Major depresif bozukluk tanılı hastalarda epizod sayısının remisyon sırasındaki nörokognitif fonksiyonlarla ilişkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, remisyondaki major depresyon hastalarının nörokognitif fonksiyonlarının değerlendirilmesi ve bu fonksiyonların geçirilmiş atak sayısı ile ilişkisinin incelenmesidir.Gereç ve yöntem: Bu çalışma Ondokuz Mayıs Üniversitesi Psikiyatri Polikliniğine başvuran ve DSM-IV tanı ölçütlerine göre tek depresif epizod geçirmiş olup şu an remisyon halinde olan 30 hasta, çok epizod geçirmiş olup şu an remisyonda olan 30 hasta ve bu hasta gruplarıyla yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş 30 kişilik sağlıklı kontrol grubu ile yapılmıştır. Hastalar Hamilton Depresyonu Derecelendirme Ölçeği (HAM-D) ve SCID-1 ile değerlendirilmiştir. Her üç gruba Wisconsin Kart Eşleme Testi (WKET), Stroop Testi, Çizgilerin Yönünü Belirleme Testi (ÇYBT), Görsel Kopyalama Testi (GKT) ve İşitsel-Sözel Öğrenme Testi (İSÖT) uygulanarak grupların nörokognitif performansları karşılaştırılmıştır.Bulgular: WKET'de çok epizod geçirmiş hasta grubu toplam doğru sayısı, toplam yanlış sayısı, toplam perseveratif tepki sayısı, toplam perseveratif yanlış sayısı ve perseveratif hata yüzdeleri açısından kontrol grubundan daha düşük performans gösterirken, diğer gruplar arasında farklılık saptanmadı. Stroop testinde çok epizod geçirmiş hasta grubu tüm puanlarda, tek epizod geçirmiş hasta grubu ise yalnızca dördüncü ve beşinci kartların okuma sürelerinde kontrol grubuna göre düşük performans gösterdi. GKT'de çok epizod geçirmiş hasta grubu tüm puan türlerinde, tek epizod geçirmiş hasta grubu ise GKT'nin yalnızca 2. kısım puanlarında kontrol grubuna göre daha düşük olacak şekilde farklılık gösterdi. ÇYBT'de hasta gruplarının ikisi de kontrol grubuna göre düşük performans gösterdi. Son olarak İSÖT'de çok epizod geçirmiş hasta grubu tüm puanlarda, tek epizod geçirmiş hasta grubu ise anlık bellek ve sözel öğrenme puanlarında kontrol grubuna göre düşük olacak şekilde farklılık gösterdi. Tüm nörokognitif test skorları içinde iki hasta grubu arasında farklılık sadece İSÖT'deki hatırda tutma ve gecikmiş hatırlama puanlarında saptandı.Depresif epizod sayısı ile; WKET'in toplam yanlış sayısı, toplam perseveratif tepki sayısı, toplam perseveratif hata sayısı, tamamlanan kategori sayısı ve perseveratif hata yüzdesi puanları, Stroop Testi'nin tüm kartlarının okuma süreleri, GKT skorları (GKT-1 ve GKT-2) ve ÇYBT skorları, İSÖT'ün anlık bellek alt puanları orta derecede; İSÖT'ün sözel öğrenme, hatırda tutma ve gecikmiş hatırlama puanları güçlü derecede korelasyon gösterdi.Sonuç: Araştırmanın sonucunda depresif epizod sayısı arttıkça hastalarda yönetici işlev bozukluklarının ve perseveratif hataların arttığı, görsel-mekansal işlevlerin, psikomotor hızın, dikkat işlevlerinin, sözel ve sözel olmayan bellek süreçlerinin bozukluk gösterdiği saptanmıştır. Bu sonuçlar; depresyondaki kognitif defisitin ?durum-bağımlı? bir fenomen olmadığını göstermektedir.

Aim: This study aims to investigate neurocognitive function of the patients with major depressive disorder in remission and to evaluate association of these results with the previous episode number.Materıal and methods: According to DSM-IV diagnosis criterias, 30 patients with remitted depression who had a single depressive episode, 30 patients with remitted depression who had two or more depressive episodes and 30 health subjects, selected as suitable with regard to age, gender and education enrolled in this study at Ondokuz Mayıs University faculty of medicine psychiatry clinic. The patients evaluated with Hamilton Depression Scala (HAM-D) and SCID-I. Neurocognitive functions of all three groups was compared with Wisconsin Card Sorting Test (WCST), Stroop test, judgement of line orientation test (JLOT), Visuel Reproduction Test (VRT) and Auditory-Verbal Learning Test (AVLT).Results: Althougth patient group had two or more depressive episodes had lower performance in terms of total correct number, total errors, total perserevative responses, total perseverative errors and percent of perseverative errors points in comparison with control group, no differences were found between the other groups in WCST. In Stroop test, patient group had two or more depresive episodes had lower performance in terms of all points, patient group had a single depresive episode had lower performance only in terms of the times of reading the fourth and the fifth cards compared with the control group. In VRT, patient group had two or more depressive episode had lower performance in terms of all points however patient group had a single depressive episode had lower performance only in second part points of VRT, compared with control group. Both of the patient groups had lower performance in JLOT. Finally in AVLT, patient group had two or more depressive episodes had lower performance in terms of all points however patient group had a single depressive episode had lower performance in terms of immediate recall and verbal learning compared with the control group. Among all of the neurocognitive test scores, thle differences between both of the patient groups were found only in delayed recall and delayed recognition of AVLT points.Also in correlations of neurocognitive test performance with the previous depressive episode number, total errors in WCST, total perseverative responses, total perseverative errors, finished category number and percent of perseverative errors, reading time of all card in Stroop test, VRT points (VRT-1 and VRT-2) and JLOT points were middle correlated; verbal learning, free recall and delayed recall points in AVLT were high correlated.Conclusion: Results of this study show that neurocognitive deficits of patients during remission increase and patients have perseveration tendency and have distinct defisits in visuo-spatial function, attention, verbal and non-verbal memory with recurrent episodes. These results show that cognitive defisits in depression are not due to ?state-dependent? phenomena.