Kültürel-tarihsel kurama dayanan eğitim uygulamalarının öğretmen çocuk etkileşimine etkisi

Abstract

Uzun yıllar boyunca erken çocukluk eğitimi araştırmaları çocukların öğrenme ve gelişimini destekleyecek en iyi yöntemin ne olduğu konusuna odaklanmıştır. Araştırmacılar çocukların farklı öğrenme yollarını inceleyerek onların en etkili şekilde nasıl öğrendiklerini ortaya koymaya çalışmışlardır. Öne sürülen yöntemler ve yaklaşımlar çerçevesinde eğitim programları tasarlanmış ve bu programların etkililiği araştırmalarla test edilmiştir. Bu doğrultuda gerçekleştirilen çalışmalar çocukların en verimli öğrenme yollarından birinin kendi bilgilerini keşif ve çevre ile aktif olarak etkileşime girerek yapılandırmaları olduğunu göstermiştir. Birçok araştırma öğrenmede sosyal ilişkilerin önemi ve etkisini ortaya koymuş; böylece öğrenme etkinliği kültürel ve sosyal ortamdan bağımsız düşünülmemeye başlanmıştır. Bu araştırmanın kuramsal çerçevesini oluşturan Vygotsky'nin Kültürel-Tarihsel Kuramı öğrenme ve öğretme için bir çerçeve olup okul öncesi eğitimcilerine gerekli bakış açısı kazandırır. Araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda ön test, son test, kontrol gruplu desen; nitel boyutunda ise gözlem ve görüşmeler yer almaktadır. Araştırmanın deney grubunu oluşturan okul öncesi eğitim öğretmenlerine Kültürel-Tarihsel Kuramın erken çocukluk eğitimindeki yansımaları konusunda yedi hafta boyunca kuramsal bir eğitim ve uygulama örnekleri verilmiştir. Hazırlanan eğitim programının öğretmen çocuk etkileşimleri ile öğretmenlerin kuram hakkındaki bilgileri ve sosyo-dramatik oyuna karşı yaklaşımları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırmacı deney grubunun sınıfında öğretmen çocuk etkileşimlerine ve öğretmenlerin sosyo-dramatik oyuna yaklaşımlarına dair gözlemlerde bulunmuş ve eğitim oturumlarında öğretmenlerin uygulamaları tartışılmıştır. Araştırmacı kontrol grubundaki iki öğretmenin sınıfında çalışmanın başında ön test ve sonunda son testleri uygulamak dışında herhangi bir uygulamada bulunmamıştır. Araştırmanın nicel verileri SPSS 21 istatistik programında analiz edilmiş, nitel veriler için betimsel analiz yapılmıştır. Araştırma sonucunda deney grubundaki öğretmenlerin Vygotsky'nin Kültürel-Tarihsel Kuramına dair kuramsal bilgilerinin, Sınıf Değerlendirme ve Puanlama Aracı (SDPA) puanlarının arttığı görülmüştür. Kontrol grubundaki öğretmenlerin kuramsal bilgilerinde herhangi bir değişiklik olmamıştır. Deney grubundaki öğretmenler öğretmen-çocuk etkileşimleri açısından SDPA'nın tüm boyutlarında olumlu yönden değişiklik göstermiş ve öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarında çocuklarla daha çok birebir etkileşim kurmaya çalıştıkları, küçük grup çalışmalarına daha fazla önem verdikleri ve seçtikleri etkinliklerde daha amaçlı olma yoluna gittikleri görülmüştür. Deney grubundaki öğretmenlerin son testin uygulandığı dönemde sınıf içinde çocukların serbest oyun etkinliklerine daha aktif katıldıkları belirlenmiş ancak kalıcılık testi sırasında oyuna katılımlarının düştüğü tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda Vygotsky'nin Kültürel-Tarihsel Kuramı çerçevesinde hazırlanan eğitim programının öğretmen-çocuk etkileşimleri açısından etkili olduğu görülmekle birlikte öğretmenlerin daha uzun süreli ve sürdürülebilir bir eğitim programına dahil olmasının öğrendiklerini içselleştirmeleri ve kalıcı kılmaları açısından yararlı olacağı düşünülmektedir.Anahtar sözcükler: Kültürel-Tarihsel Kuram, Vygotsky, öğretmen-çocuk arasındaki etkileşim, sosyo-dramatik oyun, sınıf değerlendirme puanlama aracı

For long years, early childhood education research has focused on the best method to support children's learning. Examining children's different ways of learning, researchers have tried to put forth how children grow and learn most effectively. Various curriculums have been designed within the framework of methods and approaches discussed and their effectiveness has been tested through research. Studies show that children learn best through discovery and hands-on experiences while interacting with the environment. Several studies have revealed the importance of social relationships on learning and thus, learning activity has been considered not independent from the cultural and social contexts. Vygotsky's Cultural–Historical Theory, which forms the theoretical foundation of this study, is a framework for learning and instruction and gains early childhood educators a new perspective. Mixed method has been used in the study. The quantitative part of the research included pre-test, post-test, control group experimental design and the qualitative part included observations and interviews. Two preschool teachers composing the experimental group of the study were given a 7-week training about the reflections of Vygotsky's theory on education as well as presenting some classroom practices. The effectiveness of the training was examined in terms of their effect on teacher–child interactions, teachers' theoretical knowledge on Cultural–Historical Theory and teachers' approaches towards socio-dramatic play. The researcher has made observations in the experimental group's classroom with regards to teacher-child interactions and teachers' approach towards socio-dramatic play. During each training session, discussions with teachers were made regarding their practices. The researcher hasn't performed any activity in the control group except for applying the pre-test and post-test practices of data gathering instruments. The quantitative data of the study were analyzed with SPSS 21 while descriptive analysis was made for the qualitative data. As a result of the study, it was found out that teachers in the experimental group have increased their level of knowledge about the theory of Vygotsky and the scores they got from Classroom Assessment Scoring System (CLASS). Teachers in the control group have had no significant change in any of the instruments. Experimental group has shown significant changes in all dimensions of CLASS. It was observed that the teachers tried to interact more with children, gave more importance on small group projects and tried to be more intentional on the tasks they had chosen for children. Teachers were observed to be participating in children's free play activities more during the post-test observations; however during the continuity test, it was seen that their level of participation has decreased. The results of the study revealed that training program designed based on Vygotsy's Cultural-Historical Theory was effective in terms of teacher–child interaction; however, it is important to maintain teachers' participation in a longer and sustainable training program for the continuity of the effects.Keywords: Cultural-Historical Theory, Vygotsky, teacher-child interaction, sociodramatic play, classroom assessment rating scale