Periostun korunmasının tavşan maksiller sinüs mukoza rejenerasyonundaki yeri

Abstract

IV ÖZET Kılıç G., Periostun korunmasının tavşan maksiller sinüs mukoza rejenerasyonundaki yeri, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Tezi, Ankara, 2002. 6 adet Albino Vienna türü tavşan iki gruba ayrılarak anestezi verildi ve maksiller sinüs üst duvarları her iki tarafta turlanarak açıldı. Tavşanların tüm maksiller sinüs mukozaları temizlendi ve daha sonra farklı olarak sol tarafta maksiller sinüs periostunun da temizlenmesi maksadıyla sinüs duvarı kürete edildi ve turlandı. Birinci ve dördüncü aylarda tavşanların sinüs ve burun boşluklarını kapsayan burun kompleksi histopatolojik açıdan değerlendirildi. Postoperatif birinci ayın sonunda her iki taraf sinüs mukozasında az diferansiye epitel içinde goblet hücre oluşumu olduğu, lamina propriada bez yapısının geliştiği, inflamatuar cevabın fokal odaklar halinde olduğu, genç fibroblastlardan oluşan fibrozis ve yeni damar oluşumu olduğu gözlenmiştir. Periostun temizlendiği sinüste farklı olarak mukozada fibrozis ve inflamatuar reaksiyonun arttığı, goblet hücre, yeni damar ve submukozal bez oluşumunun daha az olduğu gözlenmiştir. Birinci ve dördüncü aylarda mukozası temizlenen tavşanların sinüsleri histopatolojik olarak karşılaştırıldığında, dördüncü ayda epitelin tamamen rejenere olduğu, epitel içinde goblet hücrelerinin oluştuğu görülmüştür. Submukozada inflamatuar cevabın, fibrozisin ve damar oluşumunun arttığı gözlenmiştir. Mukozasının periost ile beraber temizlendiği tavşanların sinüsleri karşılaştırıldığında, dördüncü ayda tamamen rejenere olan epitel içinde goblet hücrelerin oluştuğu ve submukozada fibrozis ve damar oluşumunda belirgin artış olduğu gözlenmiştir (p<0.05). Yaptığımız çalışma sonucunda, periostun mukoza ile beraber temizlenmesinin lamina propriada fibrozisi arttırdığı ve mukozanın rejenerasyonunu engellediği ortaya çıkmıştır. Bu da maksiller sinüse yönelik cerrahilerde periostun korunması gerektiğini gösterir. Tabii bu bulguların insan maksiller sinüs mukozası için geçerli olduğunun gösterilmesi için klinik çalışmaların yapılması gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Sinüs mukozası, tavşan, rejenerasyon, sinüs cerrahisi, patoloji.

ABSTRACT Kılıç G., The role of protection of periosteum in the rabbit maxillary sinus mucosa regeneration, Hacettepe University Faculty of Medicine,mThesis in Otorhinolaryngology, Ankara 2002. Six Albino Vienna rabbits were separated into two groups and anaesthetized. Holes were drilled bilaterally through the superior wall of maxillary sinuses and bilaterally mucosas of sinuses were completely removed. Left sinuses were also drilled and curetted for removing the periosteum. One month and four month after surgery, nose complex of rabbits including nasal cavity and sinuses were examined histopathologically. One month after surgery, both sinus mucosas were covered by poorly differentiated epithelium and goblet cells were observed within the epithelium. In the lamina propria glandular formation, focal inflammatory reaction, fibrosis and neovascularization were observed. On the sinuses that periosteum were removed more fibrosis and inflammatory reaction; less goblet cells neovascularization and submucosal gland formation were observed. Compared with the sinuses that only mucosas were removed, epithelium with goblet cells was regenerated completely after four month. There were also more inflammatory reaction, fibrosis and neovascularization in the submucosa. In the sinuses that periosteum were removed with mocosa, goblet cells were observed within the completely regenerated epithelium. A significant increase of fibrosis and neovascularization was observed in the submucosa (p<0,05). In the result of the study removing the periosteum with mucosa causes increased fibrosis in the lamina propria and prevents the regeneration of sinus mucosa. This study suggests that in the surgery for maxillary sinuses periosteum must be protected. Of course these results will not be valued for human maxillary sinus mucosa until enough clinical studies are performed. Key Words: Sinus mucosa, rabbit, regeneration, sinus surgery, pathology.