Kapadokya volkanik kayaçları içinde oluşan minerallerin lüminesans özellikleri ve radyolojik incelenmesi

Abstract

Kapadokya bölgesindeki Tuzköy, Karain ve Sarıhıdır köylerinin çevresinde zeolit minerallerinin yaygınlığı pek çok çalışma da bildirilmiştir. Zeolitlerin ayrışmasıyla oluşan eriyonit tozlarının solunum yoluyla alınması sonucunda mezotelyoma (akciğer zarı kanseri) ve akciğer kanserine neden olduğu öne sürülmektedir. Bu çalışmada Orta Anadolu Volkanik bölgesi içerisinde bir mağaradan toplanan iğne yapılı minerallerin ve ev tozlarının lüminesans özellikleri incelenmiş, lüminesans tarihlendirme yöntemi ile oluşum yaşlarını saptanması amaçlanmıştır. Örneklerin yapısal analizleri Konfokal Raman Spektroskopisi, X-Işını Difraksiyonu, X-ışını Floresansı, Taramalı Elektron Mikroskobu, Gama Spektroskopisi yöntemleri ile incelenmiştir. Yapılan incelemelerde eriyonit minerallerine rastlanmamıştır. Sarıhıdır mağarasından toplanan iğnemsi görünümdeki minerallerin insan sağlığına zararlı olmayan, suda çözünebilen ve halk arasında ``İngiliz tuzu'' olarak bilinen `epsonit' olduğu saptamıştır. Ayrıca gerek kaya gerekse toz örneklerinde bulunan diğer minerallerin de tıbbi jeoloji açıdan zararlı mineral grubuna girmediği belirlenmiştir.

The prevalence of zeolite minerals in Tuzköy, Karain and Sarıhıdır villages in Cappadocia region reported in many studies. The erionite minerals that are known to be originated from the weathing of zeolite minerals are assumed to causes the lung cancer (mesothelioma) among the population of Cappadocia. In this study fibrous minerals collected from caves in Central Anatolia Volcanic Region and dust from houses are used to investigate the luminescence properties and determination the forming ages at the minerals. Confocal Raman Spectroscopy, X-ray Diffraction, X-ray Fluorescence, Scanning Electron Microscopy and Gamma Spectroscopy is used to investigate their chemical and structural analyses. As a result, it is found that the needle like minerals are not erionite, but harmless ``epsonit?? known to be dissolved in water. Furthermore, it is also found that the samples collected from the surrounding rocks and the dust from the house do not contain harmful minerals.