Bedarfsanalyse zur Förderung interkulturellen lernens und lehrens für daf in der Türkei

Abstract

Küreselleşen dünyada kültürlerarası yeti her bireyden beklenmektedir. Gelişen bilim ve teknoloji, ulaşım ve iletişim ağının yaygınlaşmasına ve toplumların giderek yakınlaşmasına yol açmaktadır. Farklı kültürlere sahip olan insanlarla başarılı bir şekilde iletişime geçebilmek ve iletişimi sürdürebilmek için yabancı kültürün değerlerini, normlarını ve davranış kurallarını anlamak gerekmektedir. Dolayısıyla farklı kültürlerin öğrenilmesi, öğretilmesi ve farklı olana duyarlılık geliştirilmesi günümüzde kaçınılmaz bir gereksinimdir.Yapılan araştırmalar kültürlerarası duyarlılığın geliştirilmesinde yabancı dil derslerinin önemli rol oynadığını ortaya koymaktadır. Yabancı dil derslerinde kültürlerarası öğrenmenin etkili olabilmesi için yabancı dil öğretmenlerinin kültürlerarası duyarlılığa sahip olmaları beklenmektedir. Bu çalışmada, Almanca öğretmenlerinin ve Alman Dili Eğitimi bölümü öğrencilerinin kültürlerarası duyarlıklılarının belirlenmesinin yanı sıra yabancı dil olarak Almanca öğretiminde kültürlerarası öğrenmenin öneminin incelenmesi amaçlanmış; yurtdışında bulunmanın olası olumlu etkileri, bulunma amacı ve süresi de araştırma değişkenlerinden biri olarak göz önünde bulundurulmuştur. Çalışmada araştırmanın önemi, amacı, bu konuda yapılan çalışmalar ortaya konulmuş ve konu ile ilgili kavramlar açıklanmıştır. Ayrıca kültürlerarası yetinin uygulama alanları ayrıntılı tanıtılmış ve yabancı dil öğretiminde kültürlerarası öğretme ve öğrenmenin önemine ilişkin çeşitli görüşlere yer verilmiştir. Ampirik çalışma uygulaması ise, Türkiye genelinde 72 Almanca öğretmeninin, Erciyes Üniversitesi Alman Dili Eğitimi bölümünde okuyan 78 öğrencinin ve Kayseri ilinde 3 farklı devlet lisesinde öğrenim gören 94 öğrencinin katılımıyla, anket ve mülakat aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS paket programında değerlendirilmiştir. Kültürlerarası duyarlılığı ve kültürlerarası öğrenmenin önemini belirlemek amacıyla hazırlanan ölçme araçlarının güvenirlik ve faktör analizlerinden olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda araştırmaya katılan Almanca öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılıklarının yeterli olmadığı ve Almanca derslerinde kültürlerarası konuların ele alınmasındaki önemin farkında olmadıkları saptanmıştır. Buna karşın lisede ikinci yabancı dil olarak Almanca öğrenen öğrencilerin farklı kültürlere karşı olumlu bir tutum sergiledikleri ve yabancı dile önem verdikleri ortaya konulmuştur. Ayrıca elde edilen veriler, yurt dışı deneyiminin kültürlerarası duyarlılığa katkı sağlayabilmesi için bireyin bu bağlamdaki kazanımlarının farkında ve bilincinde olarak yurt dışına çıkması gerektiğini göstermiştir.Araştırma sonuçlarına bağlı olarak Almanca öğretmeni yetiştiren lisans programlarında kültürlerarası öğrenme ve öğretmeye ilişkin seminerlerin yer alması ve yabancı dil öğretmenlerinin kültürlerarası eğitim alanındaki becerilerini geliştirmelerine yönelik hizmet içi eğitim programlarının yaygınlaştırılması vurgulanmıştır. Ayrıca bu programlara bir yurt dışı döneminin eklenmesinin de yararlı olacağı önerisinde bulunulmuştur. Anahtar sözcükler: Kültürler arası yeti, kültürler arası duyarlılık, kültürler arası öğrenme, Almanca öğretmeni, yurt dışında bulunma

In the era of globalization, intercultural competence is expected of each individual. The development of science and technology enables advanced travel and communication possibilities, which ensure the convergence of society. To achieve a successful communication with foreign people, understanding and reflecting foreign cultural values, norms, rules of behavior and things like that are necessary. Therefore, the learning and teaching of other cultures and the development of sensitivity towards the other is an inescapable requirement.Scientific studies show that the teaching of foreign languages plays an important role in the support of intercultural sensitivity. Therefore, intercultural learning in language teaching can be effectively designed, with the expectation that foreign language teachers have developed intercultural sensitivity. The present thesis aims to examine the cultural sensitivity of German as foreign language teachers and the students who are studying at universities and to assess the relevance of intercultural learning in foreign language lessons. The possible positive impact of living abroad, taking into account the nature and duration is particularly contemplated. The work shows the relevance and the aim of the study, the state of research and definitions. Moreover, the application areas of intercultural competence and the opinions about intercultural teaching and learning in the foreign language teacher education are presented in detail. The empirical study has been carried out on 72 teachers of German around Turkey, 78 students studying German as a foreign language at the University of Erciyes and 94 secondary school students from three different state schools in Kayseri, with a questionnaire and an interview. The data were analyzed by using the SPSS software program. The factor analysis and the reliability of the measurement instruments on the intercultural sensibility and the relevance of intercultural learning have shown that the results are positive. It is empirically proven that teachers of German and students who are studying German in Turkey lack having the intercultural sensibility and they are not aware of the importance of intercultural learning in teaching German as a foreign language. For that reason, teachers neglect the issue of intercultural learning. In contrast, it was found that secondary school pupils learning German as a second language, respect foreign cultures, and think that learning foreign languages is important. This study also showed that the learning effects of living abroad must be differentiated according to purposes, such as education, work and family purposes. Based on the results it is stressed that the curricula for the foreign language teacher training should necessarily include seminars on intercultural teaching and learning. and regular training courses on intercultural education for teachers of foreign languages are almost necessary. Activating it would be beneficial if the programs for foreign language teachers would include a semester abroad.Keywords: intercultural competence, intercultural sensibility, intercultural learning, German as foreign language teacher, German as foreign language students, living abroad