İlkokul çevre konularında uygulanan yaratıcı drama yönteminin öğrencilerin başarılarına, kalıcılığa ve ilgilerine etkisi

Abstract

Bu araştırmada fen bilimleri dersi kapsamındaki `çevre` konularının öğretiminde yaratıcı dramanın kullanılmasının ilkokul 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin başarılarına, öğrenmelerinin kalıcılığına ve öğrencilerin ilgilerine olan etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla araştırmacı tarafından hazırlanan yaratıcı drama ders planları deney gruplarında uygulanmış, fen bilimleri öğretim programının önerdiği şekilde hazırlanan ders planları ise kontrol gruplarında uygulanmıştır. Araştırmanın deseni Solomon Dört Gruplu Model temel alınarak tasarlanmış; iki tane öntest-sontest kontrol gruplu deneysel desenin birlikte kullanılmasından oluşmuştur. Araştırmada iki deney ve iki kontrol grubu bulunmakta; bunlardan ilk deney ve kontrol grubuna araştırmacı derslere girerken ikinci deney ve kontrol grubunda ise yaratıcı drama öğretmeni derslere girmiştir. Böylece yaratıcı drama yönteminin denel işlem üzerindeki etkisinin öğretmen faktörüne bağlı olup olmadığı uygun bir araştırma deseni oluşturularak araştırılmaya çalışılmıştır.Uygulama, 2015-2016 eğitim-öğretim yılı Ankara İli Mamak İlçesinde bulunan bir devlet ilkokulunda okuyan 3. ve 4. sınıflardan dörder şube olmak üzere toplam sekiz şube üzerinde yapılmıştır. Uygulamaya deney ve kontrol gruplarında yer alan ve daha önce hiç yaratıcı drama dersi almamış toplam 231 üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencisi katılmıştır. Uygulama deney gruplarında toplam 144 ders saati ve 6 haftalık bir süreçte gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen, 3. ve 4. Sınıf Çevre Başarı Testleri (ÇBT), Çevre İlgi Ölçeği (ÇİÖ) ve Geban (1994) tarafından geliştirilmiş Fen Bilgisi Tutum Ölçeği (FBTÖ) ile toplanmıştır. Uygulama sonrasında deney gruplarından seçilen 15 öğrenciyle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler, SPSS 15.0 paket programı ile çözümlenmiştir. Başarı testlerinden elde edilen sonuçlar incelendiğinde deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin önteste göre düzeltilmiş başarı sontest puanları arasında 3. sınıf deney grubu öğrencileri lehine anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Ancak 4. sınıflarda deney grubu öğrencileri lehine anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Çevre İlgi Ölçeğinden elde edilen sonuçlar incelendiğinde her iki sınıf düzeyinde de deney grupları lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Fen bilgisi tutum ölçeğinden elde edilen sonuçlar incelendiğinde her iki sınıf düzeyinde de deney grupları lehine anlamlı farklılıklar olduğu saptanmıştır. Çevre başarı testinin kalıcılık uygulamasından elde edilen sonuçlara göre 3. sınıf deney grubu öğrencilerinin çevre kalıcılık puanlarının anlamlı bir farklılık bulunmamasına rağmen 4. sınıf deney grubu öğrencilerinin çevre kalıcılık puanlarında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, derslere giren öğretmenlerin denel işlem üzerinde kullandıkları yöntemler üzerinde etkili oldukları ancak öğrencilerin başarıları, öğrenmelerinin kalıcılığı, ilgi ve tutum puanlarında oluşan anlamlı farkın öğretmen etkisiyle değil, yaratıcı drama yönteminin etkisiyle oluştuğu ortaya çıkmıştır. Bu araştırma sonuçları fen bilimleri dersinde çevre konularında uygulanan yaratıcı drama yönteminin ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin başarılarını artırdığı; 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik ilgilerini ve fen dersine yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilediği ve 4. sınıf öğrencilerinin kalıcı şekilde öğrenmelerini sağladığını göstermektedir.Anahtar sözcüklerÇevre eğitimi, yaratıcı drama yöntemi, ilkokul fen bilimleri eğitimi, öğretmen etkisiDanışmanYrd. Doç. Dr. Pınar ÖZDEMİR ŞİMSEK, Hacettepe Üniversitesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi, Fen Bilgisi Eğitimi

This research aims at investigating the effects of creative drama method on 3th and 4th grade students's achievements, learning retention and attitudes towards science and environment in the environment subjects. For this purpose, creative drama lesson plans were designed by the researcher and applied on experiment groups. The plans applied on control groups were designed by the class teachers according to curriculum. The study was carried out in a public primary school found in Ankara in the academic year of 2015-2016. The research was applied on 3th and 4th classes who were studying at eight different classes. Two classes were assingned as experiment groups and other two classes were assingned as control groups. A total of 231 students in the experimental and control groups participated in the study. The design of the study was based on the Solomon Four-Group Model in this study. The researcher was the teacher of the first experiment and control group as a classroom teacher and drama teacher; at the same time, drama teacher was the teacher of the other ones as a classteacher and drama teacher. Thus an appropriate research design has been constructed to investigate whether the effect of the creative drama method on the experimental procedure depends on the teacher impact. As for the control group students, they were taught the lesson in accordance with Science Lesson Curriculum. The implementation was conducted in experimental groups as a total 144 hours during a period of six weeks.The data were collected via the questionnaire of `Environmental Achievment Tests` for both 3th and 4th classes and `Environmental Interest Scale` developed by the researcher and via `Attitudes Towards Science Scale` developed by Geban (1994). Additionaly both experimental and control students were observed during the applications and also 2 weeks after implementation Semi-structured interviews were held with 15 students from the experimental groups at the end of the study. Data from the research were analyzed using SPSS 15.0 statistical package program. The results obtained from the achievement tests demonstrated that a significant difference was found between the corrected posttest achievement scores of the 3th grade experimental and control group students. When the results obtained from the interest scale were examined, a significant difference was found between the pretest and posttest interest scores of the 3th and 4th grade experimental and control group students. When the results obtained from the attitudes test were examined, a significant difference was found between the pretest and posttest attitudes scores of the 3th and 4th grade experimental and control group students. The results obtained from the retention test yielded, a significant difference between the posttest retention scores of the 4th grade experimental and control group students. According to the results of the research, it was found that the teachers were effective in the methods they used, but the meaningful difference in the students' achievement, retention, interest and attitude scores was not due to the influence of the teacher but by the influence of the creative drama method. The present study demonstrated that the use of creative drama as a method in environmental subjects on science lessons could contribute positively to students' achievement, interest, attitudes towards environment and retention. Additionally qualitative data from the observation and interview results supported these results. KeywordsEnvironment education, creative drama method, primary science education, teacher effectiveness impactAdvisorYrd. Doç. Dr. Pınar ÖZDEMİR ŞİMSEK, Hacettepe University, Department of Mathematics and Science Education, Science Education