Çocuk ve adölesanlarda hashimoto tiroiditinin klinik özellikleri, tedavisi ve prognozunun incelenmesi

Abstract

Ill ÖZET Bu çalışmada, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi Pediatrik Endokrinoloji Ünitesi'nde, 1985-2003 yıllan arasında Hashimoto tiroiditi tanısı alarak izlenen 162 hastanın dosyaları, epidemiyolojik özellikler, klinik ve laboratuvar bulguları, tedavi ve prognoz açısından incelendi. Çalışmada yer alan 162 olgunun 140'ı ( %86.4) kız ve 22'si (%13.6) erkek olup, kız/erkek oram 6.4, ortalama yaş 11.4±2.97 yıl (4.4-16.5 yaş) idi. En fazla başvuru 2000-2003 yıllan arasında (n=58) ve İç Anadolu bölgesinden (n=123) olmuştur. En sık başvuru şikayeti 89 hasta (%54.9) ile boyunda şişlik olurken, hastaların 18'i (%11.1) tiroid ile ilişkili bir şikayeti olmadan rutin fizik inceleme sırasında tam almıştır. Dokuz hasta (%5.6) ise tip-1 diabetes mellitus tanısıyla kliniğimizde izlenirken yapılan taramalardan tam almıştır. Hastaların 37'sinde (%22.8) Hashimoto tiroiditine ek olarak çeşitli sistemik hastalıklar, 15'inde (%9.3) ise diğer bir otoimmün hastalık saptanmıştır. Tam anında hastaların 70'inde (%43.2) ötiroidizm, 39'unda (%24.1) kompanze hipotiroidizm, 34'ünde (%21) aşikar hipotiroidizm, 14'ünde (%8.6) aşikar hipertiroidizm, 5 'inde (%3.1) subklinik hipertiroidizm saptanmıştır. Tiroid otoantikorlanndan anti-tiroidperoksidaz antikor pozitifliği %100 olurken, antimikrozomal antikor %95.6, antitiroglobulin antikoru %87.1, tirotropin reseptör antikoru ise hipertiroidizm ile başvuran 19 hastanın %47.4'ünde pozitif saptanmıştır. Ultrasonografi ile tiroid bezi parankimi değerlendirilen 154 hastanın, 143'ünde (%92.9) tiroid bezi parankimi heterojen yapıda olup, 21 hastada (%13) tek nodul, 10'unda (%6.2) ise multinodüler görünüm saptanmıştır. Ötiroid olarak başvuran hastalann ortalama 60.0±47.8 aylık izleminde %10.5'inde kompanze hipotiroidizm, %12.3'ünde aşikar hipotiroidizm gelişmiştir. Ötiroid olgularda kullanılan Na-L-tiroksin tedavisinin hipotiroidizm geliştirme sıklığını değiştirmediği saptanmıştır. Kompanze hipotiroidizm tablosunda başvuran hastalann ortalama 43.3±26.4 aylık izleminde, %31'inde ötiroidizm saptanırken, %37.9'unda aşikar hipotiroidizm gelişmiş, %31.1'i ise kompanze hipotiroidizmli olarak kalmıştır. Bu hastaların klinik seyrini belirlemede tam anındaki serum TSH düzeyinin rolü olduğu saptanmıştır.IV Aşikar hipotiroidizm nedeniyle Na-L-tiroksin tedavisi başlanan hastaların ortalama 48.2±40.7 aylık izlem sonrası tedavileri kesilip değerlendirildiğinde, %30'unda ötiroidizm, %10'unda ise kompanze hipotiroidizm saptanmıştır. Sonuç olarak çalışmamızdaki 162 Hashimoto tiroiditli olgunun epidemiyolojik özellikleri, klinik ve laboratuvar bulguları literatürdeki verilerle benzer bulunmuştur. Hashimoto tiroiditinde, hastaların çoğunluğu ötiroid olarak başvurmakla beraber izlemde tiroid fonksiyonları değişkenlik göstermektedir. Ötiroid olgularda kompanze veya aşikar hipotiroidizm gelişebileceği gibi, hipotiroidizm de geçici olabilir. Bu nedenle hastaların tiroid fonksiyonları belli aralıklarla izlenmeli ve hastalar tedavi endikasyonlan açısından tekrar değerlendirilerek sadece gerekli olgularda tedavi kullanılması sağlanmalıdır.

ABSTRACT We reviewed the medical records of 162 patients with Hashimoto's thyroiditis followed in the Pediatric Endocrine Unit of Hacettepe University Faculty of Medicine, îhsan Doğramacı Children's Hospital, between 1985 and 2003. Epidemiological data, clinical and laboratory findings, treatment and prognosis were reviwed from the hospital files. The 86.4% of patients were female and 13.6% were male (female/male ratio were 6.4). Mean age at the diagnosis were 1 1.4+2.97 years (ranges 4.4 to 16.5 years). The majority of patients were from Central Anatolian Region. The 54.9% of patients were presented with asymptomatic goiter and 11.1% were diagnosed during routine physical examination. Nine patients was diagnosed during screening of patients with type 1 diabetes mellitus. The 22.8% of patients had various systemic diseases and 9.3% had another autoimmune disease. At the time of the diagnosis 43.2% of patient were euthyroid. The 24.1% of patients had compansated (subclinical) hypothyroidism, 21% overt hypothyroidism, 8.6% overt hyperthyroidism and 3.1% subclinical hyperthyroidism. Thyroidperoxidase antibody was measured in 112 patients and all were positive, antimicrosomal antibody was measured in 135 patients and 95.6% were positive, antithyroglobulin antibody was measured in 128 patients and 87.1% were positive and TSH reseptör antibody was positive for 47.4% of 19 hyperthyroid patients. Thyroid ultrasonography was performed to 154 patients and in 92.9% of them thyroid parenchyma were heterogeneous and single nodule was found in 13% and multinodular pattern in 6.2%. During 60.0±47.8 months follow up period 10.5% of initially euthyroid patients progressed to compansated hypothyroidism and 12.3% to overt hypothyroidism After mean of 43.3±26.4 months follow up period, thyroid functions of 31% of initially compansated hypothyroid patients recovered to euthyroid state, 37.9% progressed to overt hypothyroidism and 31.1% remained unchanged. Patients with overt hypothyroidism reevaluated after at least 12 months of therapy (mean duration of treatment were 48.2±40.7 months) by stopping Na-L-VI thyroxine treatment for 4 to 6 weeks. Recovery to euthyroidism was 30% and 10% of reevaluated patients was recovered to compansated hypothyroidism. In conclusion, epidemiological properties, laboratory and clinical findings of our patients with Hashimoto's thyroiditis were similar to the previously reported findings in the literature. At the time of the diagnosis, majority of patients with Hashimoto's thyroiditis were euthyroid. During follow up period thyroid function tests can show variations. Euthyroid cases can progress to subclinical or overt hypothyroidism and also hypothyroidism can be transient or permanent in these cases. Therefore, thyroid function tests should be repeated periodically in patients with Hashimoto thyroiditis for proper treatment and management.