Osteoartritte kolşisin tedavisinin yeri ve heberden nodül ölçümleriyle tedavi etkinliğinin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Güneş,D. Osteoartritte kolşisin tedavisinin yeri ve Heberden nodul ölçümleri ile tedavi etkinliğinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Tezi. Ankara, 2003. Bu çalışmada Hacettepe Üniversitesi Hastanesi Romatoloji kliniğine ilk kez başvurup osteoartrit tanısı alan 30-65 yaş arası 57 hasta ve yaş uyumlu 27 sağlıklı kontrolde fizik muayene, laboratuar, radyolojik bulgular ve kemik mineral dansitesi ölçümleri karşılaştırıldı. Hasta grupta 53 kadın vardı, kontrol grubunun hepsi kadındı. Hasta grubundaki 41 kadın (%71.9) ve kontrol grubundaki 22 kadın (%81.5) premenapozal dönemdeydi. Osteoartritli grupta vücut kitle indeksi daha yüksekti ve fizik muayenelerinde ölçülen karaciğer total vertikal uzunluğu kontrol grubundan daha büyüktü. Her iki grupta Heberden nodülleri tek klinisyen tarafından mikrometre ile ölçüldü ve Heberden nodul ortalama alam hesaplandı. Hasta grupta Heberden nodülleri kontrol grubundan anlamlı olarak daha büyüktü. Laboratuar parametrelerine bakıldığında alkalen fosfataz ve eritrosit sedimentasyon hızı hasta grupta daha yüksek bulundu. Oral glukoz tolerans testinin hasta grupta bozuk olduğu görüldü. DEXA ile yapılan kemik mineral dansitesi ölçümlerinde iki grup arasında anlamlı fark yoktu. Her iki grubun el, lumbosakral, diz ve pelvis osteoartrit skorları Kellgren-Lawrence evrelemesine göre hesaplandı. Hasta grubunda osteoartrit skorları daha yüksekti. Heberden nodülleri ile osteoartrit ilişkisi araştırıldığında el osteoartriti ile anlamlı birliktelik saptandı. Yine osteoartrit evrelemesi ile lumbal ve femur kemik mineral dansitesi ölçümleri karşılaştırıldığında kemik mineral dansitesine göre osteoporotik olan hasta grubunda el osteoartrit skorları osteoporotik olmayan gruba göre anlamlı yüksekti. Hasta gruba kolşisin tedavisi verildi (2-3x 0.5 mg/gün). Tedavi öncesi hasta gruba vizüel analog skalası uygulandı. Tedavi başlangıcından 6-9 ay sonra hasta ve kontrol grubunun Heberden nodul ölçümleri tekrarlandı ve hasta grubunda tedavi almayan kontrol grubuna göre Heberden nodüllerinin belirgin küçüldüğü gözlendi (p=0.04). Aynı zamanda yapılan vizüel analog skalası da ilkine göre anlamlı düşük bulundu (p=0.006). Bu bulgularla kolşisinin osteoartritte bir hastalık modifiye edici ajan olarak kullanılabileceği söylenebilir. Kolşisinin osteoartritteki yararlı etkilerine ilişkin daha objektif ve büyük çalışmalar yol gösterici olacaktır. Anahtar kelimeler: Osteoartrit, Heberden nodülleri, kolşisin, osteoporoz IV

ABSTRACT Güneş, D., The role of colchicine use in osteoarthritis and assesment of treatment efficacy by measurements of Heberden nodules, Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Department of Internal Medicine, Ankara, 2003. In this study; 57 patients, between ages 30 and 65 who applied to the Rheumatology clinics of Hacettepe University Hospital and diagnosed as osteoarthritis, and 27 asymptomatic subjects with no systemic illness were investigated and comparison between groups according to physical examination, laboratory, radiologic, and DEXA measurement findings was done. In the patient group there were 53 females, in the control group all were females. 41 women (%71.9) in the patient group and 22 women (%81.5) in the control group were in the premenapausal stage. The body mass index was higher and the vertical length of the liver measured in the physical examination was longer than the control group. In both groups, Heberden nodules were measured with micrometer by the same clinician and mean Heberden nodule area was calculated. Heberden nodules were found to be significantly larger in the patient group. Alkalene phosphatase and eryhthrocyte sedimentation rate were higher in the patient group. Oral glucose tolerance test was impaired in the patient group. There was no significant difference between groups in bone mineral density measurements. Osteoarthritis scores of hand, lumbosacral, knee and pelvis were calculated according to Lawrence-Kellgren scoring system. Osteoarthritis scores were higher in the patient group. Significant coexistence was found between hand osteoarthritis and Heberden nodules. Also osteoporotic individuals in patient group had hand osteoarthritis scores significantly higher than the nonosteoporotic ones. Patient group was given colchicine (2-3x0.5 mg/d). Visual analog scale was performed to the patient group before the treatment. 6-9 months after the starting of the treatment, the measurement of Heberden nodules was done again and Heberden nodules were found to get smaller in the patient group according to the control group (p=0.04). Visual analog scale performed at the same time was significantly lower then the first one (p=0.006). With these findings, it can be stated that colchicine can be used in osteoarthritis as a disease modifying agent. More objective and extended studies about the benefits of colchicine in osteoarthritis will be leading. Key words: Osteoarthritis, Heberden nodules, colchicine, osteoporosis.