Bilişim teknolojileri öğretmenleri için bir e-mentorluk uygulamasının tasarımı ve etkileri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Bilişim Teknolojileri (BT) öğretmenlerine çevrim içi destek sağlayacak bir e-mentorluk uygulamasının tasarlanması, uygulama sürecindeki etkileşimlerin incelenmesi ve katılımcı memnuniyeti ile algılanan katkıların belirlenmesidir.Eylem araştırması niteliğindeki bu çalışma, araştırmacının eşliğinde mesleğinin ilk yılında olan 14 menti öğretmen, en az beş yıllık kıdeme sahip 14 mentor öğretmen ve öğretim üyelerinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. İlk olarak, Buddypress açık kaynak kodlu sosyal ağ yazılımı kullanılarak bir e-mentorluk sistemi geliştirilmiş ve BTE-Mentor olarak adlandırılmıştır. Dokuz hafta boyunca eylem planı uygulanmış ve karşılaşılan sorunlarda düzenlemelere gidilmiştir. Veriler, e-mentorluk uygulaması sürecinde çevrim içi ortamda paylaşılan katılımcı mesajlarından ve uygulama sonunda 15 gönüllü katılımcıyla çevrim içi ortamda ve cep telefonuyla gerçekleştirilen yarı-yapılandırılmış görüşmelerle toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Mesaj verilerinin analizi sonucunda ilk olarak zamana ve katılımcı grubuna bağlı olarak etkileşim sıklığının değiştiği bulunmuştur. Bunun yanında destek sürecinin destek arama, destek sağlama ve desteği karşılama basamaklarından oluştuğu, ortamın daha çok problem tabanlı öğrenmeler üzerine kurulu olduğu, bilişsel ve duyuşsal destek ile araç desteği olmak üzere üç tür desteğin katılımcılar tarafından sağlandığı ve desteğe karşılık vermeye yönelik mesajların az olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Etkileşim içeriği incelendiğinde; aday öğretmenlerin farklı olumsuz koşullar ve problemlerle karşılaştıkları ve bu durumların üstesinden gelmek amacıyla mentor ve mentilerden farklı çözüm ve bilgilerin sunulduğu tespit edilmiştir. Katılımcı memnuniyeti değerlendirildiğinde ise öğretim tasarımına ve katılımcılara ilişkin faktörlerin memnuniyeti etkilediği ortaya çıkmıştır. Memnuniyete ilişkin olumlu görüşlerin olumsuz görüşlere kıyasla daha sık tekrarlandığı, olumlu görüş açısından öğretim tasarımına ve katılımcılara ilişkin faktörlerin eşit ağırlıkta olduğu, olumsuz görüş açısından ise katılımcılara ilişkin faktörlerin daha ağır bastığı belirlenmiştir. Genel olarak mentor ve mentilerin e-mentorluk uygulamasından memnun kaldıkları görülmüştür. Son olarak e-mentorluk uygulamasının hem menti hem de mentor öğretmenlere mesleki gelişim bağlamında farklı bilişsel ve duyuşsal katkılar sağladığı ortaya konmuştur. Genel olarak uygulamanın ülkenin farklı bölgelerinde bulunan öğretmenlere destek sağlamada ve problemlerine çözüm bulmada etkili olabileceği düşünülmektedir.

Aim of this study is to design an e-mentoring application to provide online support to Information and Communication Technologies (ICT) teachers, to investigate interactions in implementation phase and to determine participant satisfaction and its perceived contributions.This study is an action research, and it was conducted with 14 mentee teachers in the first year of their profession, 14 mentor teachers with at least five years of experience and faculty members in company with the researcher. Firstly, an e-mentoring system was developed by using Buddypress, open source social network software, and it was named as BTE-Mentor. Action plan was implemented over nine-week period and changes on action plan were conducted for the problems encountered. Data was gathered through messages the participants share in online environment in implementation phase of the research and semi-structured interviews made with 15 volunteer participants in online environment and via cellphone at the end of e-mentoring application. In order to analyze data, content analysis method was used.After analysis of messages, firstly, it was found that interaction frequency changes depending on time and participant group. Also, it was revealed that support process consists of seeking support, providing support and responding to support steps; the system is based on problem-based learnings; there are three support types participants provide, namely cognitive, affective and instrumental; and the number of messages whose function is responding to support is few. When content of interaction data was examined, it was found that novice teachers confront with different negative conditions and problems, and mentor and mentee teachers presented different solutions and information in order for novice teachers to overcome with those situations. Moreover, participant satisfaction was evaluated. It was revealed that instructional design-related and participant-related factors affect it. It was also found that positive views on satisfaction are more frequent than negative views, the number of positive views on instructional design-related and participant-related factors is almost equal, and the number of negative views on participant-related factors overweighs. Therefore, it was concluded that mentors and mentees are generally satisfied with e-mentoring. Finally, it was revealed that e-mentoring made various cognitive and affective contributions to the mentor and mentee teachers in the scope of professional development. On the whole, it can be considered that e-mentoring is effective at supporting teachers in different regions of the country and solving their problems.