PISA uygulamalarında okuma-matematik-fen okuryazarlığı puanlarındaki değişimin çok değişkenli-çok düzeyli model ile incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, PISA 2009-2012-2015 uygulamalarına katılan Türk öğrencilerin matematik-okuma-fen performanslarını birlikte manidar olarak etkileyen okul ve öğrenci düzeyi değişkenlerin belirlenmesidir. Bu amaç kapsamında öğrenci düzeyi değişkenlerden cinsiyet, program türü, anne ve baba eğitim durumu, evdeki kültürel olanaklar, evdeki eğitimsel kaynaklar, ev olanakları, ekonomik-sosyal-kültürel durum indeksi kullanılmıştır. Okul düzeyi ile ilgili olarak ise okul büyüklüğü, bilgisayarların kullanılabilirlik indeksi, öğretmen-öğrenci oranı modele dahil edilmiştir. Araştırmanın amacı doğrultusunda PISA 2009-2012-2015 Türk öğrencilerine ait veriler, Çok Düzeyli-Çok Değişkenli Regresyon Modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, okullar arasında öğrencilerin matematik-okuma-fen puanlarında farkların olduğu gözlenmiştir. PISA 2009-2012 Türkiye uygulamasına ait öğrencilerin matematik-okuma-fen puanlarını birlikte manidar olarak yordayan öğrenci düzeyi değişkenlerin sırasıyla baba eğitim durumu, evdeki eğitimsel kaynaklar, PISA 2015 uygulamasında ise anne eğitim durumu, ekonomik-sosyal-kültürel durum olduğu belirlenmiştir. Her üç uygulamada matematik ve okuma performansını manidar olarak yordayan öğrenci düzeyi değişkenin cinsiyet olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. PISA 2009 Türkiye uygulamasına ait öğrencilerin matematik-okuma-fen puanlarını birlikte manidar olarak yordayan okul düzeyi değişken ise öğretmen-öğrenci oranı olarak bulunmuştur. PISA 2012 ve PISA 2015 için akademik başarıyı manidar olarak yordayan okul düzeyi değişkenin bilgisayarların kullanılabilirlik indeksi olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırma bulgularına dayanarak, okullar arası söz konusu öğrenci başarısındaki farklılığın azaltılması önerilebilir. Öğrencilerin evdeki eğitim ortamlarını düzenleyici çalışmalar yapılabilir.

The aim of this research is to determine the variables at school and student level that affect together the maths-reading-science performances of Turkish students that participated in PISA 2009-2012-2015 practices. Within the scope of this aim, gender, programme type, mother's and father's educational status, cultural opportunities and educational resources at home, opportunities at home, economical-social-cultural state index of the student level variables were used. With respect to school level, size of the school, computer usability index, teacher-student ratio were included in the model. Data on the PISA 2009-2012-2015 Turkish students were analysed by using Multivariate-Multilevel Regression Model. Findings, differences in maths-reading-science scores of the students were observed among schools. The student level variables that predict the maths-reading-science scores of the students in the PISA 2009-2012 Turkey practice together meaningfully were ascertained to be father's educational status, educational resources at home respectively, and mother's educational status, economical-social-cultural state in the PISA 2015 practice. In all three practices, the student level variable that predicts maths and reading performances meaningfully was revealed to be gender. The school level variable that predicts performance of the students in the PISA 2009 Turkey practice together meaningfully was found to be teacher-student ratio. It appeared that for PISA 2012 and PISA 2015, the school level variables that predict meaningfully were computer usability index. Research findings, reducing the said differences in the student success among schools might be proposed. Effort may be put to organise domestic educational environment of students.