Samsun ilinde 12-19 yaş grubu öğrencilerde sigara içme sıklığı ve sigara içme durumunu etkileyen faktörler

Abstract

Amaç: Sigara, özellikle gençleri etkileyen dünya çapında bir tehlikedir ve sigara içimi önlenebilir bir halk sağlığı sorunudur. Bu çalışmada ortaokul ve lise öğrencileri arasında sigara içmenin kentsel ve kırsal alandaki prevalansının saptanması, sigara ile ilgili bilgi ve davranışların belirlenmesi ve 14 yıl önce aynı bölgede benzer populasyonda sigara içme üzerine yapılan çalışma ile karşılaştırılarak sigara karşıtı kampanyalara yararlı olabilecek veri sağlanması amaçlanmıştır.Materyal ve metod: Kesitsel tipteki bu araştırmaya Samsun ilinin, kırsal ve kentsel alanlarından rastgele örnekleme yöntemiyle belirlenen 3183 (%51) kız; 3029 (%49) erkek olmak üzere toplam 6212 öğrenci alınmış ve veriler anket yöntemiyle toplanmıştır. Veriler SPSS 15.0 Win Episcope 2.0 paket programlarında değerlendirilmiştir. İstatistiksel olarak yüzde, ortalama, standart sapma, Odds oranı, minimum maksimum değerler ve güven aralıkları kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizi için Ki kare, Mann Whitney U testi, One Sample t testi, multi varyant lojistik regresyon analizleri uygulanmıştır.Bulgular: Çalışma grubunda 810 öğrencinin (%13) sigara içtiği saptandı. Erkek öğrencilerin % 18,1'inde kız öğrencilerin % 8,2'sinde sigara içme alışkanlığı mevcuttu. Sigaraya başlama yaşı ortalaması 14,1 ± 1,44 idi. Kızlarda ilk sigarayı deneme yaşı ortalaması 14,5 ± 1,36 iken, erkeklerde 13,8 ± 1,53' tü. Kızların erkeklere göre sigaraya başlama yaşının büyük olması istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Sigara içme prevalansının 12 yaş grubunda % 0,67 iken bu oran 18 yaş grubunda % 28,8 olarak saptandı. Sigaraya başlamada arkadaş çevresinin ve ailenin etkin rol oynadığı belirlendi. Aileden birinin sigara içiyor olması sigara içme riskini 2,01 kat arttırmaktadır. Sigara içme prevalansı kentsel alanda % 15,7, kırsal alanda %8,1 idi. 14 yıl önce aynı bölge benzer populasyonda yapılan çalışma ile cinsiyet, yerleşim yerinin sigara üzerine etkisini değerlendirdiğimizde kentsel alanda yaşayan erkek öğrencilerde sigara içme alışkanlığında azalma kırsal alanda yaşayanlarda ise artış olduğu, bu durumun da istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulundu (p=0,001). Kız öğrencilerde sigara içme alışkanlığında kırsal alanda artış olmakla birlikte istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p>0,05).Sonuç: Ondört yıl önce Samsun il ve ilçelerinin kentsel ve kırsal bölgelerinde yapılan çalışma ile bizim çalışmamızda sigara içme prevalansı benzer bulunmuştur. Sigaranın zararları hakkında genç yaş grubuna daha fazla bilgi verilmesi ve sigara içme alışkanlığının azaltılması için yapılan kampanyalara ve bu gruba yönelik mesajlara daha fazla yer verilmesi gerektiği kanaatindeyiz.

Aim: Smoking is the main health risk particularly for youth in the world. This is preventable public health issue. In all over the world, first experiences are in the ages between 10 and 20 years. This study aimed to show ways of campaining against smoking by determining its prevalence in rural and urbain areas among students at secondary and high schools, who form the majority of the adolescent age- group and are an important target for smoking prevention and compared our findings with a study conducted 14 years ago in same area with study.Material and method: In this cross sectional study 6212 students (51,2 % female; 48,8% male) were selected randomly from rural and urban areas in Samsun. A face to face questionnaire was completed on all students. Data were recorded and investigated by SPSS 15.0 and Win episcope 2.0 computer programmes. Chi square analyses, Mann Whitney U test, One Sample t-test and multi variant logistic regression analyses were used. Percentages, means, standart deviations, Odds Ratios were used to present the data.Findings: We found 13% (810) of our study group were smoking 18,1% male students,8,2% female students were smoking. Mean starting age of smoking was 14,4±1,44 years. Mean for smoking age was found 14,5±1,36 in females 13,8±1,58 years in males. Mean for smoking age of females was higher than males and it was statistically significant. The prevalence of smoking was 0,67 % in 12 age, 2 8,8% in 18 age group. Most important factors for starting smoking were social group and families. We found to have a smoking member in family increase risk of starting smoking 2,01 fold. Prevelance of smoking was 15,7% in urban 8,1% in rural areas. Comparing with a study conducted 14 years ago with same area for males smoking prevalence increased in rural, decreased in urban areas and it was statisticall significant for females smoking prevalence increased rurar areas but it wasn?t statistically significant.Result: In our study we found smoking prevelance in urban and rural areas of Samsun similar with a study conducted 14 year ago years in this area .we concluded it is essential to educated. Teenager about harms of smoking and give more importance of smoking and give more impertance to this age group in antismoking campaigns.