Avrupa Birliği`nin ortaöğretime erişimi arttırma politikası bağlamında Türkiye için yeni stratejiler

Abstract

Bu tezin amacı Avrupa Birliği'nin ortaöğretime erişimi arttırma politikası bağlamında, Türkiye'nin ortaöğretime erişimi arttırma politikası için yeni stratejiler üretmektir. Bunu gerçekleştirebilmek için öncelikle 1990'lardan bu yana Avrupa Birliği'nin ortaöğretime erişimi arttırma politikası için stratejileri ve hedefleri incelenmiştir. Bunu takiben Türkiye'nin ortaöğretime erişimi arttırma politikası için stratejileri ve bunların sonucundaki ilerlemeler değerlendirilmiştir. En son olarak Türkiye'de ortaöğretime erişimi arttırma politikası için 2015-2030 yılları arasında izlenmesi gereken stratejiler üretilmiştir. Araştırma betimsel nitelik arz etmekte olup, tarama modelinde kavramsal bir çalışmadır. Nitel araştırma yaklaşımına uygun olarak yapılan çalışmanın kapsamına 1990 yılından itibaren yayınlanan uluslararası ve ulusal belgeler dâhil edilmiştir. İstatistikî verileri ise 2000 ve 2012 yılları arasındaki AB ve Türkiye'ye ait okullaşma oranı, cinsiyet eşitliği ve öğretmen öğrenci oranı göstergeleri oluşturmaktadır. Veriler elde edilirken doküman incelemesine uygun olarak uluslararası ve ulusal kuruluşlar tarafından yayınlanan istatistik, kitap, makale ve tez gibi dokümanlardan araştırmacı tarafından taranarak elde edilmiş ve veriler betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular ilgili bölümlerde yer almış ve araştırma problemleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. En son olarak Türkiye'nin ortaöğretime erişimin arttırılması politikası için yeni stratejiler üretilmiş ve buna bağlı olarak hedefler geliştirilmiştir. Yapılan çalışma ile incelenen süreçte Avrupa Birliği'ne üyelik sürecinde olan Türkiye'nin ortaöğretimde okullaşma oranlarının düşük olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ülkede son yıllardaki iyileşmeye rağmen cinsiyet eşitliğinin sağlanamadığı ve öğretmen öğrenci oranlarının yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular ışığında ortaöğretime erişimin iyileştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu amaçla politika yapıcılar, eğitim politikası analistleri, eğitim danışmanları, eğitim bürokratları ve öğretmenlerin faydalanabilecekleri ulusal politika belgelerinde ortaöğretim okullaşma oranının arttırılması, cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve öğretmen öğrenci oranının düşürülmesinin önceliğini vurgulamak, nüfus projeksiyonlarını dikkate alarak öğretmen ataması yapmak, öğretmen öğrenci oranı ile ilgili öğretmenlere yönelik faaliyetler düzenlemek ve ortaöğretime erişimin arttırılması istikrarını sağlamak gibi birçok yeni stratejiler üretilmiştir. Çalışmada elde edilen bulguların diğer araştırmacılar için gerek konunun farklı yönlerinin incelenebilmesi gerekse başka konularda yapacakları çalışmalar için yol gösterici olması umulmaktadır.

The purpose of this dissertation is to establish new strategies for the policy on increasing access to upper secondary education in Turkey in terms of the policy on increasing access to upper secondary education in European Union. First of all, with this purpose, the strategies for the policy on increasing access to upper secondary education in Europen Union from 1990s were evaluated. Following this, the strategies for the policy on increasing access to upper secondary education in Turkey and the outcome of these were analyzed. Finally, new strategies were developed for the policy on increasing access to upper secondary education in Turkey to be employed between 2015 and 2030.The research is descriptive in nature and poses a conceptual survey model. In line with qualitative research it includes the records published by international and national organizations from 1990 till now. The statistical data, on the other hand, includes Europen Union and Turkey's indicators of the participation rate, the participation rate by gender (gender parity), and the teacher student ratio between 2000 and 2012. While gathering the data statistics published by international and national organizations, books, articles, reports and dissertations were scanned by the researcher according to document analysis method. The gathered data were analyzed by descriptive analysis technique. The findings were included in the relevant sections and evaluated in accordance with the research problems. Finally, new strategies were produced and thus goals were developed for the policy on increasing access to upper secondary education in Turkey.In the process of the study, it was determined that Turkey's participation rate of upper secondary education was low. In addition, the gender disparities were noted down despite the improvements in recent years in the country. It was also found out that the teacher student ratio was still very high. These findings have suggested that there is a need for improvement in upper secondary education. To this end, new strategies such as implying the importance of increasing the participation of upper secondary education, enabling gender parity and decreasing the teacher student ratio in national reports, employing teachers according to population projections, organizing facilities for teachers about teacher student ratio and providing stability about the policy on increasing access to upper secondary education have been developed to be used by policy makers, educational policy analysts, educational advisors, educational managers and teachers. It is expected that the findings obtained in this study can help other researchers examine the different aspects of the problem as well as guiding their research that they will do in other areas.