilgisayar ve internet kullanımında daha fazla riskli davranış gösterdiği aynı zamanda daha korumacı davrandığı da görülmektedir. Bununla birlikte erkek öğrencilerin kadın öğrencilere göre daha çok suça maruz kaldığını ve tehlike algılarının da daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Son olarak Siber zorbalığa ilişkin duyarlılıkta ise kadın öğrencilerin erkek öğrencilere göre daha duyarlı olduğu görülmektedir. Ayrıca öğrencilerin yaşları arttıkça riskli davranış puanlarının arttığı ortaya çıkmıştır. Sosyal bilimler alanını seçen öğrencilerin bütün ölçek puan türlerinde en yüksek puanları aldıkları bulunmuştur. Daha önce güvenlik eğitimi alan öğrencilerin riskli davranış puanları almayan öğrencilere göre daha yüksektir. Ayrıca korumacı davranış puanlarında da güvenlik eğitimi almış öğrencilerin puanları, güvenlik eğitimi almamış öğrencilerin puanlarına göre daha yüksektir. Araştırmaya katılan lise öğrencilerinden interneti günlük ortalama olarak 1 saatten az kullanan öğrencilerin Riskli Davranış Puanı, Korumacı Davranış Puanı, Suça Maruziyet Puanı ve Tehlike Algısı Puanları en düşük olmasına rağmen Siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının en yüksek olduğu bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Siber zorbalık duyarlılığı, bilgi güvenliği, aşamalı regresyon analizi

This research is conducted to identify behaviors associated with information security which are very important today and quite frequently encountered in especially children and adolescents and to draw attention to the issue of information security and to examine the relationship between information security and cyberbullying sensibility.The research was carried out according to general survey models correlational survey model type. Besides the correlational model, cross-sectional model was also benefited. Dependent variables of research are risk behaviour, risk perception, exposure to offence, conservative behaviour and sensibility against cyberbullying, independent variables are gender, age, internet usage time, education field and to have a security training. 368 students including 180 male and 188 female students who are studying various secondary schools of Istanbul province are participants of this research.Data which was obtained in this study were analyzed with pearson correlational test, t-test, one way ANOVA and stepwise regression analysis. As a result of the research, concerning risk perception and exposure to offence are both significant predict of sensibility against cyberbullying. Result of the research, male students behave more conservative but also more risky behaviour than female students in the use of computers and the internet. However, male students exposed to a crime and risk perception turned out to be higher than female students. Finally, female students are more sensitive than male students in the cyber-bullying sensibility. Also, as the age of students' scores increased risky behavior emerged. Students who are taking the social sciences, received the highest scores of all kind of scale points. Students who had a security training have higher risky and conservative behaviour scores. Although lycee students who participated in research and used the internet less than 1 hour per day on average have lowest scores of risky behaviour, conservative behaviour, exposure to offence and risk perception, cyberbullying sensibility scores are the highest.Keywords: Cyberbullying sensibility, information security, stepwise regression analysis