Remifentanilin etomidat enjeksiyon ağrısi ve myoklonus üzerine etkisinin fentanil ile karşılaştırmalı araştırılması

Abstract

ÖZET Yükselen M. A., Remifentanilin Etomidat Enjeksiyon Ağrısı Ve Myoklonus Üzerine Etkisinin Fentanil İle Karşılaştırmalı Araştırılması, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD, Uzmanlık Tezi. Ankara, 2004. Genel anestezi indüksiyonunda etomidat kullanımı sırasında en fazla gözlenen iki yan etki; enjeksiyon ağrısı ve myoklonustur. Yapılan çalışmalarda fentanil ve alfentanilin myoklonusu baskılamada etkin opioidler olduğu bulunmuş ama yine de %8-50 oranında myoklonik hareketler görülmüştür. Bu çalışmada amacımız daha önce bu konuda çalışılmamış olan remifentanilin etomidat indüksiyonunda enjeksiyon ağrısına ve myoklonik kas aktivitesine olan etkisini fentanil ve kontrol grupları ile karşılaştırmaktır. ASA I-III grubu genel anestezi uygulanacak 60 olgu çift kör randomize olarak üç eşit gruba ayrıldı. Grup K: Kontrol grubu olup, Grup R'de: Remifentanil 1 ug/kg dozunda iv uygulandı. Grup F'de: Fentanil 1 ug/kg dozunda iv uygulandı. İlaç dozları verildikten 60 saniye sonra 0,2 mg/kg etomidat ile anestezi indüksiyonu sağlandı, 60 saniye sonra ise kas gevşekliği 0,1 mg/kg vekuronyum ile sağlandı ve entübasyon gerçekleştirildi. Remifentanil, fentanil veya eşdeğer dozda serum fizyolojik verilmesinden sonra, hastaların sedasyon durumları: yok, hafif, orta ve ağır olarak, etomidat ile indüksiyondan sonra ise hastanın myoklonik hareketleri 0=yok, l=hafif; tek vücut segmentinin kısa süreli hareketi, 2- orta; iki vücut segment! veya iki kas grubunun hafif hareketi, 3= ciddi; iki veya daha fazla kas grubunun şiddetli hareketi olarak sınıflandırılarak, kayıt edildi. Demografik veriler üç grupta benzerdi. Kontrol grubunda 9 olguda ciddi, 3 olguda orta, 6 olguda hafif derecede myoklonus izlenirken, 2 olguda myoklonus izlenmedi. Fentanil grubunda 2 olguda ciddi, 4 olguda orta, 8 olguda hafif derecede myoklonus izlenirken 6 olguda myoklonus izlenmedi. Remifentanil grubunda ise 19 olguda myoklonus izlenmezken, sadece 1 olguda hafif derecede myoklonus izlendi. Gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<0.05). Enjeksiyon ağrısı kontrol grubunda 16 olguda, fentanil grubunda 12 olguda, remifentanil grubunda 6 olguda gözlendi. Sonuçta remifentanilin etomidata bağlı myoklonusu önlediği ve bu konuda fentanilden daha etkin olduğu gözlendi. Anahtar Sözcükler: Etomidat, remifentanil, fentanil, enjeksiyon ağrısı, myoklonus.

ABSTRACT Yükselen M.A., Randomized controlled study to compare the effects of remifentanyl and fentanyl on etomidate induced pain on injection and myoclonus. Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Anesthesiology, Ankara, 2004. The two most seen adverse effects during etomidate administration for induction, are injection pain and myoclonus. In previous studies, fentanyl and alfentanyl were found to be the most effective opioids to prevent myoclonus, however myoclonus was observed at a rate of 8-50%. We aimed to compare the effect of remifentanyl on injection pain and myoclonic muscle activity during etomidate injection with fentanyl and placebo. ASA I-III, 60 patients scheduled to have general anesthesia were divided into 3 double-blinded randomized groups. Group K was the control group while, remifentanyl was administered 1 ug/kg iv. in Group R and fentanyl lug/kg iv. in Group F. 60 seconds later than administration of these drugs, anesthesia induction was held with etomidate 0.2 mg/kg and 60 sec. after that; for intubation vecuronium 0.1 mg/kg was given. After remifentanyl, fentanyl and same amount of salin administration the sedation scores and myoclonic muscle activation were recorded as; no sedation, mild, moderate, severe and 0= no myoclonus, 1= mild myoclonus, movement of a single body part for a short period of time, 2= moderate myoclonus, slight movement of two body part or two muscle groups, 3= severe myoclonus, severe movement of two or more muscle groups, respectively. Demographic datas were alike in all groups. In control group, myoclonus was observed severe in 9, moderate in 3 and mild in 6; while not observed in 2. In fentanyl group, myoclonus was observed severe in 2, moderate in 4 and mild in 8; while not observed in 6. In remifentanyl group, myoclonus was not observed in 19; while observed mild in only 1. The difference among all groups was found to be statistically significant (p<0.05). The injection pain was observed in 16, 12 and 6 within the control group, fentanyl group and remifentanyl group, respectively. In conclusion, remifentanyl was found to prevent the etomidate-related myoclonus and more effectively than fentanyl. Key words: Etomidate, remifentanyl, fentanyl, injection-related pain, myoclonus in