Ortaokul ve lise öğrencilerinin Facebook bağımlılık eğilimlerinin yaş ve cinsiyete göre incelenmesi (Sakarya ili örneği)

Abstract

Bu çalışmada Sakarya ilinde öğrenim görmekte olan ortaokul ve lise öğrencilerinin Facebook bağımlılık eğilimlerinin yaş ve cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amaçlamıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Öğrencilerin Facebook kullanımları tek seferde anlık olarak ölçüldüğünden tarama modelinin alt modeli olan kesitsel tarama modelinden faydalanılmıştır. Araştırmada Seçkisiz Olmayan Örnekleme yöntemlerinden Uygun/Kazara Örnekleme yöntemi kullanılarak 2016-2017 Eğitim-Öğretim yılında Sakarya ili Adapazarı, Serdivan ve Erenler ilçelerinde öğrenim gören 1203 ortaokul öğrencisi ve Adapazarı ilçesinde öğrenim gören 722 lise öğrencisi örneklem olarak seçilmiştir. Bu öğrencilerin 985'ini kız (%51.2) ve 940'ını erkek (%48.8) öğrenciler oluşturmuştur. Araştırmaya katılan 615 öğrencinin Facebook hesabı olmadığından bu öğrenciler değerlendirme dışında tutulmuştur. Bu sebeple çalışmaya asıl değerlendirilecek örneklem olan 1310 öğrenci ile devam edilmiştir. Bu öğrencilerin 556'sını kız ve 754'ünü erkek öğrenciler oluşturmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak Facebook Bağımlılık ölçeği ve demografik bilgiler formu kullanılmıştır. Veriler Facebook bağımlılık ölçeği ve demografik bilgiler formunun birleştirilmesi sonucunda oluşturulan anket aracılığı ile toplanmıştır. Toplanan verilerin analizinde öğrencilerin demografik özelliklerini incelemek amacıyla frekans ve yüzde değerleri alınmış ve `Yaş`, `Cinsiyet` ve `Yaş ve Cinsiyet`'e göre Facebook bağımlılık eğilimlerindeki değişimlerine bakmak için iki faktörlü ANOVA testi kullanılmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre Facebook bağımlılık eğiliminin cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermediği, yaş ve yaş-cinsiyet etkileşimine göre anlamlı farklılaştığı belirlenmiştir. Cinsiyet açısından anlamlı bir farklılık olmamasına rağmen erkeklerin Facebook bağımlılık eğilimlerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Yaş-cinsiyet etkileşiminin Facebook bağımlılık eğilimi üzerindeki etkiye bakıldığında ise yaş arttıkça kız ve erkek öğrencilerde Facebook bağımlılık eğilimlerinde genel bir düşüş yaşandığı belirlenmiştir. Yaş ve cinsiyetin Facebook bağımlılık eğilimi üzerine etkisi incelendiğinde bazı kırılma noktaları olduğu görülmüştür. Bu kırılma noktalarından birisi 14 yaşından 15 yaşına geçişte kızlarda ve erkeklerde Facebook bağımlılık eğilimlerinde dikkat çekici bir şekilde azalma olmasıdır. Diğer bir kırılma noktası ise 11-18 yaş arası bireylerde erkeklerin Facebook bağımlılık eğilimlerinin tüm yaş düzeylerinde kızlardan daha yüksek olmasına rağmen yalnızca 14 yaşında kızların Facebook bağımlılık eğilimlerinin erkeklerden daha yüksek olmasıdır. Anahtar kelimeler: Facebook, Bağımlılık, Facebook Bağımlılığı.

The goal of this study is to investigate whether Facebook addiction tendencies of secondary and high school students in Sakarya province is related to age and gender. The study was carried out with screening model, which is one of the quantitative research models. As Facebook usage of students was measured transiently at a single occasion, cross-sectional screening model was used. 1203 students attending secondary schools in Adapazarı, Serdivan and Erenler districts of Sakarya province and 722 students attending high schools in Adapazarı district in 2016-2017 academic period were selected as study sample by using Convenience Sampling Method, which is one of the Non-Random Sampling methods. 985 girls (51.2 %) and 940 boys (48.8 %) constituted the study sample. 615 students were excluded from the evaluation as they had no Facebook account. Therefore, the study continued with 1310 students who constituted the main population subject to evaluation. 556 of these students were girls and 754 boys. Data collection tools of the study were Facebook addiction scale and demographic information form. Data were collected by means of a survey which was designed with a combination of Facebook addiction scale and demographic information form. In data analysis, frequency and percentile values were obtained to study demographic features of the students and two-way ANOVA test was used in order to investigate the changes in Facebook addiction tendencies caused by `Age`, `Gender` and `Age and Gender`.Study results indicate that Facebook addiction tendency is not significantly related to gender but is significantly related to age and age-gender interaction. It was found that Facebook addiction tendencies of boys are stronger although there is no significant difference between genders. When we evaluated the effect of age-gender interaction on Facebook addiction tendency, we found that Facebook addiction tendencies falls as the age of male and female students rises. We observed several breaking points when we examined the effect of age and gender on Facebook addiction tendency. One of these breaking points is the remarkable fall of Facebook addiction tendencies among boys and girls at transition from the age of 14 to 15. Another breaking point is that Facebook addiction tendencies of only 14-year-old girls are stronger than boys despite the fact that Facebook addiction tendencies of boys between the ages of 11 and 18 are stronger than girls of all age groups. Keywords: Facebook, Addiction, Facebook Addiction.