Hemodiyaliz hastalarında yaşam kalitesinin değerlendirilmesi

Abstract

Kronik böbrek hastalığı, hastaların yaşamında ciddi zorluklara neden olur. Hemodiyaliz, halen en yaygın renal replasman tedavi tipidir. Bu hastalarda hem hastalığın meydana getirdiği semptomlar nedeniyle hem de bir hemodiyaliz merkezine bağımlılığı nedeniyle yaşam kalitelerinde belirgin değişiklikler olmaktadır. Son dönem böbrek yetmezliği hastalarında yaşam kalitesi ile morbidite ve mortalite arasında oldukça yakın bir ilişki olduğu gözlenmiştir. Bu yüzden, yaşam kalitesi hemodiyaliz hastalarında tedavi periyodu esnasında dikkate alınmalıdır. Bu çalışmanın temel amaçlan, hemodiyaliz hastalarının yaşam kalitesini değerlendirmek ve çeşitli kalite ölçüleri ile sosyodemografik ve klinik özellikler arasındaki ilişkiyi göstermektir. Samsun'da 5 hemodiyaliz merkezinde 169'u erkek, 159'u kadın 328 hemodiyaliz hastası bu çalışmaya dahil edildi. Hastaların ortalama yaşı 53,6 ± 15,09 ve diyalize giriş süreleri 50,7 ± 43,86 aydı. Hastaya, bazı demografik bilgiler, son bir yılda hastaneye yatış hızı ve ilaç tedavisine uyumu sorgulayan 17 soruluk anket ve WHOQOL anketini uygulandı. Yaşam kalitesi skorları ile yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi, medeni durum, diyabet varlığı, komorbid durum, düzenli gelir varlığı, vasküler yol tipi, son bir yıl içinde hastaneye başvurmak, analjezik kullanımı, albumin düzeyi ve kullandığı ilaç sayısı arasında anlamlı ilişki mevcuttu. Yaşam kalitesi skorları ile yaş ve ilaç alımı arasında negatif bir ilişki not edildi. Ancak albumin düzeyi ile pozitif bir ilişki gözlendi. Diyaliz yeterlik ölçüleri (Kt/V), hemoglobin seviyesi, diyaliz süresi ile anlamlı bir ilişki yoktu. Yaşam süresinin uzatılması, şüphesiz hastalıkların tedavisinde temel hedeftir. Ancak yaşam kalitesi de göz önüne alınırsa, bu hedef daha anlamlı hale gelir. Bu nedenle yaşam kalitesinin periyodik olarak tayin edilmesi ve tibbi tedavinin yaşam kalite ölçümlerini geliştirecek biçimde düzenlenmesi, hasta yönetiminin kritik parçalan olmalıdır. Anahtar Kelimeler: Yaşam kalitesi, hemodiyaliz, WHOQOL-BREF, kronik böbrek hastalığı

Chronic kidney disease causes serious trouble in the lives of patients. Hemodialysis remained the predominant made of RRT. Marked changes have been reported in the quality of life of these patients stemming from both distressing symptoms of the disease and the dependency on a hemodialysis center. A very close relationship was observed between the quality of life and morbidity and mortality in the patients with end-stage renal failure. Therefore, quality of life should be considered during the treatment period in hemodialysis patients. The main objectives of this study is to assess the hemodialysis patients' quality of life and to demonstrate the relationship between several of these quality measures and sociodemographic and clinical characteristics. 328 hemodialysis patients, 169 of whom are male and 159 of whom are female dialysed in 5 hemodialysis centers in Samsun were included in this study. The average age of the patients was 53,6 ± 15,09 and the length of time on dialysis was 50,7 ± 43,86 months. Questions asked by interviewer included WHOQOL questionare plus a 17 question survey assessing the demographic information and some other clinical features with regard to hospitalization rate over the last year and compliance with drug therapy. There was a significant relationship between the scores of the quality of life and various parameters such as age, sex, level of education, marital status, presence of diabetes, comorbid event, presence of regular income, vascular access type, admission to hospital over the past one year, analgesic use, level of albumin, the quantity of the medicine taken. A negative correlation was noted between the scores of the quality of life and age and medicine taken but a positive correlation was observed between the scores of the quality of life and the level of albumin. There was no significant correlation between the dialysis adequancy measures (Kt/V) rate, the level of hemoglobin, duration of dialysis and the scores of the quality of life. Prolongation of life is undoubtedly the main goal for the treatment of diseases. But, with regard for the quality of life, this goal becomes more meaningful. So, periodical assesment of quality of life and performance of medical interventions improve the quality of life scores must be the critical parts of patients' management. Key words: Quality of life, hemodialysis, WHOQOL-BREF, chronic kidney disease.