Bilim merkezi ziyaretçilerinin düzenekler ile olan etkileşimlerinin incelenmesi: Kocaeli bilim merkezi örneği

Abstract

Bu araştırmada, informal öğrenme ortamlarından biri olan Kocaeli Bilim Merkezi'ni ziyaret eden ziyaretçilerin düzeneklerle etkileşimlerinin nasıl olduğunu, düzenekler ve etiketler ile ilgili görüşlerinin neler olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ziyaretçilerin bilim merkezindeki `Algı ve Gerçeklik` ile `Dinamik Dünya` galerisindeki düzenekleri incelerken ki etkileşimleri, etiketleri fark etme, okuma ve anlama durumları incelenmiş, ardından ziyaretçilerin etiketlere ve düzeneklere yönelik görüşleri alınmıştır. Araştırmada natüralisttik (doğal araştırma) yöntemi tercih edilmiştir. Araştırma iki aşamada gerçekleştirilmiştir; birinci aşamada gözlem ve ikinci aşamada görüşme yapılmıştır. Ziyaretçilerin düzenekler ile olan etkileşimlerinin incelenmesi amacıyla doğal gözlem, ziyaretçilerin düzenekler ve etiketler hakkındaki görüşlerini elde etmek amacıyla yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Ekim 2017- Aralık 2018 tarihleri arasında Kocaeli Bilim Merkezi'ni ziyaret eden ziyaretçiler oluşturmaktadır. Gözlem yapılan 119 kişi ve görüşme yapılan gönüllü 95 kişi bulunmaktadır. Veri toplama aracı olarak yapılandırılmış gözlem ve görüşme formu kullanılmıştır. Gözlem verilerinin analizinde betimsel analiz, görüşme verilerinin analizinde ise içerik analizi tercih edilmiştir. Ziyaretçilerin genellikle etiketleri okumadan kullanabilecekleri düzeneklere yöneldikleri ve en çok tercih edilenlerin daha renkli, ışıklı ve sıra dışı olan, algıları yanıltan, video veya kamera içeren bunun yanı sıra kolay etkileşime girilen düzenekler oldukları tespit edilmiştir. Ziyaretçilerin araştırmanın gerçekleştirildiği her iki galeride çoğunluk olarak düzenekleri kullandıkları fakat düzeneğin amacını anladığını gösteren ifadede bulunmadıkları görülmüştür. Gözlemci notlarında ziyaretçiler; öğrenciler, aileler ve yetişkinler olmak üzere üçe ayrılarak verilmiştir. Öğrencilerin nadiren etiketleri okumayı tercih ettikleri, genellikle düzenekleri incelerken fotoğraf çektikleri görülmüştür. Aile gruplarında ebeveynlerin etiketleri okuyup çocuklarına düzeneklerle ilgili açıklamalarda bulundukları ve yetişkinlerin ise genel olarak düzeneklerde bulunan etiketleri okudukları, bazen kendi aralarında düzenekleri tartıştıkları tespit edilmiştir. Ziyaretçilerle yapılan görüşmeler sonucunda çoğu ziyaretçi düzenekleri güzel bulduğunu ve beğendiğini belirtmiştir. Bazı ziyaretçiler ise düzenekleri anlayamadıklarını/kullanamadıklarını belirtmiştir. Ziyaretçilerin genel olarak etiketleri fark ettikleri, okudukları tespit edilmiştir. Ziyaretçilerin bazıları etiketleri olduğu haliyle yeterli bulmuştur, yeterli bulmayan ziyaretçiler ise etiketin biçimine ve anlatımına yönelik olarak önerilerde bulunmuştur. Bu ziyaretçiler, etiketlerin daha renkli, dikkat çekici, daha kolay ve yazılarının daha büyük olması ve etiketin anlatımının görsel öğelerle desteklenmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Ziyaretçilerin büyük çoğunluğu düzenekte anlatılmak isteneni anladığını, bir kısmı anlamadığını ve diğerleri ise kısmen anladığını belirtmiştir. Anladığını belirten ziyaretçilerin cevapları değerlendirildiğinde, büyük çoğunluğunun eksik anladığı, bazılarının düzenekte verilmek isteneni tam olarak anladığı ve düzeneği tarif ettiği, bir kısmının ise düzenekte anlatılmak isteneni anlamadığı ve verdikleri cevapların belirsiz olduğu tespit edilmiştir.

In this study, it was aimed to determine the interaction of the visitors of Kocaeli Science Center, which is one of the informal learning environments with exhibits, views and descriptions. According to the objective, the visitors' interaction while examining exhibits in the `Perception and Reality` and `Dynamic World` galleries in the science center as well as their state of discernment, reading and understanding descriptions were analyzed and their views on labels and exhibits were received.In this study, natural method was used. It was carried out into stages- in the first stage, observations were made. In the second stage, interviews were conducted. Natural observations were made to examine the interaction of the visitors with exhibits and structured interviews to determine the views of the visitors on exhibits and descriptions. Study group of the study consisted of the visitors of Kocaeli Science Center between October, 2017-December, 2018. There were 119 visitors observed and 95 voluntary visitors interviewed. As data collection tools, structured observation and interview forms were used. In order to analyze the observation data, descriptive analysis were used. The interview data were analyzed via content analysis. It was determined that the visitors usually tended towards the exhibits which they could be engaged with without reading the descriptions and they mostly preferred the colorful, luminous and eccentric ones which are deluding perceptions, containing video or camera and allowing an easier interaction. It was seen that the visitors mostly used the exhibits in the both of the galleries; however, they made no statements indicating that they had understood the purpose of them. In the observer's notes, the visitors were separated into three groups as; students, families and adults. It was seen that the students rarely preferred to read the descriptions and usually took photos while examining exhibits. It was determined that parents in family groups read the descriptions and made explanations to their kids about the exhibits and adults generally read the descriptions and sometimes discussed about exhibits among themselves.As a result of the interviews conducted with the visitors, it was determined that majority of them liked exhibits and found them fine. On the other hand, some of them stated that they could not understand/use exhibits. It was found that the visitors generally discerned and read the descriptions. Some of the visitors found the descriptions adequate and those who did not find the them adequate offered suggestions concerning the form and expression of the descriptions. These visitors stressed that the descriptions needed to be more colorful, attractive and easier with larger scripts and their expression needed to be supported by visual elements. A great majority of the visitors stated that they could understand the purpose of exhibits while some stated that they partially understood. Very few amount of the visitors mentioned that they did not understand the exhibits. Evaluating the answers of the visitors who stated that they could understand; it was determined that a great majority of them understood the exhibits deficiently and some of them could understand the exact purpose of exhibits and described them perfectly; whereas a part of them could not understand the purpose and gave unclear answers.