Eko-okul programını uygulayan okul öncesi eğitim kurumlarının sürdürülebilir gelişme için eğitim açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma, eko-okul statüsünde olan resmî ve özel okul öncesi eğitim kurumlarının sürdürülebilir gelişme (çevresel, sosyo-kültürel ve ekonomik alt boyutlarda) için eğitim [SGE] uygulamalarını ve ortam özelliklerini karşılaştırmalı olarak ele almak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunda yer alan okullar ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Çalışma grubunu Ankara İl'i Çankaya ve Yenimahalle İlçe'lerinde bulunan yeşil bayrak ödülüne sahip 4 resmî 4 özel eko-okul öncesi eğitim kurumu oluşturmaktadır. Araştırma, nitel ve nicel veri toplama araçlarının birlikte kullanıldığı karma yöntem ile yürütülmüştür. Bu çerçevede çalışma grubunu oluşturan okulların ortam özelliklerini belirlemek için Okul Gözlem Formu kullanılarak gözlemlerde bulunulmuş, 8 okul müdürü ve 16 okul öncesi eğitimi öğretmeniyle birebir görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca 40 okul öncesi eğitimi öğretmenine SGE Uygulamalarına Yönelik Öğretmen Ölçeği uygulanmıştır. Araştırma sonucunda özel ve resmi okul öncesi eğitim kurumlarının ortam özellikleri değerlendirildiğinde, SGE'nin çevresel, sosyo-kültürel ve ekonomik alt boyutunda özel okulların resmî okullara göre daha yüksek frekans değerlerine sahip olduğu görülmüştür. Resmî ve özel okul müdürlerinin büyük çoğunluğunun SGE'ye yönelik farkındalık düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin SGE'ye dair görüşleri analiz edildiğinde özel okul öncesi eğitim kurumlarında çalışanların resmî okullarda çalışanlara göre farkındalık düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Yanı sıra özel okulda çalışan öğretmenlerin SGE Uygulamalarına Yönelik Öğretmen Ölçeği'nin genelinden ve çevresel ve ekonomik alt boyutlarından elde ettikleri puan ortalamalarının resmî okulda çalışan öğretmenlere göre daha yüksek olduğu ve ölçekten elde edilen puanlar arasındaki farkın da istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur. Araştırmanın sonuçları ışığında öğretmen ve müdürlerin SGE'ye yönelik farkındalık düzeylerini, öğretmen uygulamalarını ve okul ortam özelliklerinin niteliklerini arttıracak çalışmalar yapılması önerilmektedir. Eğitim alanındaki karar vericilerin, SGE'yle ilgili çalışmaların sonuçlarından haberdar edilerek gerekli düzenlemeler yapmaları gerektiği vurgulanmaktadır.Anahtar sözcükler: Sürdürülebilirlik, sürdürülebilir gelişme için eğitim, okul öncesi eğitim, eko-okullar

This study was conducted for the purpose of comparatively examining the education for sustainable development (ESD) practices (for three pillars as environmental, socio-cultural and economical) and environmental aspects of public and private preschools with eco-school status. Schools within the study group of the research were determined through criterion sampling method. The study group was composed of 4 public and 4 private eco-preschools with green flag which are located at Çankaya and Yenimahalle districts of the city of Ankara. The study was conducted with the mixed method where qualitative and quantitative data collection tools are used together. Within this framework, in order to determine the common aspects of the schools that made up the study group, observations were made by using School Observation Form and 8 school principals and 16 preschool teachers were individually interviewed. Moreover, 40 preschool teachers were given the Teacher Scale Towards the ESD Practices. As a result of the study, when the environmental aspects of the public and private preschools were evaluated, it was found out that private preschools had higher frequency values that the public schools in environmental, socio-cultural and economica sub-dimensions of ESD. Most of the publich and private school principals were found to have high level of awareness towards ESD. When teachers' opinions towards ESD were analyzed, it was seen that employees working in private preschools had higher levels of awarenes than the ones working at public schools. Also, it was found out that the score averages that teachers working at private schools received from the general Teacher Scale Towards ESD practices and from its environmental and economical dimensions were higher that those of the teachers working at public schools and the difference between scores obtained from the scale was statistically significant. In light of the research results, it is recommended that studies that would increase school principals' and teachers' level of awareness towards ESD and the qualities of environmental aspects. It is also emphasized that decision makers in the field of education should be informed about the results of the studies regarding ESD and necessary arrangements should be done.Keywords: sustainability, education for sustainable development, preschool education, eco-schools