Geç postmenopozal süreçteki osteoporozlu kadınlarda alendronat ve risednoratın kemik mineral dansitesi ve kemik biyokimyasal belirleyicileri üzerine etkileri

Abstract

IV ÖZET Atmaca, A., Geç postmenopozal süreçteki osteoporozlu kadınlarda alendronat ve risedronatın kemik mineral dansitesi ve kemik biyokimyasal belirleyicileri üzerine etkileri, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Endokrinoloji Tezi, Ankara, 2003. Bu çalışmada amaç, geç postmenopozal süreçteki (>60 yaş) osteoporozu olan kadınlarda güçlü antirezorptif etkileri olan alendronat ve risedronatın kemik mineral dansitesi (KMD) ve kemik biyokimyasal belirleyicileri üzerine etkilerini karşılaştırmaktır. Bu çalışma, 1 yıllık randomize prospektif bir çalışma olarak planlanmıştır. Otuz hastaya rastgele 10 mg/gün alendronat (Grup 1, n=16) ve 5 mg/gün risedronat (Grup 2, n=14) verilmiş ve hastalar 9 ile 12 ay süreyle 3 'er aylık aralarla takip edilmiştir. Çalışma başında ve sonunda femur boyun, lomber vertebra ve radius KMD ölçümleri yapılmış ve 3 ayda bir kemik biyokimyasal belirleyicileri çalışılmıştır. Kemik rezorpsiyon belirleyicisi olarak idrar deoksipiridinolin; kemik formasyon belirleyicisi olarak kemik alkalen fosfataz (ALP), osteokalsin ve Tip 1 kollajen karboksi propeptidi (PICP) kullanılmıştır. Çalışma sonunda 2 grupta da tüm bölgelerde KMD anlamlı derecede artmıştır (p<0.001). İki grup arasında çalışma sonunda KMD değişimleri açısından istatistiksel olarak fark saptanmamıştır. İki grupta da kemik biyokimyasal belirleyicilerinin hepsinde çalışma sonunda anlamlı düşme olmuş, ancak gruplar arasında fark saptanmamıştır. Kemik biyokimyasal belirleyicilerindeki en belirgin düşme çalışmanın 3. ayında gerçekleşmiştir. Başlangıç kemik ALP ile femur boyun KMD'si arasında negatif yönde korelasyon bulunmuştur (r=-0.696). Yine, kemik ALP değişimi ile femur boyun KMD değişimi de negatif korelasyon göstermiştir (r=- 0.467). Bu çalışma, alendronat ve risedronatın KMD ve kemik biyokimyasal belirleyicileri üzerine etkilerini karşılaştıran ve herhangi bir fark olmadığını gösteren ilk çalışmadır. Anahtar Kelimeler: Postmenopozal osteoporoz, alendronat, risedronat, kemik biyokimyasal belirleyicileri, kemik mineral dansitesi

ABSTRACT Atmaca, A., Effects of alendronate and risedronate on bone mineral density and bone biochemical markers in late postmenopausal osteoporotic women, Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Endocrinology, Ankara, 2003. The goal of this study is to compare the effects of alendronate and risedronate on bone mineral density (BMD) and bone biochemical markers in postmenopausal osteoporotic women who are 60 years or older. The study was designed as a randomised, prospective study for 1 year. Thirty patients were randomly assigned to 2 groups, Group 1 received 10 mg alenderonate daily and Group 2 received 5 mg risedronate daily. The patients were followed for 9 to 12 months every 3 months. BMD measurements were performed at baseline visit and at the end of the study and measurements of bone biochemical markers were performed at 3 month intervals. Urine deoxypyridinoline (D-pyr) was considered as bone resorption marker and serum bone specific alkaline phosphatase (B-ALP), osteocalcin, procollagen Type 1 C-terminal propeptide (PICP) were considered as bone formation markers. At the end of the study there was a statistically significant increase in both groups in BMD at all measured sites of the skeleton (p<0.001), but there was no difference among the groups. In both treatment groups, bone biochemical markers decreased significantly at the end of the study, but there was no difference among the groups regarding the change in bone markers. The most significant change was seen at the 3rd month of the study. There was a negative correlation between the baseline B-ALP and femur neck BMD (r=-0.696). There was also a negative correlation between the change in B-ALP and femur neck BMD (r=-0.467). This study, being the first study to compare alendronate and risedronate, demonstrates that there was no difference between the two drugs regarding the effect on BMD and bone turnover. Key Words: Postmenopausal osteoporosis, alendronate, risedronate, bone biochemical markers, bone mineral density