Hemodiyaliz hastalarında fosfor bilgi düzeyi ve fosfor kısıtlı diyete uyumun değerlendirilmesi

Abstract

Hiperfosfatemi kronik böbrek hastalığına eşlik eden kemik ve mineral bozuklukların gelişmesinde ve kardiyovasküler mortalitenin artmasında üzerinde etkili bir faktördür. Hiperfosfatemi tedavisinde renal replasman tedavisi ve fosfor bağlayıcıların yanısıra diyette fosfor kıstlaması da önemli rol oynamaktadır.Bu çalışmada hastaların fosfor kısıtlı diyete uyumlarını etkileyebilecek olan fosfor bilgi düzeyi ve bazı demografik özellikleri araştırmayı planladık. Çalışmaya Samsun ilinde hemodiyalize giren 291 hasta dahil edildi. Hastaların fosfor ile ilgili bilgi düzeyleri ve fosfor kıstlı diyete uyumlarını anket yöntemi ile değerlendirildi. Çalışmaya katılan hastaların % 46'sında hiperfosfatemi saptandı. Hastaların fosfor bilgi düzeyleri ilgili anketten aldıkları puan ortalaması 8,32± 2,7 idi. Hastaların % 84,2'sinin diyete hafif ile çok ciddi gibi değişen derecelerde uyumsuz olduğu saptandı. Hastaların fosfor düzeyleri ve diyete uyumsuzluk sıklığı karşılaştırıldığında pozitif bir korelasyon saptanmıştır. Hastaların fosfor bilgi düzeyleri ve diyete uyumsuzluk sıklığı ve diyete uyumsuzluk derecesi arasında negatif korelasyon saptandı. Bilgi düzeyi yüksek olan hastaların diyete daha uyumlu olduğu saptandı. Hastaların eğitim düzeyi ile fosfor bilgi düzeyleri karşılaştırıldığında eğitim seviyesi arttıkça hastaların fosfor ile ilgili bilgi düzeylerinin de arttığı saptandı. Bizim hasta grubumuzda % 27 gibi yüksek bir oranda okur yazar olmayan hasta vardı. Çalışmada diyete uyumsuzluk ile hasta yaşı, cinsiyeti, medeni durumu, sigara içimi ve hemodiyaliz tedavi süresi arasında herhangi bir ilişki saptanmamıştır.Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların bilgi düzeylerinin artırılması ve diyete uyumlarının sağlanması için klasik diyet eğitimi dışında kişiye özel,daha interaktif ve tekrarlayıcı bir eğitim modeli uygulanmalıdır. Bu çalışmaya katılan hemodiyaliz hasta grubu arasında okur yazar olmayan hasta oranının yüksek olması nedeni ile bu hasta grubuna uygun işitsel ve görsel ağırlıklı tekrarlayıcı eğitim yöntemleri uygulanmasının gerekli olduğu düşünülmektedir.Anahtar sözcükler; fosfor, hemodiyaliz, uyum, fosfor bilgi düzeyi

Hyperphosphatemia is an important factor for the development of the mineral bone disease accompanying chronic kidney disease and which increase the risk of cardiovascular morbidity and mortality. Renal replacement therapies, phosphorus binding medications and phosphorus restriction in the diet are used for the management of hyperphosphatemia in chronic kidney disease.In this study we investigated phosphorus knowledge of the patients and compliance to the diet and some demographic factors affecting compliance to the diet. Two hundred ninety one hemodialysis patients in Samsun participated in the study. Dietary compliance and the knowledge of phosphorus were assessed by a questionnaire. The rate of patients with hyperphosphatemia was 46%. The average score for the knowledge of phosphorus was 8,32 ± 2,7. The rate of non compliance was 84,2% with varying degrees from mild to very severe. Phosphorus levels were correlated with with the frequency of noncompliance. The knowledge of phosphorus level was negatively correlated with the frequency and intensity of diet noncompliance. Patients with the highest knowledge level of phosphorus were more compliant with the diet. Knowledge of phosphorus levels increased with the increase in the education level. In this study there was a high rate of illiterate patient with a percentage of 27%. No association was found between the noncompliance with the diet and age, sex, the duration of hemodialysis, marital status or smoking.To increase the dietary compliance of hemodialysis patients, we should use more interactive, individual and repetetive education methods. In this study with a high prevalence of illiterate patients we should consider using auditory and visual repetitive methods for this patient population.Key words: phosphorus, compliance, hemodialysis, knowledge of phosphorus.