Ortaöğretim biyoloji öğretimi programının yaban hayatı bileşenleri açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. sınıf biyoloji öğretim programı ve ders kitaplarının yaban hayatı bileşenleri açısından içerik ve içerdiği görsel öğeler bakımından durumunu ortaya koymak ve yeterliliğini belirlemektir. Bu amaç için ortaöğretim biyoloji ders kitaplarındaki görsellerde yer alan iki yaşamlı, sürüngen, kuş ve memeli türleri teşhis edilmiştir. Teşhis edilen türler ile ilgili metin içerisinde açıklamaların varlığı ve bu açıklamaların doğruluğu analiz edilmiştir. Ayrıca görselleri verilen türlerin isimlerinin ve yapılan isimlendirmelerin doğruluğu da araştırılmıştır. Ortaöğretim biyoloji öğretimi programında yaban hayatı ile ilgili konu, kazanım ve etkinlikler de araştırma kapsamında belirlenmiştir.Araştırma bulgularına göre 9, 10, 11 ve 12. sınıf biyoloji ders kitaplarında 135 görsel öğede 110 tür, tür düzeyinde, 13 öğe de cins, familya veya takım düzeyinde teşhis edilmiştir. Türlerden 48'i memeli, 40'ı kuş, 14'ü sürüngen ve 8'ide iki yaşamlıdır. Tür, endemik tür ve populasyon kavramlarının kitaplarda önemli ölçüde yanlış kullanıldığı belirlenmiştir. Tüm ders kitaplarında türlerin isimlendirmesi konusunda bir standardın olmadığı ve yaban hayatına ait 79 öğenin isimsiz bir şekilde ders kitaplarında yer aldığı ortaya çıkarılmıştır. Ders kitaplarında doğrudan yaban hayatı ile ilgili konu bulunmadığı, öğretim programında da yaban hayatı ile doğrudan ilgili kazanım olmadığı tespit edilmiştir.Ortaöğretim biyoloji ders kitapları ve öğretim programının bu yanlış ve eksiklikler giderilerek yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.Anahtar sözcükler: Biyoloji öğretim programı, ders kitabı, yaban hayatı, iki yaĢamlı, sürüngen, kuĢ, memeli, tür, endemik.

The main purpose of this study was to determine the presentation, situation and adequacy of wildlife component in secondary school biology curricula and 9, 10, 11 and 12. classes biology textbooks in terms of images and contents. To achieve this goal amphibian, reptile, bird and mammal species were identified in images in secondary school biology textbooks. Presence of statements in context related to the identified species and their accuracy were analysed. In addition, the name of the species whose images are given in textbooks, are investigated in terms of naming accuracy and names. Also, the texts, educational attainment and activities in textbooks and in secondary school biology curriculum were determined with regard to wildlife components. According to study results: 110 species demonstrated in 135 images in species level, 13 component in genus, family or ordo level were identified in secondary school biology curricula and textbooks. 48 mammals, 40 birds, 14 reptiles and 8 amphibians are in 110 species. The terms of species, endemic species and population were misused in textbooks and curricula. It is determined that textbooks have no standard in the naming of species and there are 79 unnamed wildlife component in textbooks. It has been determined that there are not issues directly related to wildlife in textbooks and also there are not outcomes directly related to wildlife in the curriculum.Secondary school biology curricula and textbooks need to be rearranged in the point of naming species and biological terms using.Keywords: Biology curricula, textbook, wildlife, amphibian, reptile, bird, mamal, species, endemic.