Sistemik aile yönelimli psiko-eğitim programının değerler, algılanan sosyal destek ve çift uyumuna etkisi

Abstract

Bu araştırmada, çift uyumunu yordayan değişkenlerin etkisinin belirlenmesi ve bunun psikoeğitim programı ile sınanması amaçlanmıştır. Çift uyumunu yordayan değişkenler olarak değerler ve sosyal destek ele alınmıştır.Araştırmada çift uyumunu arttırmaya yönelik hazırlanan psiko – eğitim programının sınanması amaçlanmıştır. Bu amaçla her birisi 75 dakika olan 10 oturumluk Psikoeğitim Programı hazırlanmıştır. Hazırlanan Psikoeğitim Programı için Adana, Çanakkale, Bursa, İstanbul, Osmaniye ve Zonguldak illerinde yaşayan ve çeşitli mesleklere sahip çiftlere, Çift Uyum Ölçeği (ÇUÖ), Dilmaç&Arıcak Değerler Ölçeği (DADÖ) ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) uygulanmış ve bu ölçeklerden en düşük puan alıp Çanakkale ilinde yaşayan 170 kişi arasında tesadüfi yöntemlerle araştırma gruplarına 10'ar kişi (10 deney, 10 kontrol) seçilmiştir.Grupların oluşturulmasının ardından eş zamanlı olarak her iki grup için Çift Uyum Ölçeği (ÇUÖ), Dilmaç&Arıcak Değerler Ölçeği (DADÖ) ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) ölçekler ön test olarak doldurulması istenmiş ve deney grubuna çift uyumu, değerler ve sosyal desteği içeren pisiko-eğitim programı Sistemik Aile Danışmanlığı yaklaşımı ile uygulanmıştır. Kontrol grubuna hiçbir etkinlik yapılmamıştır.Deneysel çalışmada veri toplamak amacıyla, deney ve kontrol grubunda yer alan çiftlere, Çift Uyum Ölçeği (ÇUÖ), Dilmaç&Arıcak Değerler Ölçeği (DADÖ) ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) farklı zaman aralıklarında (çalışmadan bir hafta önce, tamamlandığında ve sonlandıktan iki ay sonra) olmak üzere üçer kez uygulanmıştır.Deneysel çalışmanın bulgularına göre, bağımlı değişkenlerini oluşturan Çift Uyumu Psiko – Eğitim Programının (ÇUPEP), evlilik uyumu, değerler ve sosyal destek değişkenlerinin tümü için müdahale x zaman etkisinin anlamlı olduğu görülmüştür (p<.05). Çift Uyumunu Arttırmaya Yönelik Psiko – Eğitim Programının, evlilik uyumu, değerler ve sosyal destek düzeylerini arttırmada etkili olduğunu ve bu etkinin iki aylık izleme sonunda da kalıcılığını korumakla birlikte artarak devam ettiğini ortaya koymuştur. Deneysel çalışmadan elde edilen sonuçlar tartışılmış ve gelecek araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Değerleri, Sistemik Aile Terapisi ve Algılanan Sosyal Destek, Çift Uyumu

Bu araştırmada, çift uyumunu yordayan değişkenlerin etkisinin belirlenmesi ve bunun psikoeğitim programı ile sınanması amaçlanmıştır. Çift uyumunu yordayan değişkenler olarak değerler ve sosyal destek ele alınmıştır.Araştırmada çift uyumunu arttırmaya yönelik hazırlanan psiko – eğitim programının sınanması amaçlanmıştır. Bu amaçla her birisi 75 dakika olan 10 oturumluk Psikoeğitim Programı hazırlanmıştır. Hazırlanan Psikoeğitim Programı için Adana, Çanakkale, Bursa, İstanbul, Osmaniye ve Zonguldak illerinde yaşayan ve çeşitli mesleklere sahip çiftlere, Çift Uyum Ölçeği (ÇUÖ), Dilmaç&Arıcak Değerler Ölçeği (DADÖ) ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) uygulanmış ve bu ölçeklerden en düşük puan alıp Çanakkale ilinde yaşayan 170 kişi arasında tesadüfi yöntemlerle araştırma gruplarına 10'ar kişi (10 deney, 10 kontrol) seçilmiştir.Grupların oluşturulmasının ardından eş zamanlı olarak her iki grup için Çift Uyum Ölçeği (ÇUÖ), Dilmaç&Arıcak Değerler Ölçeği (DADÖ) ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) ölçekler ön test olarak doldurulması istenmiş ve deney grubuna çift uyumu, değerler ve sosyal desteği içeren pisiko-eğitim programı Sistemik Aile Danışmanlığı yaklaşımı ile uygulanmıştır. Kontrol grubuna hiçbir etkinlik yapılmamıştır.Deneysel çalışmada veri toplamak amacıyla, deney ve kontrol grubunda yer alan çiftlere, Çift Uyum Ölçeği (ÇUÖ), Dilmaç&Arıcak Değerler Ölçeği (DADÖ) ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) farklı zaman aralıklarında (çalışmadan bir hafta önce, tamamlandığında ve sonlandıktan iki ay sonra) olmak üzere üçer kez uygulanmıştır.Deneysel çalışmanın bulgularına göre, bağımlı değişkenlerini oluşturan Çift Uyumu Psiko – Eğitim Programının (ÇUPEP), evlilik uyumu, değerler ve sosyal destek değişkenlerinin tümü için müdahale x zaman etkisinin anlamlı olduğu görülmüştür (p<.05). Çift Uyumunu Arttırmaya Yönelik Psiko – Eğitim Programının, evlilik uyumu, değerler ve sosyal destek düzeylerini arttırmada etkili olduğunu ve bu etkinin iki aylık izleme sonunda da kalıcılığını korumakla birlikte artarak devam ettiğini ortaya koymuştur. Deneysel çalışmadan elde edilen sonuçlar tartışılmış ve gelecek araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.In this study, it is aimed to find out the effects of predicting variables on Dyadic Adjustment (DA) and to examine them by a psychoeducational programme. Values and Social Support are considered to be the predictor variables of Dyadic Adjustment (DA) here in this study.Data for the study was collected by means of questionnaires `Dilmaç&Arikan's Value Scale`(DAVS), `Dyadic Adjustment Scale`(DAS), and `Multi-Dimensional Scale of Perceived Social Support`(MSPSS). The information of demographic properties (gender, age, job) of the participants was collected by means of `Personal Information Forms`. The data collected in this study was analysed by the software `SPSS 21 for Windows` by means of computer. The second part of this study, `experimental study`, aimed to examine the psychoeducational program prepared to foster dyadic adjustment. For this end, a 10 – session Psychoeducational Program was arranged, each session of which lasted 75 minutes. For this program, `Dilmaç&Arikan's Value Scale`(DAVS), `Dyadic Adjustment Scale`(DAS), and `Multi-Dimensional Scale of Perceived Social Support`(MSPSS) were applied to the married couples living in Adana, Çanakkale, Bursa, İstanbul, Osmaniye and Zonguldak, and then 10 participants were chosen randomly for the each group (10 for experiment, 10 for control group) among 170 participants who got the lowest scores in the tests and live in Çanakkale.After forming the groups, all the participants were requested to fill in `Dilmaç&Arikan's Value Scale`(DAVS), `Dyadic Adjustment Scale`(DAS), and `Multi-Dimensional Scale of Perceived Social Support`(MSPSS) as a pretest. Then the experiment group was exposed to a psychoeducational program with values and social support, with an aproach of Systematic Family Counselling. No activity was done with the control group.In the experimental study, `Dilmaç&Arikan's Value Scale`(DAVS), `Dyadic Adjustment Scale`(DAS), and `Multi-Dimensional Scale of Perceived Social Support`(MSPSS) were applied three times to the both experiment and control groups in diffrent times (at the beginning, at the end, two months later).According to the results of experimental study, it can be said that x time effect is reasonable (p<.05) for all the dependent variables of the study, namely Dyadic Adjustment Psychoeducational Programme (DAPP), Marriage Adjustment, Values and Social Support. Psychoeducational Programmes to foster Dyatic Adjustment are effective to increase the marriage adjustment, and values and social support level. Moreover, this effect proved to be ongoing and increasing even after two months' time. The results of the descriptive study and experimental study were discussed in the light of the findings, and suggestions for future researches were investigated and made.Keywords: Values, Systematic Family Theraphy and Perceived Social Support, Dyatic Adjustment.