8. sınıf öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeyleri ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma, 8. sınıf öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeyi ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada tarama modellerinden karşılaştırma türü ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Bu amaçla Kuş, Güneş, Başarmak ve Yakar (2017) tarafından geliştirilen 49 madde ve 8 faktörden oluşan Gençlere Yönelik Dijital Vatandaşlık Ölçeği ile Arıcak, Kınay ve Tanrıkulu (2012) tarafından geliştirilen 24 maddelik `Siber Zorbalık Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Sakarya ili Adapazarı ilçesindeki 2017-2018 eğitim öğretim yılı ikinci yarıyılında 8. Sınıflarda öğrenim gören 4209 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklemi ise 2017-2018 eğitim öğretim yılında Sakarya ili Adapazarı ilçesinde öğrenim gören 386'sı (%53,5) kız, 336'sı erkek (%46,5) olmak üzere toplam 722 8. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada elde edilen veriler, SPSS 20.0 paket programından yararlanılarak analiz edilmiştir. Verilerin normal dağılım gösterip göstermediğini test etmek için Kolmogorov-Smirnow testi yapılmış, verilerin normal dağıldığı saptandığından parametrik testler kullanılmıştır. Alt problemlere bağlı olarak verilerin çözümlenmesinde yüzde, frekans, aritmetik ortalama, standart sapma, ilişkisiz örneklemler için t-testi, tek faktörlü varyans analizi (One-way ANOVA) ve korelasyon analizi uygulanmıştır.Analiz sonuçlarına göre 8. sınıf öğrencilerinin dijital vatandaşlık ölçeğinden aldığı puanların ortalaması 2,95 bulunmuştur ve ortalamanın üstünde olduğu görülmüştür. Erkek öğrencilerin `Dijital İletişim`, `Eleştirel Düşünme`, `Dijital Güvenlik` ve `Etik` alt boyutlarından aldıkları puan ortalamaları kız öğrencilerin puan ortalamalarından anlamlı düzeyde yüksek olduğu ve Kız öğrencilerin `Dijital Hak ve Sorumluluk` alt boyutundan aldıkları puan ortalamaları erkek öğrencilerin puan ortalamalarından anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. Özel okul öğrencilerinin `Dijital Katılım` alt boyutundan aldıkları puan ortalamaları devlet okulundaki öğrencilerin puan ortalamalarından anlamlı düzeyde yüksek olduğu ve İnternet kullanım becerileri yüksek olan öğrencilerin dijital vatandaşlık algılarının, internet kullanma becerisi orta düzey olan öğrencilerden anlamlı derecede yüksek olduğu görülmüştür. `Dijital İletişim`, `Eleştirel Düşünme`, `Dijital Güvenlik`, `Dijital Katılım`, `Dijital Beceriler`, `Etik` ve `Dijital Ticaret` alt faktörlerinde günlük interneti kullanma süreleri yüksek olan öğrenciler lehine anlamı fark bulunmuştur. Gelir seviyesi yükseldikçe dijital vatandaşlık durumları yükseldiği görülmüştür. 8.sınıf öğrencilerin siber zorbalık düzeylerinin düşük seviyede ve erkek öğrencilerin siber zorbalık eğilimleri kız öğrencilere göre anlamlı şekilde yüksek olduğu bulunmuştur. Orta düzey internet kullanım becerisine sahip öğrencilerin siber zorbalık eğilimleri, yüksek düzey internet kullanım becerisine sahip öğrencilerin siber zorbalık eğilimlerinden anlamlı bir şekilde düşüktür. Günlük internet kullanım süresi değişkenine göre internette daha fazla vakit geçiren öğrencilerin siber zorbalık eğilimlerinin yüksek olduğu görülmüştür. Okul türü ve aylık gelir düzeyi değişkenlerine göre öğrencilerin siber zorbalık eğilimlerinde anlamlı bir fark saptanamamıştır. Öğrencilerin dijital vatandaşlık durumları ile siber zorbalık eğilimleri arasında anlamlı, pozitif yönlü ve düşük düzeyde ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

This research was carried out to determine the relationship between the level of digital citizenship and the tendency of cyberbullying. In the study, the relational scanning model of the type of comparison was used. For this purpose, 49 items and 8 factors, Digital Citizenship Scale for Young People developed by Kuş, Güneş, Başar and Yakar (2017) were used. The 24-item Cyber Bullying Scale developed by Arıcak, Kınay and Tanrıkulu (2012) was used. The population of the study consisted of 4209 students studying in 8th grade in the second semester of the academic year 2017-2018 in Adapazarı district of Sakarya province. The sample consists of 722 8th grade students (386.5% (53.5%) girls and 336 boys (46.5%) studying in Adapazarı district of Sakarya in the academic year 2017-2018. The data obtained from the study were analyzed by using SPSS 20.0 package program. Kolmogorov-Smirnow test was used to test whether the data were in normal distribution and parametric tests were used because the data were found to be normal distributed. Percentage, frequency, arithmetic mean, standard deviation, t-test for unrelated samples, one-way ANOVA and correlation analysis were used for data analysis. According to the results of the analysis, the average score of the 8th grade students on the digital citizenship scale was found as 2.95 and it was found to be above the average. The average score of the students in the Digital Communication Critical Thinking Digital Security and Ethics subscales is significantly higher than the average score of female students. The average score of the female students in the Digital Rights and Responsibility sub-dimension was found to be significantly higher than the male students' mean scores. The average score of the private school students in the Digital Participation sub-dimension is significantly higher than the average scores of the students in the public school. The students who have high internet usage skills have significantly higher level of digital citizenship than the students with intermediate skills. In terms of digital communication, Critical Thinking, Digital Security, Digital Participation, Digital Skills, Ethics and Digital Commerce, it has been found that there is a significant difference in favor of students who have high daily use times in internet. The higher the level of income, the higher the level of digital citizenship. The cyberbullying levels of the 8th grade students were found to be low and the male students' cyberbullying tendency was significantly higher than the female students. Cyberbullying tendencies of students with intermediate internet use are significantly lower than the cyberbullying tendencies of students with high level internet use skills. It was seen that the cyber bullying tendencies of the students who had daily internet usage times were higher compared to the daily internet usage periods. There is no significant difference in cyber bullying tendencies according to school type and monthly income level variables. It was concluded that there is a positive, low level and significant relationship between the level of digital citizenship and cyberbullying tendencies of the students.