Hipertansif hastaların tuz konusunda bilgileri ve alışkanlıklarının değerlendirilmesi

Abstract

GEREÇ VE YÖNTEM: Araştırmanın örneklemini Samsun ili sınırlarında 50 si köyde, 50 si kentte yaşayan 100 hipertansiyon hastası oluşturmuştur. Hastaların kişisel özelliklerini saptamak için 57 sorudan oluşan bir anket formu kullanılmıştır. Anket formunda hastaların demografik özellikleri ( yaş, cinsiyet, medeni hal, meslek, eğitim durumu, sosyal güvence) ile ilgili 6 soru, hipertansiyon süresi, hipertansiyon nedeni, eşlik eden hastalık ile ilgili birer soru, anti hipertansif kullanımı ile ilgili 3 soru, tuz ve kan basıncı ile ilgili 20 soru, özgeçmiş ve alışkanlıkları ile ilgili 9 soru ve günlük alışkanlıkları ile ilgili 16 soru yer almıştır. Kişisel bilgiler hastalarla evlerinde ve poliklinik başvurularında yüz yüze görüşme yoluyla elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde SPSS 16 paket programı kullanılmıştır.Görüşmeler esnasında hastaların boy, kilo ve kan basıncı ölçümleri yapılmıştır.BULGULAR: Çalışmaya katılanların 69 (% 69)'u kadındı ve yaş ortalamaları 61,0 ± 10,3 yıl (25 ? 87 yıl) idi. Hastaların 60 (% 60)'ında hipertansiyon süresi 10 yılın altında iken, 40 (% 40)'ında 10 yıl ve üzerinde idi. Hastalarda en sık görülen ek hastalık hiperlipidemi (%33) idi.Hastalarımızın bilgi testten aldığı ortalama puan 10,8 ± 3,2 (6 ?18) idi. Yaşı 60'dan küçük olan hastalarımız daha yaşlılara göre ve şehir merkezinde yaşayan hastalarımız köyde yaşayanlara göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha fazla puan almışlardı (p<0.05). Hastalarımızın eğitim düzeyi arttıkça aldıkları puan da artmıştı (p<0.0001).Çalışmaya katılan hastaların % 88'inin tuzu azaltmaları gerektiğini bilmelerine karşılık sadece % 1'i tam tuzsuz, % 39'u az tuzlu, % 22'si orta tuzlu, % 37'si normal tuzlu, % 1'inin normalden fazla tuzlu beslendiği görüldü. Hastaları 9'u tuz konusunda eğitim almışken, 91 hasta herhangi bir eğitim almamıştı. Yine 19 hastanın hipertansiyona yönelik bir diyeti varken, 81 hastanın herhangi bir diyeti yoktu.Çalışmamıza göre beyaz peynir, ekmek ve evde yemeklere atılan tuz hastaların günlük aldıkları tuzun en önemli kaynağını oluşturuyordu. Hastaların % 72'si hergün kahvaltıda beyaz peynir tüketirken, % 67'si yarım ekmekten fazla ekmek tüketiyor ve hastaların % 82'sinin evinde yemeklerine tuz atılıyordu.SONUÇLAR: Hipertansiyon hastalarına hastalıkları, tuzun kan basıncı üzerine olumsuz etkileri ve tuz tüketimi hakkında yeterli bilgi verilmelidir. Hastalıklarının kontrolü ve komplikasyonları önlemek için etkili bir tuz kısıtlaması yapmaları gerektiği kişiye özel, tekrarlayıcı bir eğitim modeli ile anlatılmalıdır.ANAHTAR KELİMELER: Hipertansiyon, tuz, eğitim

MATERIALS AND METHODS: Our study includes 100 patients with hypertension in Samsun with fifty of them living in the country and the other fifty patients living in the city. A questionnaire consisted of 57 questions was used to determine characteristics of patients. Among the questions; 6 of them were about demographic features (age, sex, marital status, job, educational status, health insurance), 1 question each for duration of hypertension, cause of hypertension and contributing disease, 3 of them were about antihypertensive drug, 20 were about salt intake and blood pressure, 9 were about background and habits and finally 16 were about daily practice. Personal information was obtained by face-to-face interview at home and outpatient clinics. Statistical evaluation was performed by SPSS 16 pocket programme.Height, weight and blood pressure were measured during the interview.RESULTS: Of the patients, 69 (69 %) were women and the median of age was 61.0 ±10.3 years (25-87 years). The duration of hypertension was less than 10 years in 60 patients ( 60 %) and equal or more than 10 years in the others. The most contributing disease was hyperlipidemia (33 %).The average score of information test was 10.8±3.2 (6-18). The score was significantly higher in patients younger than 60 years and also the patients located in the city center (p<0.05). The more the level of education, the higher the level of score (p<0.0001).Although 88 % of the patients included in the study knew that they have to decrease the salt intake, only 1 % of them had diet without salt, 39 % with less salty diet, 22 % diet with more than less salt 37 % with normal salty diet and 1 % diet with salt more than ordinary use. While 9 patients were given education about salt intake, 91 patients had no education. Also, 19 patients had a diet for hypertension while 81 didn?t have any.According to the study, the most important sources of daily salt was consisted of white cheese, bread and the salt used in meals at home. 72 % of the patients consumed white cheese daily in the breakfast, 67 % of them were eating more than half of a bread and 82 % had salt in their meals at home.CONCLUSION: The patients with hypertension should be informed in a detailed way about unfavourable side effects of salt on blood pressure and salt intake. A private, repeated educational module should be used to explain the importance of effective salt restriction to control the disease and prevent from complications.KEY WORDS: Hypertension, salt, education