Ortaokul matematik öğretmen adaylarının uzamsal stratejilerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı ortaokul matematik öğretmen adaylarının uzamsal yeteneğe yönelik problemleri çözerken kullandıkları stratejileri belirlemektir. Bu amaca ulaşmak için nitel araştırma desenlerinden fenomenografik araştırma uygulanmıştır. Çalışma 2014-2015 öğretim yılında Ankara'da yer alan bir devlet üniversitesinde İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bölümü 4.sınıf öğrencisi olan 12 öğretmen adayıyla gerçekleştirilmiştir. Öğretmen adaylarının uzamsal stratejilerinin araştırılması amacıyla Maier (1996)'in uzamsal yeteneği ayırdığı alt alanlar olan görselleştirme, uzamsal algı, uzamsal yönelim, uzamsal ilişkiler ve zihinde döndürme dikkate alınarak görev temelli görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler iki oturumda, her oturum 25-30 dakika sürecek şekilde gerçekleştirilmiştir.Araştırma sonuçlarına göre, ortaokul matematik öğretmen adaylarının uzamsal yeteneğe yönelik problemleri çözerken kullandıkları stratejilerin dört ana başlıkta toplandığı belirlenmiştir. Bunlar; zihinde döndürme, zihinsel manipülasyon, sayma ve anahtar özellik stratejileridir. Bu stratejiler de kendi içlerinde alt stratejilere ayrılmaktadır. Ana stratejilerden zihinde döndürme stratejisi kendini hareket ettirme ve nesneyi hareket ettirme stratejileri olarak iki alt stratejiye ayrılmıştır. Nesneyi hareket ettirme stratejisi ise bütünü döndürme ve parçayı döndürme olarak ikiye ayrılmıştır. Zihinsel manipülasyon ana stratejisi için, işlemin son halini hayal etme, işlemin tüm adımlarını yapma ve işlemin belli adımlarını yapma, sayma ana stratejisi için katman sayma ve birim sayma, anahtar özellik ana stratejisi için ise ilişkili pozisyonların karşılaştırılması, ilişkili uzaklıkların karşılaştırılması, simetri, boyama, örüntü oluşturma ve nesnede yapısal özellik belirleme alt stratejileri belirlenmiştir.

The aim of this study was to determine the strategies used by pre-service middle school mathematics teachers to solve geometrical problems designed to develop spatial ability. To this end, a qualitative methodology, phenomenographic research, was employed. The study was conducted during the 2014-2015 academic year with 12 teacher candidates in the 4th year of the Elementary Mathematics Teacher Education program in a state university in Ankara. The spatial strategies used by the pre-service mathematics teachers were explored through task-based interviews based on the following five branches of spatial ability proposed by Maier (1996); visualization, spatial perception, spatial orientation, spatial relations, and mental rotation. Each interview was conducted in two sessions and each lasting 25-30 minutes.Based on the results of the study, the spatial strategies used by the pre-service middle school mathematics teachers were categorized into four main groups, namely mental rotation, mental manipulation, counting and key features. These strategies were further divided into sub-groups as follows: Mental rotation had two sub-strategies, namely moving self and moving an object with the latter consisting of rotating a whole object and rotating part of an object. The second main strategy, mental manipulation, covered imagining the result of an operation, performing all the steps of an operation and performing certain steps of an operation. The counting strategy consisted of layer counting and unit counting. Finally, the key feature strategy comprised six sub-strategies; comparing associated positions, comparing associated distances, symmetry, painting, pattern formation and determining the structural features of an object.