İç hastalıkları yoğun bakım ünitesinde mekanik ventilasyon desteği alan hastalarda ventilatör ilişkili pnömoni gelişimini ve mortaliteyi belirleyen faktörler

Abstract

İç Hastalıkları yoğun bakım ünitesinde mekanik ventilasyon desteği alan hastalarda ventilator ilişkili pnömoni gelişimini ve mortaliteyi belirleyen faktörler, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, fç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Uzmanlık Tezi. Ankara, 2002. 01 Mayıs 1999 ile 30 Nisan 2001 tarihleri arasında, İç Hastalıkları yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) 48 saatten fazla süreyle mekanik ventilasyon (MV) uygulanan hastalar, prospektif olarak ölüm veya yoğun bakım ünitesinden çıkışa kadar izlenmiştir. Çalışmaya alman 156 hastanın, 61 (%39)'inde, ortalama 6.9 gün sonra ventilator ilişkili pnömoni (VİP) gelişmiştir. VİP gelişen hastalarda üreyen mikroorganizmaların çoğu çok-ilaç dirençli nonfermenter mikroorganizmalardır ve bu hastalara daha fazla antibiyotik kullanılmıştır. VİP gelişen 61 hastanın 54 (%88.5)'ü, VİP gelişmeyen 95 hastanın 59 (%62.1)'u hayatım kaybetmiştir (p^O.Ol). VİP gelişen hastalarda MV uygulama süresi, yoğun bakım ünitesi ve hastane yatış süresi daha uzun bulunmuştur. Yapılan çok değişkenli analiz yöntemi sonucunda, VİP gelişiminden önce en az 48 saat süreyle uygulanmış olan trakeotomi, altta yatan nörolojik hastalık ve VİP gelişiminden önce en az 48 saat süreyle steroid kullanımı veya nazogastrik sonda/beslenme tüpü uygulaması VİP gelişiminde etkili olan en önemli faktörler olarak tespit edilmiştir. Ayrıca VİP gelişiminden önce en az 48 saat süreyle sedatif ajan kullanımının, VİP gelişimini arttırmaya eğilim yarattığı gösterilmiştir. VİP gelişim riski zaman içerisinde azalarak devam etmiştir. MV uygulamasının 48. saatinde 100 hastagünde 16 olarak saptanan kümülatif VİP riski, en fazla 3. ve 4. günlerde olmak üzere azalarak 10. günden sonra, hemen hemen bir plato çizmiştir. Kümülatif VİP riski, MV'nin 5. günü için 100 hastagünde 8.1, 10. günü için 7.2, 15. günü için 6.5 olarak saptanmıştır. MV uygulanan hastalarda VİP gelişiminin mortaliteyi 11 kat arttırdığı görülmüştür. Mortaliteyi belirleyen diğer faktörler, yatış sırasmda sepsis varlığı, hastaların acil servisden YBÜ'ye yatışı, vazopresör tedavi gerektirecek düzeyde şok varlığı, cinsiyetin kadın olması ve yüksek APACHE-H skorunun varlığıdır. Anahtar kelimeler: Ventilator ilişkili pnömoni, Nozokomiyal pnömoni, Mekanik ventilasyon, Risk faktörleri, Mortalite, Prognostik faktörler

Factors influencing the development of ventilator associated pneumonia and mortality in mechanically ventilated patients in a medical intensive care unit, Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Internal Medicine. Ankara, 2002. In the medical intensive care unit, between 01 May 1999 and 30 April 2000, patients who received mechanical ventilation for more than 48 hours were followed prospectively till death or discharge from the intensive care unit. Ventilator associated pneumonia (VAP) developed within 6.9 days in 61 (%39) out of 156 patients who were included in the study. In patients with VAP, isolated microorganisms were mostly multidrug resistant nonfermentating microorganisms and these patients received more antibiotics. Fifthyfour out of 61 patients (%88.5) who had VAP and 59 out of 95 patients (%62.1) who did not develop VAP died (p<0.01). In patients who developed VAP duration of mechanical ventilation, length of stay in the intensive care unit and in the hospital were found to be prolonged. In multivariate analysis, tracheotomy applied before the development of VAP for more than 48 hours, underlying neurologic disease, steroid treatment or application of nazogastric/feeding tube before the development of VAP for more than 48 hours were shown to be the most important factors affecting the development of VAP. In addition, sedative therapy used before the development of VAP for more than 48 hours was also found to create a tendency for increased risk of VAP. The risk of VAP decreased in time. The cumulative risk of VAP for 100 patientdays which was 16 at completion of 48 hours decreased mostly at days 3 and 4 and showed a plateau starting from day 10. The cumulative risks of VAP for 100 patientdays were found to be 8.1 at day 5, 7.2 at day 10 and 6.5 at day 15. VAP increased mortality rate of mechanically ventilated patients by 11 times. Other factors found to determine mortality were having sepsis on admission, admission from the emergency room, having shock which required vasopressor threapy, female gender and high APACHE-II score on admission. Keywords: Ventilator associated pneumonia, Nosocomial pneumonia, Mechanical ventilation, Risk factors, Mortality, Prognostic factors