Hendek ilçesi ilköğretim okullarında demokratik eğitim uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri

Abstract

Günümüzde demokrasi yönetim biçimleri arasında en kabul görenidir. Demokrasi ile yönetilen ülkelerde eğitim sisteminin de demokratik olması beklenir. Bu çalışmada eğitim sisteminin en önemli öğelerinden biri olan ilköğretim okullarında demokratik eğitimin ne düzeyde uygulandığını tespit etmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerine başvurulmuştur.Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2011-2012 eğitim öğretim yılında Sakarya ili Hendek ilçesine bağlı ilköğretim okullarında görev yapan 272 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma kapsamına alınan öğretmenlere literatür taraması sonucunda geliştirilen anket uygulanmıştır. Uygulanan anket iki bölümden oluşmaktadır. Anketin birinci bölümü öğretmenlerin demografik özelliklerini (cinsiyet, yöneticilik görevi yapma durumu, branş, mesleki kıdem, eğitim durumu, demokrasi üzerine eğitim alma durumu, çalıştığı okulun bulunduğu yerleşim yeri, gelir durumu) belirlemeye yönelik 8 sorudan, ikinci bölümü ise öğretmelerin okullarında demokratik eğitim uygulamasına ilişkin görüşlerini ortaya koymak üzere hazırlanan 56 maddeden oluşmaktadır. İkinci bölümdeki 56 madde 5 boyutta gruplandırılmıştır. ?Okulumuzda yapı ve işleyiş bakımından? boyutu 20, ?okulumuzda öğrenciler? boyutu 10, ?okulumuzda öğretmenler? boyutu 14, ?okulumuzda veliler? boyutu 8, ?eğitim sistemi? boyutu ise 4 maddeden oluşmaktadır. İkinci bölümde yer alan maddelerin karşısında beşli likert kullanılmış ve seçenekler hiçbir zaman, çok az, bazen, çoğunlukla, her zaman şeklinde düzenlenmiştir.Araştırmada verilerin analizinde öğretmen görüşlerinin yüzde ve frekans dağılımlarına bakılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin demografik özellikleri ile görüşleri arasında ilişki olup olmadığını belirlemek için kay-kare testi yapılmıştır.Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre öğretmenlerin ilköğretim okullarında demokratik eğitim uygulamaları ile ilgili görüşleri genel olarak olumludur. Ancak, öğretmen görüşlerine göre veli boyutunda demokratik eğitimin yeterli düzeyde uygulanmadığı görülmektedir. Ayrıca öğretmenlerin hala kuralları kendilerinin koymaları, öğrencilerin cezalandırılması konusunda kararsız kalmaları, öğrencilerin seçmeli dersleri kendi tercihlerine göre belirleyememeleri, okullarda seminer, panel vb. etkinliklerin yeterince düzenlenmediği demokratik eğitim uygulanmasında görülen eksiklikler arasındadır. Araştırma sonuçları eğitim sistemimizde demokratik eğitimin uygulanmasında görülecek eksikleri tespit etme ve gerekli önlemleri almada yol gösterici olacaktır.Anahtar Kelimeler: Demokrasi, Eğitim, Demokratik Eğitim,

Democracy is the most accepted one among the regimes at the present time. Education system in the countries governed by democracy is expected to be democratic, as well. The purpose of this study is to determine at which level democratic education is applied in elementary schools, which is one of the most important elements of educational system. Views of teachers performing duty at elementary schools were asked in line with this objective.Screening model was used in the study. 272 teachers rendering a service at elementary schools affiliated to Hendek District in Sakarya Province in academic year of 2011 and 2012 constituted sample group of the study. Questionnaire developed as a result of literature review was performed to teachers included within the study. The questionnaire performed consisted of two parts. The first section of the questionnaire involved 8 questions to determine demographic characteristics of teachers (gender, management service status, branch, professional seniority, educational status, educational status about democracy, location of the schools they work, income state), and the second section involved 56 items prepared for revealing the views of teachers concerning democratic education application at their schools. 56 items in the second section were grouped under 5 dimensions. There were 20 items in `In terms of the structure and functioning in our school? dimension, 10 items in `students in our school? dimension, 14 items in `teachers in our school? dimension, 8 items in `parents in our school? dimension and 4 items in `education system? dimension. 5-point Likert was used for items in the second section and options were arranged as never, rarely, sometimes, frequently, and always.Percentage and frequency distribution of views of teachers were examined to analyze the data in the study. Moreover, the chi-square test was performed to determine whether there was a relationship between demographic characteristics and views of teachers or not. According to the results obtained from the study; views of teachers regarding democratic education applications in elementary schools were generally positive. However, it was observed that democratic education was not applied sufficiently in the dimension of parent according to views of teachers. Furthermore, some among the deficiencies seen in the democratic education application are that teachers established rules by themselves, they were undecided about punishment of students, students could not determine elective courses depending on their own choices, and activities such as seminar, panel, etc were not organized adequately at schools. Results of the study will be guiding to determine deficiencies to be observed in democratic education application of our educational system and to take required precautions.Key Words: Democracy, Education, Democratic Education