Okul öncesi eğitimde değerlendirme sürecine yönelik aile-öğretmen görüş ve beklentilerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, okul öncesi eğitimde öğretmen ve ailelerin öğrenmenin değerlendirilmesine yönelik görüş ve beklentileri incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemi kullanılarak yürütülen bu araştırma durum çalışması şeklinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim-öğretim yılı Ankara ili Altındağ ve Yenimahalle ilçelerinde MEB' e bağlı bağımsız anaokulları, ilkokul ve ortaokula bağlı anasınıflarında çalışan 8 öğretmen ve 24 aile oluşturmuştur. Veriler görüşme, gözlem ve doküman incelemesi yöntemleri kullanılarak elde edilmiştir. Görüşmelerde veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından düzenlenen yarı yapılandırılmış `Öğretmen Görüşme Formu` ve `Ebeveyn Görüşme Formu` kullanılmıştır. Gözlem sürecinde araştırmacı ortamda alan notları tutmuştur. Doküman incelemesine yönelik olarak öğretmenlerin değerlendirme amacı ile tuttukları kayıtlar ve aile ile iletişimde kullandıkları yazılı materyaller incelenmiştir. Bu dokümanların içinde 8 adet aylık eğitim planı, 40 adet günlük eğitim akışı, 18 öğretmenlerin çocuklar için tuttuğu portfolyo, 24 gelişim raporu, 5 gelişim gözlem formu ve 5 haber mektubu bulunmaktadır. Gözlem, görüşme ve doküman incelemesinden elde edilen bulgular kodlanarak ortak kategoriler oluşturulmuştur. Analiz sonucu elde edilen bulgulara bakıldığında öğrenmenin değerlendirilmesine yönelik öğretmen ve aile görüşleri arasında fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenler öğrenmenin değerlendirilmesi hakkında; sürece yönelik olduğunu ve aileden çocukla ilgili öğrenme sürecine yönelik geri bildirim almayı önemsediklerini belirtmişlerdir. Aileler ise öğrenmenin değerlendirilmesini akademik ve sosyal beceriler olarak nitelendirmişlerdir. Aileler, etkinlik sonuçlarını önemsemektedir fakat çocukların nasıl değerlendirildiği konusundaki görüşleri sınırlı kalmaktadır. Öğretmenlerin değerlendirmeye yönelik uygulamaları hakkındaki bulgulara bakıldığında; öğretmenlerin gözlem, soru-cevap, oyun ve sohbete uygulamalarına sıklıkla yer verildiği görülmektedir. Portfolyo ve gelişim raporu öğretmenlerin tamamı tarafından uygulanan kayıt ve bilgi paylaşım aracı olarak kullanmaktadırlar. Öğretmenler değerlendirmeye yönelik kayıt tutarken zorlandıklarını belirtmişlerdir. Zorlanma sebeplerini ise sınıfların kalabalık olması, yaş grubunun küçük olmasından kaynaklı sınıfta anlık durumların oluşabileceği, değerlendirmeye yönelik bilgi eksikliklerinin olduğu ve okul öncesi eğitim ile ilkokul arasında çocuklar hakkındaki bilgi kayıtlarının sürekliliğin olmadığı şeklinde ifade etmişlerdir.Değerlendirmeye yönelik öğretmen-aile işbirliğine bakıldığında aile ve öğretmenlerin işbirliğini önemsedikleri görülmektedir. Öğretmenler aileleri farklı etkinliklerle sınıf içinde ve dışında eğitim sürecine dâhil etmektedirler. Aile ve öğretmenler her gün giriş-çıkışlarda iletişim kurmaktadırlar. Aile ve öğretmenler iletişim kurarken zaman ve mekân gibi benzer unsurlara dikkat etmektedirler. Yüz yüze iletişim hem aile hem de öğretmenler tarafından en sık kullanılan iletişim yöntemidir. Aile ve öğretmenlerin iletişimde karşılaştıkları problemlere bakıldığında ise, okulda veli görüşme odasının olmadığı ve bu durumun öğretmen ve ailenin baş başa görüşme yapmasını engellediği görülmektedir. Ailelerin çocuklarının olumsuz durumlarını ya da özel gereksinim ihtiyacı olduğunu kabul etmemesi öğretmenlerin belirttiği diğer önemli bir problemdir. Aileler ise öğretmenle iletişimde herhangi bir problem ile karşılaşmadıklarını belirtmişlerdir. Öğretmenler değerlendirme sürecinde ailenin yer almasına çocukları daha iyi tanıma ve onlar hakkında objektif değerlendirme yapmak adına olumlu bakmaktadırlar. Öğretmenler ailelerin en çok öz bakıma yönelik bilgilere önem verdiklerini belirtmişler, aileler ise en çok ilkokula hazırlık ve sosyal beceriler üzerinde durduklarını ifade etmişlerdir. Öğretmenler ailelerden ev-okul tutarlılığına yönelik bilgiler beklediklerini bu sayede çocukların öğrenme süreçleri hakkında geri bildirim alabileceklerini ifade etmişlerdir. Bunun yanında öğretmenler sosyal etkinlikleri çocukların farklı ortamlarda nasıl davranması gerektiğini öğrenmesi açısından önemli bulmakta ve ailelerin de bu etkinlikleri çocuğu ile birlikte yapmasını istemektedirler. Aileler de öğretmenlerden çocukların öğrenmelerinin kalıcı olması için sosyal etkinlikler beklemektedir.

In this study it has been aimed to reveal the views of the teachers and the families for assessment for learning in preschool education, and their mutual expectation in the process. This qualitative research has been implemented as a case study. 8 teachers who work for independent preschools depending on Turkish Ministry of National Education, and the kindergartens affiliated to elementary and secondary schools in Altındag and Yenimahalle districts of Ankara in 2014-2015 school year and 24 families have participated in this research. Data has been collected through interviews, observation and document review. For the interviews, semi-structured `Teacher Interview Form` and `Parent Interview Form` developed by the researcher have been used. During observation process, the researcher has recorded the field notes. Concerning the document review, the recordings about assessment and the written materials the teachers have used for the communication with the families have been examined. These examined documents include 8 monthly education plans, 40 daily educational schedules, 18 portfolios that teachers prepared for children, 24 developmental reports for children, 5 development and observation form, and 5 newsletters. The findings of observation, interview and document review have been coded and common themes have been formed. Having looked at the findings of the analysis, it is seen that teachers and the parents disaccord on the assessment for learning. Teachers have stated that assessment for learning depends on process and they have a high opinion of getting feedback from parents about children and children about learning process. As for the families, assessment for learning is related to academic and social skills. The families attach importance to the results of activities but they have limited views on how the children are evaluated.When it comes to the findings on the assessment-based practices of teachers, it has been observed that teachers often give place to observations, questions-answers, games, and conversations. Portfolio and progress report have been used by all of the teachers as a means of recording and knowledge sharing. The teachers have stated that they have a difficulty in recording information for assessment and it is by reason of the fact that the classrooms are too crowded and any situation may break out since the age group is too small, and due to lack of information and lack of continuation of document sharing between preschool education and primary schools.In terms of assessment for learning, the teachers and the families care about cooperation. The teachers involve parents in the education process through a variety of activities inside or outside of the classroom. The teachers make contact with the families every day in the course of entry and exit. While the teachers and the families communicate they pay attention to the time and place. It is seen that the teachers and the families prefer face to face interaction. When it comes to the communication problems the families and the teachers have confronted the fact that there is no visiting room for parents in the school deter parents and teachers from talking privately. The fact that parents do not accept that their children have a problem or special needs is another issue the teachers have stated. Parents have asserted that they have not faced with a communication problem with the teachers.Teachers look positively at involving parents in assessment process in terms of knowing the children better and making remark objectively. The teachers have said that the families pay attention to the information about self- care and the families have stated that they mostly give importance to school readiness and social skills. The teachers have expressed that they expect information about home-school consistency from families so that they can get feedbacks on learning process of the children. Besides that the teachers consider the social activities are important for the children to learn how to behave in different environments and they believe that the families should participate in these social activities with their children. Families also expect social activities from the teachers to provide the children with permanent learning.