Serviks kanserli 166 hastada postoperatif radyoterapi sonuçları

Abstract

Bu retrospektif çalışmada Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalında postoperatif radyoterapi uygulanan serviks kanserli hastalarda tedavi sonuçlarımız incelenmiştir. Ocak 1 993 - Aralık 200 1 tarihleri arasında yaşlan 26- 76 (Medyan 50 yaş) arasında değişen 166 olgu değerlendirilmiştir. Onsekiz hastaya Tip 1, 4 hastaya Tip II, 144 hastaya Tip III histerektomi uygulanırken, hastaların 156'sına pelvik lenf nodu diseksiyonu, 142'sine paraaortik lenf nodu diseksiyonu yapılmıştır. FIGO evreleme sistemine göre hastalarımızın 95'i evre IB1, 30'u evre IB2, 27'si evre DA, 13'ü evre HB ve l'i evre ULA olarak saptandı. Operasyon sonrası cerrahi sınır pozitifliği, parametrium tutulumu, metastatik lenf nodu varlığı veya >4 cm tümör gibi faktörlerden birisi veya derin stromal invazyon, lenfovasküler invazyon ve 2-4 cm tümör gibi minör kriterlerden en az ikisine sahip hastalara postoperatif radyoterapi uygulandı. Hastalara günlük 180-200 cGy fraksiyon dozlarında toplam 4140-5400 cGy eksternal radyoterapi uygulandı (medyan 5040 cGy). Paraaortik lenf nodu pozitifliği olan 16 hastaya paraaortik lenfatiklere eksternal radyoterapi ve cerrahi sınır pozitifliği ya da yakınlığı olan 5 hastaya 0.5 cm derinliğe 550 cGy dozda 5 fraksiyon 'vajen cuff brakiterapisi uygulandı. Histerektomi ve radyoterapi arası interval medyan 39 gün olarak bulundu (14-125 gün). Toplam radyoterapi süresi minimum 31 gün, maksimum 108 gündür, medyan süre ise 39 gün olarak saptanmıştır. Altmışyedi hastaya konkomitan sisplatin, 3 hastaya konkomitan sisplatin ve 5 Florourasil (5FU), 6 hastaya neoadjuvan sisplatin ve ifosfamid, 8 hastaya neoadjuvan sisplatin ve 5FU, 2 hastaya da neoadjuvan taxol verildi. Pelvik radyoterapi uygulananlarda sisplatin dozu haftalık 40 mg/m2, pelvik ve paraaortik radyoterapi uygulanan hastalarda ise 25 mg/m2 olarak verilmiştir. Eş zamanlı kemoterapi planlanan hastaların ancak %53'ü planlanan 6 kür kemoterapiyi alabilmiştir. Değerlendirmeye alman 166 hastanın takip süresi 4-123 ay arasında olup medyan 39 aydır. Olguların 114'ü (%68) son kontrolünde hastalıksız olarak remisyonda kabul edilmiştir. Otuzbir hastada lokal bölgesel nüks, 13 hastada uzak metastaz, 6 hastada da lokal bölgesel nüks ve uzak metastaz birlikte görülmüştür. Lokal rekürrens gelişen hastalardan 3 'üne 3x500 Vajen kuf brakiterapisi, 6'sına lokal eksizyon, 16'sına da sisplatin içeren kemoterapiler uygulandı. îki hastaya ise vajenektomi sonrası sisplatin ve 5FU uygulandı. Kemik metastazı gelişen 9 hastaya palyatif radyoterapi, 1 hastaya da bifosfonat verildi. Akciğer metastazı gelişen 5 hastaya ve karaciğer metastazı gelişen 4 hastaya da sisplatin içeren kemoterapi uygulandı. Lokal rekürensi olan 14 hastaya genel durum bozukluğu nedeniyle herhangi bir tedavi uygulanamadı. 3 ve 5 yıllık genel sağkalım oranlan (GS) %72 ve %67, hastalıksız sağkalım oranları (HS) %71 ve %66, lokal rekürrensiz sağkalım oranlan (LBRS) %78 ve %75, uzak metastazsız sağkalım oranlan (UMS) ise %88 ve %87 olarak belirlenmiştir. Çalışmamızda incelenen prognostik faktörler içerisinde, GS'da; sistemik tedavi, pelvik lenf nod metastazı varlığı, metastatik lenf nodu sayısı, lokalizasyonu ve histopatolojik alt tip istatiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. HS'da; sistemik tedavi, metastatik lenf nodunun yeri, histopatoloji, hücre tipi ve toplam radyoterapi süresi ve operasyon radyoterapi arası süre, UMS'da; metastatik lenf nodunun yeri, LBRS'da ise sistemik tedavi, metastatik lenf nodunun sayısı ve lokalizasyonu, ve histopatoloji istatiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. Çok değişkenli analizde ise GS da radyoterapi öncesi hemoglobin değeri, histopatoloji, cerrahi sınır pozitifliği, histolojik grad, sistemik tedavi, metastatik lenf nod sayısı ve lokalizasyonu anlamlı bulunurken HS ve LBRS da benzer şekilde histopatoloji, sistemik tedavi, metastatik lenf nod lokalizasyonu ve toplam radyoterapi süresi prognozu değiştiren faktörler olarak belirlenmiştir. UMS da ise sadece üst pelvik ve paraartik lenf nodu metastazı varlığı uzak metastaz riskini arttıran faktörler olarak saptanmıştır. Geç GÜS komplikasyon oranı %25, GIS komplikasyon oranı %29 ve hematolojik komplikasyon oranı %9 oranında görülmüştür. Bu komplikasyonlann büyük kısmı grad 1-2 olarak saptanmıştır. Beş hastada (%3) grade IV bilateral hidroüreteonefroz, 2 hastada (%1) vezikovajinal fistül, 2 hastada (%1) rektovajinal fistûl, 2 hastada (%1) subileus tablosu gelişmiştir.