İntrauterin hipoksik-iskeminin fetal beyin gelişimine etkisi

Abstract

ÖZET Özyurek H, İntrauterin hipoksik-iskeminin fetal beyin gelişimine etkisi, Haccettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Nöroloji Ünitesi Tezi, Ankara, 2004 Giriş: Biyokimyasal ve morfolojik kriterlere göre hücre ölümü apoptotik veya nekrotik olarak tanımlanmaktadır. Fetal santral sinir sisteminde çok sayıda hücre apoptoz yolu ile ölmektedir. Dolayısıyla apoptoz sinir sisteminin gelişiminde rol almaktadır. Ayrıca apoptoz immatür beyinlerde daha çok olmak üzere patolojik durumlarda da görülür. Gebelik esnasında görülen hipotansiyon atakları fetal dolaşım bozukluğuna neden olan faktörlerden biri olup, fetal hipoksik-iskemik hasar için bir risk oluşturmaktadır. Amaç: Bu çalışmada gebelikteki geçici hipotansiyon atağının, fetal santral sinir sistemindeki hücre ölümü üzerine etkisi araştırıldı. Materyal-Metod: Çalışmaya 3-6 aylık 20 adet hamile wistar sıçan alındı. Bu sıçanlardan 10 tanesinde gebeliğin 15.gününde geçici hipotansiyon oluşturuldu (hipotansiyon grubu), diğer 10 tanesinde de benzer işlemler yapılmasına karşın hipotansiyon oluşturulmadı (kontrol grubu). Daha sonra fetuslar gebeliğin 17 veya 19. günlerinde sezeryan ile çıkarıldı. Her anneden birer fetus rasgele seçildi. Seçilen fetuslar dekapite edilerek beyin dokuları alındı. Aksiyel beyin dokularında genel yapı, nekroz veya hemorajiyi göstermek için hematoksilen-eozin, apoptozu göstermek için de TÜNEL metodu (Terminal Transferase Mediated -dUTP Nick End Labelling) ve immünohistokimyasal olarak kaspaz-3 aktivasyonu çalışıldı. Histolojik kesitlerde telensefalon, diensefalon ve metensefalon olmak üzere 3 bölge, grupları bilmeyen iki kişi tarafından incelendi. Bulgular: 19 günlük hipotansiyon grubunda sadece telensefalonda 17 günlük hipotansiyon grubuna göre aktif kaspaz-3 (+) hücrelerde istatiksel anlamlı artış vardı. Kontrol gruplarına göre istatiksel anlamlı olmamakla beraber her iki hipotansiyon grubunda TÜNEL (+) ve aktif kaspaz-3 (+) hücrelerde artış vardı. Sonuç: Hipotansiyon atağından 96 saat sonra kaspaz-3 aktivasyonunun belirginleşmesi, özellikle kaspaz inhibitörlerini içeren nöron koruyuculuk tedavilerinin uygulanması için bir zaman penceresi olabileceğini desteklemektedir. Anahtar kelimeler: apoptoz, sıçan, fetal beyin, intrauterin hipotansiyon

VI ABSTRACT Ozyurek H, The effect of intrauterine hypoxia-ischemia on fetal brain development, Haccettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Pediatric Neurology Unit, Ankara, 2004 Introduction: Cell death is usually classified as apoptotic or necrotic based on biochemical and morphological criteria. In the fetal central nervous system, a large number of cells die by apoptosis. Apoptosis is a form of physiological cell death molding the developing nervous system. It also occurs in pathological conditions, more frequent in the immature than the adult brain. Hypotensive episodes in pregnancy are among frequent causes of fetal circulatory deficiency and constitue a potential risk factor for fetal hypoxic-ischemic injury. Aim: The aim of the present study was to follow-up the effect of transient hypotension on cell death in the fetal central nervous system Material-Method: Twenty 3-6 month-old pregnant Wistar rats were included in the study. On the 15th day of pregnancy, ten rats were subjected to transient hypotension (hypotension group), and the others underwent all procedures except hypotension (control group). On days 17 or 19 of pregnancy, fetuses were delivered by cesarean section. One fetus from each mother was randomly chosen. The fetuses were decapitated and the brains were removed. Axial brain sections were examined with hematoxylin-eosine for general structure, necrosis or hemorrhage. Apoptosis was evaluated by Terminal Transferase Mediated -dUTP Nick End Labelling (TUNEL) and caspase-3 activation by immunohistochemistry. The histological sections including telencephalon, diencephalon, and metencephalon were evaluated by two blinded observers. Results: The hypotension group examined on day 19 showed significantly more active caspase-3 positive cells in the telencephalon than those on day 1 7 (p<0.05). Although the hypotension groups had more TUNEL positive and active caspase-3 positive cells than the control groups, the difference was not statistical significant. Conclusion: Hypotensive episodes in pregnancy result in increased caspase-3 activation and apoptosis after 96 hours. This interval between the injury and the prominent caspase-3 activation may provide a therapeutic window in which neuroprotective agents especially including caspase inhibitors may be effective in preventing brain damage. Key words: apoptosis, rat, fetal brain, intrauterine hypotension