Vak`a kavramsallaştırma eğitim programı`nın psikolojik danışman adaylarının vak`a kavramsallaştırma becerilerine ve özyeterlik düzeylerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Vak'a Kavramsallaştırma Eğitim Programı'nın psikolojik danışman adaylarının `vak'a kavramsallaştırma becerileri` ile `psikolojik danışma genel özyeterliği`, `yardım becerileri özyeterliği`, `oturum yönetme özyeterliği`, `psikolojik danışma sürecindeki zorluklara ilişkin özyeterlikleri` üzerindeki etkisinin incelenmesi ve psikolojik danışman adaylarının programa ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Etkililiği test edilen program araştırma kapsamında geliştirilmiştir. Programın geliştirilmesi sürecinde; ihtiyaç analizi, program tasarısının oluşturulması ve uygulanması, pilot çalışma aşamalarından sonra programın asıl uygulaması gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nicel araştırma deseni olarak ön test son test kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmaya katılanlar lisans düzeyindeki psikolojik danışman adaylarıdır. Araştırmaya katılanların sayısı 48'dir. Psikolojik danışman adaylarının vak'a kavramsallaştırma becerilerinin ölçülmesi amacıyla, araştırma kapsamında geliştirilen vak'a, açık uçlu sorular, `Vak'a Kavramsallaştırma Dereceli Puanlama Anahtarı` kullanılmıştır. Psikolojik danışman adaylarının demografik bilgilerini toplamak amacıyla `Kişisel Bilgi Formu`, psikolojik danışman adaylarının programa ilişkin değerlendirmelerini belirlemek amacıyla araştırma kapsamında hazırlanan `Program Geri Bildirim Formu` ve `Psikolojik Danışman Adayı Günlüğü`nden yararlanılmıştır. Psikolojik danışma özyeterliğine ilişkin veriler ise Psikolojik Danışma Özyeterlik Ölçeği ile toplanmıştır. Vak'a, açık uçlu sorular ve Vak'a Kavramsallaştırma Becerisi Dereceli Puanlama Anahtarı'nın geliştirilmesinde geçerlilik çalışmaları kapsamında uzman görüşlerinden yararlanılmıştır. Vak'a Kavramsallaştırma Dereceli Puanlama Anahtarı'ndaki ölçütlerin ve ölçüt düzeylerinin geçerliği için uzman kanısı kapsamında Marjinal Kappa Tutarlılık katsayısı ve Genel Uyum Yüzdesi hesaplanmıştır. Vak'a Kavramsallaştırma Dereceli Puanlama Anahtarı'nın güvenirliği için hakemler arası tutarlılık kapsamında Sınıf içi Korelasyon Katsayısı ve Pearson Korelasyon Katsayıları hesaplanmıştır. Çalışmada deney ve kontrol gruplarına ön test ve son test olarak vak'a, vak'aya ilişkin açık uçlu sorular ve Psikolojik Danışma Özyeterlik Ölçeği uygulanmıştır. Katılımcıların vak'a kavramsallaştırma becerilerinin puanlanmasında üç hakemin yaptığı puanlamaların ortalamaları kullanılmıştır. Hakem puanlamalarının tutarlılığını belirlemek amacıyla korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Deney ve kontrol gruplarının ön test puanları arasındaki fark olup olmadığını belirlemek amacıyla Mann Whitney U testi yapılmıştır. Deney grubunun ve kontrol grubunun kendi içlerinde ön test son test puan karşılaştırılmasında Wilxocon İşaretli Sıralar Testi, her iki grubun ön test son test puanlarının birbirleriyle karşılaştırılmasında Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Buna ek olarak, deney grubunun vak'a kavramsallaştırma ön test son test puanları arasındaki farkla, kontrol grubunun vak'a kavramsallaştırma ön test son test puanları arasındaki farkın karşılaştırılmasında da Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Psikolojik danışman adaylarının programa ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla frekans hesaplamaları ve nitel yöntemlerden içerik analizi kullanılmıştır. Verilerin güvenirliğini sağlamak amacıyla kodlamalar iki kişi tarafından gerçekleştirilmiştir. Program geribildirimlerine ilişkin açıklayıcı bilgiler ise `Psikolojik Danışman Adayı Günlüğü`nden edinilmiştir.Araştırmanın sonucunda, Vak'a Kavramsallaştırma Eğitim Programı'nın psikolojik danışman adaylarının `vak'a kavramsallaştırma becerileri`, `psikolojik danışma genel özyeterliği`, `yardım becerileri özyeterliği`, `oturum yönetme özyeterliği` ve `psikolojik danışmadaki zorluklara ilişkin özyeterlikleri` üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Psikolojik danışman adaylarının programa ilişkin görüşleri sonucunda; programa katılan psikolojik danışman adaylarının önemli bir kısmının programı yararlı buldukları, programa katılımdan memnuniyet düzeylerinin yüksek olduğu, programın psikolojik danışmaya hazır hissetmeye katkı sağladığı görüşünde oldukları belirlenmiştir. Katılımcıların görüşlerine göre program, psikolojik danışma becerileri ve duyuşsal açıdan psikolojik danışma uygulamalarına hazırlayıcı ve aynı özellikler açısından psikolojik danışman adaylarının güçlü ve sınırlı yanlarına ilişkin farkındalık kazandırıcı niteliktedir. Programın güçlü yanları; programın kazanımları, içeriği, öğretme-öğrenme süreci, ölçme ve değerlendirme süreci ile ilişkilidir. Programın sınırlı yanları, öğretimin planlanması temasıyla ilişkiliyken; programın geliştirilmesiyle ilgili öneriler de aynı temaya yöneliktir.Anahtar sözcükler: Psikolojik danışman, psikolojik danışman eğitimi, süpervizyon, staj, vak'a kavramsallaştırma, psikolojik danışma özyeterliği, psikolojik danışman adayı, program.

The purpose of this study is to examine the effect of Case Conceptualization Training Program on candidate counselors' `case conceptualization skills`, `counseling self-efficacy in general`, `helping skills self-efficacy`, `session management self-efficacy`, `counseling challenges self-efficacy`, and to examine the opinions of counselor candidates regarding the effectiveness of the program. The program, which was tested to be efficient, had been developed within the scope of the research. During the program development process; after the needs analysis, preparation program draft and implementation, and pilot study phases, the main study of the program was implemented. An experimental design, based on pre-test, post-test with control group was used in the study. The participants of the study were candidate counselors who were undergraduate level. The number of the participants was 48.To measure candidate counselors' case conceptualization skills; case, open ended questions, `Case Conceptualization Scoring Rubric` which were developed in this research were used. To gather demographic information `Personal Information Form`, to examine the opinions of candidate counselors' regarding the effectiveness of the program `Program Feedback Form` and `Candidate Counselor's Diary` were utilized, which were prepared for this research. The data about counseling self-efficacy were gathered by `Counselor Self Efficacy Scale`. Within the scope of validity studies of the case, open ended questions, and `Case Conceptualization Scoring Rubric` benefited from experts' opinions. For validity of the criterions and criterion levels of the `Case Conceptualization Scoring Rubric` concerning expert opinions Marginal Cappa Coefficent and Percent of Overall Agreement were calculated. For reliability of `Case Conceptualization Scoring Rubric` within the scope of inter rater reliability; Intraclass Correlation Coefficient and Pearson's Correlation Coefficient were calculated. Case, open ended questions, and Counselor Self-Efficacy Scale were applied on the experimental and control groups as the pre-test and post-test. To assess participants' case conseptualization skills scores, mean scores were calculated from scores given by three raters. For determining reliability of raters scoring correlation cofficients were calculated. To determine whether there is a statistical significant difference between experimental and control group pre test scores Mann Whitney U Test was used. For comparing experimental and control group pre test and post test scores in themselves Wilcoxon Signed Ranks Test, comparision of both groups pre test post test scores with each other Mann Whitney U Test were used. In addition, to compare the difference between experimental group's case conceptualization skills pre test and post test scores with the difference control group's case conceptualization skills pre test and post test scores Mann Whitney U Test was used, too. To reveal opinions of candidate counselors' regarding the effectiveness of the program frequency count and content analysis, which is in the scope of qualitative research, were used. To ensure of qualitive data reliability coding made by two persons. Explanatory information candidate counselors' opinions about the programme were extracted from `Candidate Counselor's Diary`.The results of the study revealed that Case Conceptualization Training Program has a meaningful effect on candidate counselors' `case conceptualization skills`, `counseling general self-efficacy`, `helping skill self-efficacy`, `session management self-efficacy` and `counseling challenges self-efficacy`. As a result of candidate counselors' opinions about the program; best of participants find the program beneficial, have high levels of satisfaction for participating the program, and find the program as preparing to counseling. According to the participants' opinions, program is preparative for counseling in terms of counseling skills and emotional area, and helps to gain awareness about strengths and weaknesses for the same areas. The strengths of the program is related to learning outcomes, content, teaching-learning process, assessment and evaluation. While the weaknessess of the program is related to planning the instruction theme; suggesstions for improving the program are related to the same theme.Keywords: Counselor, counselor education, supervision, internship, case conceptualization, counselor self efficacy, candidate counselor, program.