Akılcı duygusal davranışçı terapi odaklı psiko-eğitim programının kendini sabotaj üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırma, Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi (ADDT) Odaklı Psiko-Eğitim Programının kendini sabotaj üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.Araştırmaya katılacak denekleri belirlemek amacıyla, 2011-2012 bahar döneminde Hendek Kız Meslek Lisesi ve Anadolu Kalkınma Vakfı Endüstri Meslek Lisesinde öğrenim gören 500 lise öğrencisine Kendini Sabotaj Ölçeği uygulanmıştır. Bu öğrencilerin 250'si kız, 250'si erkektir. Daha sonra kendini sabotaj ölçeğinin ön-test ölçümlerinden elde edilen puanlar düşükten yükseğe doğru sıralanmış ve yüksek puan alan 100 öğrenci arasından tesadüfi yolla seçilen denekler deney ve kontrol gruplarından birine yine seçkisiz olarak atanmıştır. Hem deney hem de kontrol grubunda 5'i kız ve 5'i erkek öğrenci olmak üzere 10'ar öğrenci yer almıştır. Böylelikle araştırma toplam 20 lise öğrencisi üzerinde yürütülmüştür. Deney grubunda yer alan öğrencilere araştırmacı tarafından geliştirilen 10 oturumluk ADDT odaklı grupla psikolojik danışma uygulanmıştır. Kontrol grubunda bulunan öğrencilere ise herhangi bir uygulama yapılmamıştır.Araştırmada veri toplama aracı olarak; Kendini Sabotaj Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada 2x3'lük (deney/ kontrol gruplarıXön-test/son-test/izleme testi) desen kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenini, katılımcıların kendini sabotaj ölçeğinden elde ettikleri puanlar, bağımsız değişkenini ise ADDT Odaklı Psiko- Eğitim Programı oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan ölçme araçları oturumların başlamasından 2 hafta önce ön-test ölçümü olarak; oturumlardan iki hafta sonra son- test ölçümü olarak; son-test ölçümlerinden 2 ay sonra ise deneysel işlemin kalıcılığını belirlemek amacıyla izleme ölçümü olarak, deney ve kontrol gruplarındaki deneklere tekrar uygulanmıştır. Bu ölçümlerden elde edilen verilerin analizinde, ölçüm ve gruplar arasında anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için; Tek Faktör Üzerinde Tekrarlı Ölçümler İçin İki Faktörlü Varyans Analizi Tekniği kullanılmıştır. Veriler SPSS 13.0 paket programıyla analiz edilmiştir.Araştırmadan elde edilen bulgular, ADDT Odaklı Psiko-Eğitim Programının deney grubundaki katılımcıların kendini sabotaj düzeylerini düşürdüğünü ve bu durumun izleme ölçümlerinde de korunduğunu ortaya koymuştur. Kontrol grubunda bulunan katılımcıların kendini sabotaj ön-test, son-test ve izleme testi ölçümlerinden elde ettikleri puanlar arasında ise anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Elde edilen bulgular ışığında araştırmadan elde edilen sonuçlar tartışılmış ve gelecek araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi Odaklı Psiko-Eğitim Programı, Akıldışı İnançlar, Kendini Sabotaj

The aim of this research is to investigate the effect of group counseling practice of Rational Emotive Behavior Therapy (REBT) onthe self-handicapping. To determine the subjects of the study, self-handicapping scale is administrated to 500 high school students (250 were males; 250 were females), attending to different levels at Hendek Girl Vocational High School and Anadolu Kalkınma Vakfı Vocational High School during the fall term of 2011-2012. This study was carried out with a sample of 20 students (10 for experimental group and 10 for control group). While, a 10-session REBT Based Psycho-Education Programme which has been developed by the researcher, was applied to the experimental group and no treatment was applied to subjects in the control group.The Scale of Self-Handicapping was used as measurement. In this research, 2x3 (experimental /control groupsXpre-test/post-test/follow up measurements) split plot design was used. The measure was administrated to the subjects; two weeks before the beginning of the group sessions (pre-test) and two weeks after (post-test) the completion of the group sessions. And to determine the lasting effects of the experimental treatment the measure were reapplied to subjects in each group after 2- month interval (follow up measurement). Data were analyzed by two-way ANOVA for repeated measures (2x3 Split-Plot).The findings of this research indicate that the 10 session REBT Based Psycho- Education Programme that was formed and based on Rational Emotive Behavioral Therapy, has caused significant increase in subjects' self-handicapping levels. Two- month follow-up results demonstrated that the effects of REBT Based Psycho- Education Programme had been maintained. Further, there were no significant differences between the pre-test, post-test, and follow-up test self-handicapping scores of the control group. In the light of the research findings, discussion upon the results was performed and some suggestions were offered for future research.Key Words: Rational Emotive Behavioral Therapy Based Psycho-Education Programme, Irrational Beliefs, Self-Handicapping