Çözüm odaklı kısa süreli yaklaşıma dayalı bir müdahale programınn ergenlerde risk alma davranışına etkisi

Abstract

Bu çalışmada, `Çözüm Odaklı Kısa Süreli Yaklaşıma Dayalı Bir Müdahale Programı`nın, ergenlerin risk alma davranışına etkisi incelenmiştir. Bu araştırmada, ergenlerin olumsuz riskli davranışlar sergilemelerini azaltmaya yönelik bir müdahale programı hazırlanarak, bu programın etkiliğini belirlemeyi amaçlayan, deney-kontrol gruplu, ön-test, son-test ve izleme ölçümlü deneysel bir desen kullanılmıştır.Araştırmaya katılacak denekleri belirlemek amacıyla, 2012-2013 eğitim-öğretim yılı ikinci döneminde İstanbul'da özel bir dershaneye devam eden toplam 551 sekizinci sınıf öğrencisine Ergenlerde Risk Alma Ölçeği (Kıran, 2002) uygulanmıştır. Ergen Risk Alma ölçeği ön-test ölçümlerinden elde edilen puanlar yüksekten düşüğe doğru sıralanmış ve yüksek puan alan 70 öğrenci arasından uygun örnekleme yöntemiyle seçilen denekler deney ve kontrol gruplarından birine yine seçkisiz olarak atanmıştır. Hem deney hem de kontrol grubunda 5'i kız, 6'sı erkek olmak üzere 11'er öğrenci yer almıştır. Deney grubunda yer alan öğrencilere araştırmacı tarafından hazırlanan 6 oturumluk çözüm odaklı kısa süreli yaklaşıma dayalı bir müdahale programı uygulanmıştır. Kontrol grubunda bulunan öğrencilere ise herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Ergenlerde Risk Alma Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır.Araştırmanın bağımlı değişkenini, katılımcıların Ergenlerde Risk Alma Ölçeği'nden elde ettikleri puanlar, bağımsız değişkenini ise Çözüm Odaklı Kısa Süreli Yaklaşıma Dayalı Müdahale Programı oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan ölçme aracı oturumların başlamasından 2 hafta önce ön-test ölçümü olarak; oturumlardan iki hafta sonra son- test ölçümü olarak; son-test ölçümlerinden 2 ay sonra ise deneysel işlemin kalıcılığını belirlemek amacıyla izleme ölçümü olarak, deney ve kontrol gruplarındaki deneklere tekrar uygulanmıştır. Bu ölçümlerden elde edilen verilerin analizinde, ölçüm ve gruplar arasında anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için; Tek Faktör Üzerinde Tekrarlı Ölçümler İçin İki Faktörlü Varyans Analizi Tekniği kullanılmıştır. Veriler SPSS 17.0 paket programıyla analiz edilmiştir.Araştırmadan elde edilen bulgular, Çözüm Odaklı Kısa Süreli Yaklaşıma Dayalı Bir Müdahale Programı'nın deney grubundaki katılımcıların risk alma düzeylerini düşürdüğünü ve bu durumun izleme ölçümlerinde de devam ettiğini ortaya koymuştur. Kontrol grubunda bulunan katılımcıların risk alma ön-test, son-test ve izleme testi ölçümlerinden elde ettikleri puanlar arasında ise anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür.

In this study, the effect of solution-focused brief therapy oriented intervention program on adolescents' level of risk-taking behavior was examined. Participants of the study were selected among 551 eight grade students, attending in a special course in Istanbul. Adolescent Risk Taking Scale was administered to participants during 2012- 2013 spring semester. After filling out the scale, the scores that were taken via pretest measurement of Adolescent Risk Taking Scale were sorted from highest to lowest. Then, convenience sampling was used in the selection of participants from 70 students which had the highest scores were assigned to experimental and control groups. 22 students who had the highest scores from the Adolescent Risk Taking Scale were selected in order to constitute the experimental and control groups. Both experimental and control groups had 11 students for each, consisting 5 females and 6 males. The experimental group took a 6 sessions solution-focused brief therapy oriented intervention program which aimed a decrease of adolescents' risk-takin behaviours, developed by the researcher. The Adolescent Risk Taking Scale was used for collecting data from both experimental and control groups. The 2 (experimental and control groups) X 3 (pretest, posttest, follow up) research design was applied. The dependent variable of the current study was risk taking, and the independent variable was solution-focused brief therapy oriented group counseling. The scale was administered to both experimental and control groups, as the pretest 2 weeks before the sessions started, and as the posttest 2 weeks after the last session, and also it is used for the follow-up test for determining the permanence of the experimental manipulation, 2 months after the posttest. In order to determine the significant differences between the scores of the pretests, the posttests, and the follow-up tests of both groups, two way analysis of variance (ANOVA) with repeated measures was conducted. Data was analyzed with SPSS 17.0 Findings revealed that the solution-focused brief therapy oriented intervention program diminished the risk taking levels' of the participants in experimental group and this was maintained on the follow up measurements. On the other hand, for the control group, there was no significant difference between participants' Adolescent Risk Taking Scale scores of the pretest, posttest, and follow up measurements as expected.