Özel yetenekli öğrencilerin üst düzey düşünme becerileri ile eleştirel düşünme eğilimi: Karma yöntem araştırması

Abstract

Bu çalışmada özel yetenekli öğrencilerde üst düzey düşünme becerileri ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki olası ilişkiler ve bu iki yapı açısından cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre farklılıklar bulunup bulunmadığı araştırılmıştır. Bunun yanısıra; özel yetenekli öğrencilerin eğitiminden sorumlu öğretmenlerin, öğretim programlarına üst düzey düşünme becerilerinin yansıtılması ve özel yetenekli öğrencilerin özellikleri hakkındaki fikirlerinin yarı yapılandırılmış görüşme ile incelenmesi amaçlanmıştır.Çalışmanın örneklem grubu 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Ankara' da bulunan Türkiye Üstün Zekâlılar ve Üstün Yetenekliler E.K.S Vakfı Okulu ve BİLSEM'de (Balıkesir, İstanbul ve Sakarya) öğrenim gören 168' i erkek 136'sı kadın olmak üzere toplam 304 özel yetenekli öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmada üst düzey düşünme becerileri ile eleştirel düşünme becerisi arasındaki ilişkileri ve özel yetenekli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin üst düzey düşünme becerilerinin öğretim programlarına aktarımı ile ilgili fikirler incelenmiştir. Bu ilişkilerin incelenmesinde Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu yöntemi kullanılmıştır. Üst düzey düşünme becerileri, eleştirel düşünme ve alt boyutları değişkenleri açısından, cinsiyet ve sınıf değişkenlerine göre oluşan gruplar arasındaki farklılıklar ise normallik testi n<50 olduğu durumlarda Shapiro Wilks testi, n>50 olduğu durumlarda ise Kolmogrov Smirnov testi ile kontrol edilmiştir. Bağımsız iki grup karşılaştırılmasında sayısal değişkenlerin normal dağılım gösterdiği durumlarda bağımsız örneklem t testi kullanılmıştır. Sayısal değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesinde, normal dağılım gösterdiği Pearson Korelasyon katsayısı kullanılmıştır. İstasistiksel analizler SPSS 21 ile yapılmış ve istatistik analizlerde anlamlılık düzeyi (p- value) olarak dikkate alınmıştır. Ayrıca; değişkenleri açıklamada ortalama, standart sapma, yüzdelik dilim gibi değerlerde yansıtılmıştır. Araştırmada üst düzey düşünme becerileri ile eleştirel düşünme becerisi arasında anlamlı ilişkilerin olduğu bulunmuştur. Özel yetenekli öğrencilerin üst düzey düşünme becerileri açısından cinsiyet değişkeninde anlamlı farklılık bulunmazken, sınıf düzeyi açısından anlamlı farklılık bulunmuştur. Eleştirel düşünme açısından hem cinsiyet hem de sınıf düzeyinde anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Öğretmenlerle yapılan görüşme ile öğrencileri tanımlamaları, eğitim programlarına dâhil edilmesi gereken özellikleri, programın değerlendirilmesi, derslerde kullanılacak yöntem ve teknikler hakkındaki yorumları bulgular kısmında ayrıntılı olarak ele alınmıştır.

In this study, detecting possible relations between gifted students' metacognitive thinking skills and critical thinking skills, and if there are differences or not according to class level and gender in terms of the two dimensions and investigating gifted students' teachers' opinions on curriculums with semi-structured interview form are aimed. The study's sample group consist of totally 304 secondary school gifted students from Turkey Highly Gifted and Talented E.K.S Foundation School in Ankara and BİLSEM (Balıkesir, İstanbul and Sakarya), 168 of them are male and 136 of them are female. In this study, the relation between gifted students' metacognitive thinking skills and critical thinking skills and gifted students' teachers' opinions on transferring critical thinking skills in curriculums are investigated. Pearson Momentler product-moment correlation method was used while investigating the relations. Differences that revealed according to gender and class level variances in terms of metacognitive skills, critical thinking and sub-dimensions variances are controlled with Shapiro Wilks test when test of normality n<50, Kolmogrov Smirnov test when it is n>50. Independent Samples t test was used when numeric variables have normal distribution while comparing unconnected two groups. To investigate the relation between numeric variables, Pearson's correlation coefficient, in which the variables have normal distribution, was used. Statistical analyses were made with SPSS 21 program and significance level was assumed as (p- value) on statistical analyses. Also; while explaining variables, factors as average, standard deviation, and percentile were represented. In this study, it was detected that there is a significant relation between metacognitive thinking skills and critical thinking. According to the results of the study, in terms of gifted students' metacognitive thinking skills, while there is not a significant difference according to gender variable there is a significant difference according to class level. A significant difference according to both gender and class level variables cannot be detected in terms of critical thinking. With teacher interviews, teachers' identifying students, features that should be added curriculums, assessing the curriculum, teachers' comments on methods and techniques used at lessons were discussed in detail at findings chapter.