Progresif sistemik sklerozda yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografinin solunum fonksiyon testleriyle karşılaştırılması

Abstract

nı ÖZET Başaran C, Progresif sistemik sklerozda yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografinin solunum fonksiyon testleriyle karşılaştırılması, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji tezi, Ankara, 2003. Yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi (YÇBT) ve solunum fonksiyon testleri (SFT) sistemik skleroz gibi diffüz interstisyel akciğer hastalıklarında sık kullanılan inceleme yöntemleridir. Bu çalışmanın amacı sklerodermalı hastalarda YÇBT' de izlenen parenkimal anormalliklerle SFT arasındaki ilişkiyi göstermek ve her iki yöntemi seri incelemelerle karşılaştırmaktır. Çalışmaya dahil edilen 40 hastanın YÇBT'lerine literatürde tanımlanan skorlama sistemi uygulandı. Tespit edilen YÇBT skorları ile eş zamanlı yapılan SFT' nin restriktif parametreleri arasındaki ilişki araştırıldı. Daha sonra parenkimal bulguların yaygınlığı ile SFT arasında karşılaştırma yapıldı. Sonuçta tüm YÇBT skorları ile sadece karbonmonoksit diffüzyon kapasitesi (DLCO) arasında negatif ilişki bulundu. Akciğer anormalliklerinin yaygınlığına göre değerlendirildiğinde ise buzlu cam görünümündeki yaygınlığın zorlu vital kapasite (FVC) ve DLCO ile, irregüler plevral kenarlardaki ve septal/subplevral çizgilerdeki yaygınlığın FVC, DLCO ve FEVİ (1. saniye zorlu ekspirasyon volümü) ile, bal peteği görünümündeki yaygınlığın ise FVC ile negatif korelasyon gösterdiği bulundu. Ek olarak, takip incelemeleri bulunan 20 hastanın YÇBT'deki ve SFT' deki değişimleri arasındaki ilişki değerlendirildiğinde, bulguları artan, azalan ve değişmeyen gruplar arasında ilişki bulunmadı. Çalışmamızın sonucunda, başlangıç YÇBT bulgularının SFT ile negatif korelasyon göstermesi ancak takip incelemelerde korelasyon bulunmaması, klinikte bu incelemelerin birbirinin yerine geçemeyeceğini, tedavi planlamasında ve izlemde birlikte kullanılmaları gerektiğini göstermektedir. Anahtar kelimeler: Sistemik skleroz, yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi, solunum fonksiyon testleri, interstisyel fibrozis.

IV ingilizce özet Başaran C, Comparison of high resolution computed tomography findings and pulmonary function tests in progressive systemic sclerosis. Hacettepe University Faculty of Medicine, Radiology thesis, Ankara, 2003. High resolution computed tomography (HRCT) and pulmonary function tests (PFT) are frequently used to evaluate diffuse interstitial disease like in systemic sclerosis. The aim of this study was to demonstrate the relation between the parenchymal abnormalities on HRCT and PFTs in patients with scleroderma and to compare these two methods with serial exams. HRCT abnormalities were determined by scoring systems, described by previous studies in fourty patients, which were included in the study. The relation between simultaneous HRCT scores and restrictive parameters of PFTs has been evaluated. Afterwards, again according to previous studies extent of the parenchymal findings and PFTs were correlated. As a result, only HRCT scores were inversely related to the carbonmonoxide diffusion capacity (DLCO). On the other hand, evaluation according to the extent of pulmonary abnormalities revealed that the extent of ground glass opacities had a negative correlation with FVC and DLCO, the extent of irregular plueral margins and septal/subpleural lines with FVC, DLCO, and FEV1, honeycombing with FVC. In 20 patients, who had serial exams; the relation between the change in HRCT and pulmonary function test findings was evaluated. There was no relation between HRCT scores and the extent of parenchymal findings versus the groups having increasing, decreasing, and stable PFT findings. As a result of our study, it has been determined that DLCO is an important parameter to guess the degree of interstitial fibrosis in patients with systemic sclerosis and FVC and FEV1 are related to the degree of the disease extent rather than the degree of the fibrosis. In serial exams, there was no relation between HRCT and PFTs and this means that these exams cannot replace each other and in follow-up, they should be used together. Key words: systemic sclerosis, high resolution computed tomography, pulmonary function tests, interstitial fibrosis