Resmi ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmen ve yöneticilerin okulda hesap verebilirliğe ilişkin görüşleri(Altındağ ilçesi örneği)

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim kurumları yönetici ve öğretmenlerinin `öğrencilerin akademik başarısı`, `eğitim-öğretim: eğitim hakkı ve fırsat eşitliği`, `okul paydaşlarına ilişkin sorumluluklar`, `okul örgütünün gelişme kapasitesi` ve `kaynak kullanımı` şeklinde tasarlanan boyutlara göre okulda hesap verebilirliğe ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Tarama modelinde desenlenmiş olan araştırmada, araştırma grubunu 42'si yönetici olmak üzere 368 öğretmen ve yönetici oluşturmaktadır. Araştırmada, Özen (2011) tarafından hazırlanan `Eğitimde Okul Geliştirme Aracı Olarak Hesap Verebilirlik Ölçeği` araştırmacının kendisinden izin alınarak kullanılmıştır. Veriler SPSS 20 ve LISREL 8.8 bilgisayar programlarıyla çözümlenmiştir. Araştırmada beş boyut altında araştırmaya katılanların hesap verebilirliğe ilişkin verdikleri yanıtların frekans, aritmetik ortalama, standart sapma değerleri hesaplanmış, boyutlar altında yer alan maddeler göreli önem sırasına konulmuştur. Araştırmaya katılan öğretmen ve yöneticilerin hesap verebilirliğe ilişkin görüşlerinin okuldaki görevlerine göre değişiminin yanında her bir katılımcı grubun ayrı olarak hesap verebilirliğe ilişkin görüşlerinde okul türüne, cinsiyete, meslekteki ve kurumdaki çalışma yılına, sendikaya üye olma durumuna göre değişip değişmediği bağımsız örneklemler Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleriyle sınanmıştır. Öğrencilerin akademik başarısı, eğitim-öğretim, okul paydaşlarına ilişkin sorumluluklar, okul örgütünün gelişme kapasitesi, kaynak kullanımı boyutlarında oluşturulan maddelere göre öğretmen ve yöneticiler hesap verebilir olunabileceğini düşünmektedirler. Ölçeğin geneline bakıldığında oluşturulan maddelere öğretmen ve yöneticiler çoğunlukla katılım göstermişlerdir. Yönetici ve öğretmenlerin hem kendi içlerinde hem de birbirleri ile oluşan gruplar arasında; görev değişkenine göre öğrencilerin akademik başarısı, okul paydaşlarına ilişkin sorumluluk ve kaynak kullanımı boyutlarında öğretmen ve yöneticilerin görüşleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın olması yöneticilerin hesap verebilir olma algılarının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Cinsiyet değişkenine göre eğitim hakkı ve fırsat eşitliği boyutlarında erkek öğretmenler ile kadın öğretmenlerin görüşleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık vardır. Kadın öğretmenlerin hesap verebilir olma algıları erkek öğretmenlere göre daha yüksektir. Okul türü değişkenine göre eğitim hakkı boyutunda, yöneticilerin hesap verebilir olma ile ilgili görüşleri ele alındığında maddeleri mesleki-teknik ortaöğretimde bulunanlar genel ortaöğretimde bulunanlara göre daha çok benimsemişlerdir. Fırsat eşitliği boyutunda öğretmenlerin hesap verebilir olma ile ilgili maddeleri genel ortaöğretimde bulunanlar mesleki-teknik ortaöğretimde bulunanlara göre daha çok benimsemişlerdir. Sendika değişkenine göre okul paydaşlarına ilişkin sorumluluk ve kaynak kullanımı boyutlarında yönetici görüşlerinde sendikalı olanlar ile olmayanların hesap verebilir olma ile ilgili görüşleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Sendikalı olan yöneticiler olmayanlara göre maddeleri daha çok benimsemişlerdir. Eğitim durumu değişkenine göre ise okul paydaşlarına ilişkin sorumluluklar boyutunda lisans mezunu olanlar ile lisansüstü mezunu olanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık vardır. Lisans mezunlarının hesap verebilir olma algıları daha yüksektir.Araştırmanın sonuçlarına göre öğrencilerin hem akademik hem de sosyal gelişimleri, eğitim-öğretim, okul paydaşlarına ilişkin sorumluluklar, insan ve madde kaynaklarının kullanımı, örgüt geliştirme kapasitesi ile ilgili olarak öğretmen, yönetici ve ailelerin sorumluluk alanlarını belirleyebilecek nitel ve nicel çalışmalar yapılması önerilmektedir.Anahtar sözcükler: Hesapverebilirlik, yeni kamu yönetimi, küreselleşme, etkili okul, okul hesap verebilirliği

The purpose of this study is to put forward public secondary school administrators and teachers' views on accountability in school according to the dimensions as designed `students' academic achievement`, `education and instruction: educational rights and equal opportunity`,` responsibilities regarding to school stakeholders`, `school organization development capacity` and `resource utilization`. The study that have been descriptive survey, including 326 teachers 42 principals who work in public secondary school. In this study, `Accountability as a Tool for School Development Questionnaire in Education Scale` that prepared by Özen (2011) is used with the permission of the investigator of the scale. Data were analyzed with SPSS 20 and LISREL 8.8 computer program.In this study under five dimensions, responses of the research participants about accountability was calculated with the arithmetic mean, standard deviation and listed in order of importance relative to the size of the substances. Independent sample Mann-Whitney U and Kruskal Wallis tests were used for each teacher and principal groups seperately and each other according to the school type, gender, work year profession and institution and being unionized condition. As a result, teachers and principals believe could be accountable according to created item in dimensions of `students' academic achievement`, `education and instruction: educational rights and equal opportunity`,` responsibilities regarding to school stakeholders`, `school organization development capacity` and `resource utilization` . When we look at overall scale, both of teachers and principals have often participated in opinions related to accountability. According to task variable, there is a statistically significant difference between the views of teachers and administrators related in dimensions of students' academic achievement, responsibility to school stakeholders and use of resources. Perceptions that have been accountable is higher can be said. According to gender variable, there are no statistically significant differences between male teachers and female teachers' opinion in the education right and equal opportunity dimensions. Perceptions of female teachers about accountability are higher than male teachers. According to school type variable when taken the opinions of the managers about accountability in education right dimension, principals who work in vocational-technical secondary education have more interiorized than principals who work general secondary education. In equal opportunity dimension, who work in vocational-technical secondary education have more interiorized than general secondary education principals. According to syndicate variable in the principals' opinions in responsibility to school stakeholders and resource utilization dimensions, there are significant differences between who are member of union and non-unionized. Members of union have more adopted than who are not member. According to education variable in responsibility to school stakeholders, there are a statistically significant difference between those who are bachelor's degree graduate and postgraduate degree. Those who are graduate degree have more interiorized than the others. Their perceptions about accountability are higher. Based on the research results, both qualitative and quantitative studies that identify teachers, principals and parents' responsibility areas in relations to students' both academic and social development, education-instruction, responsibilities regarding to school stakeholders, human and material resource utilization, organizational development capacity can be made.Keywords: Accountability, globalization, new public management, effectiveschools, school accountability