Plazma heparin düzeyi ile APTT arasındaki ilişkinin ve venöz tromboembolizminin heparin ile tedavisinde hedeflenmesi gerken APTT aralığının belirlenmesi

Abstract

IV ÖZET Koca E. Plazma Heparin Düzeyi ile APTT Arasındaki İlişkinin ve Venöz Tronıboembolizmin Heparin İle Tedavisinde Hedeflenmesi Gereken APTT Aralığının Belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Ankara 2003. Heparin akut venöz veya arteriyel tromboembolizmde kullanılan potent bir antikoagülandır. Ancak heparin verilen hastaların antikoagülan cevabında kişisel farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Literatürde venöz tromboembolizmin heparin ile tedavisinde hedeflenmesi gereken APTT aralığı, normal laboratuvar ortalamasının 1.5-2.5, 1.5-2, 1.8-3 katı gibi değişik düzeylerde kabul edilebilmektedir. APTT bazen plazma heparin düzeyi ve antitrombotik etki ile korelasyon göstermeyebilir. Değişik APTT reaktiflerinin heparine cevabı farklı olabilmektedir. Tüm bunlar göz önüne alındığında günümüzde her APTT reaktifi için protamin sülfat titrasyonu ile heparin düzeyi 0.2-0.4 U/ml arasında ya da anti-Xa düzeyi 0.3-0.7 U/ml olacak şekilde terapötik düzey kalibrasyonu yapılması önerilmektedir. Bu çalışmada Hacettepe Üniversitesi Hastanelerinde venöz tromboembolizmin heparin ile tedavisinde hedeflenmesi gereken APTT aralığının anti-Xa düzeyi kullanılarak yeniden belirlenmesi ve bu aralığın normal laboratuvar ortalaması kullanılarak saptanan terapötik aralıktan farklı olup olmadığının ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Ayrıca hastanede venöz tromboembolizm için heparin tedavisi uygulama yetkisi olan 22 hekime, kullanmayı tercih edecekleri terapötik aralıkla ilgili bir anket düzenlendi. Eylül 2002-Haziran 2003 tarihleri arasında İç Hastalıkları ve Nöroloji bölümlerinde venöz tromboembolizm (VTE) ya da serebrovasküler olay (SVO) tamlanyla heparinize edilen 5 1 hastanın 1 07 plazma örneğinde APTT ve anti-Xa düzeyi çalışıldı. APTT ve anti-Xa arasındaki ilişki Pearson iki değişkenli korelasyon analizi ve lineer regresyon analizi ile incelendi ve formülize edildi. APTT ve Anti-Xa arasında çok iyi düzeyde bir korelasyon belirlendi (r= 0.73, p< 0.001). Bu korelasyon yandaki formül ile ifade edilebiliyordu: APTT= 37 + (68.8 x Anti-Xa). Bu formüle 0.3 ve 0.7 U/ml anti-Xa düzeyleri konarak saptanan terapötik APTT aralığı 58-85 saniye idi. Sağlıklı 46 kontrol vakasının ortalama APTT düzeyi 31.6 ± 3 saniye olarak bulundu. Bu değerin 1.5-2.5 katlan 47.4-79 saniyeye karşılık geliyordu. Anket sonucunda kullanılması tercih edilen terapötik APTT aralıklarının birbirlerinden ve çalışmada bulunan değerlerden farklılıklar arz ettiği belirlendi. Anahtar kelimeler: Heparin, APTT, Anti-Xa, Venöz Tromboembolizm

ABSTRACT Koca E. Determination of the Relationship Between Plasma Heparin Level and APTT and Ascertainment of the APTT Range to be Aimed During Treatment of Venous Thromboembolism by Heparin. Hacettepe University School of Medicine, Department of Internal Medicine, Thesis in Internal Medicine, Ankara 2003. Heparin is a potent anticoagulant used in acute venous or arterial thromboembolism. Unfortunately, individual differences can be seen in anticoagulant response of patients that are treated with heparin. The APTT therapeutic range suggested for treatment of venous thromboembolism in the literature is changable such as 1.5-2.5, 1.5-2, 1.8-3 times of the normal laboratory mean. Sometimes APTT is not correlated with plasma heparin concentration or its antithrombotic effect. Different APTT reagents may have different responses to heparin. Considering all of these data, it is currently recommended to make therapeutic range calibration for each APTT reagent corresponding to heparin levels of 0.2-0.4 U/ml by prothamine sulphate titration or anti-Xa level of 0.3-0.7 U/ml. The aim of this study was to determine the therapeutic APTT range targetted in the treatment of venous thromboembolism at Hacettepe University Hospitals by using anti-Xa assay and whether there is a difference between these old and new ranges. Besides, a poll was applied among 22 doctors who were qualified to give heparin therapy about the therapeutic range they prefer to use. APTT and anti-Xa were studied in 107 plasma samples of 51 patients receiving heparin hospitalised in Internal Medicine and Neurology wards because of venous thromboembolism or serebrovascular accident between September 2002 and June 2003. The correlation between APTT and anti- Xa was analyzed by Pearson's two variant correlation analysis and linear regression analysis. There was a very good correlation (r=0.73, p<0.001). The formulation of the correlation was as follow: APTT= 37 + (68.8 x Anti-Xa). The therapeutic APTT range calculated by using 0.3 and 0.7 U/ml anti-Xa levels was 58-85 seconds. Mean APTT level of 46 healthy persons was 31.6 ± 3 seconds. 1.5 and 2.5 times of this value were corresponding to 47.4 and 79 seconds. The poll has shown that the theurapeutic ranges used were different individually and from the values found in the study. Key words: Heparin, APTT, Anti-Xa, Venous Thromboembolism