Dikmen Akpınar Sağlık Ocağı bölgesindeki halkın tedavi edici sağlık hizmetlerinden yararlanmasını etkileyen faktörlerin saptanması

Abstract

ÖZET Gökçimen, M., Dikmen Akpınar Sağlık Ocağı Bölgesindeki Halkın Tedavi Edici Sağlık Hizmetlerinden Yararlanmasını Etkileyen Faktörlerin Saptanması, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Uzmanlık Tezi, Ankara, 2004. Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren değişik örgütlenme aşamaları geçiren sağlık hizmetleri 1961 yılında çıkarılan 224 sayılı yasa ile, nüfusu temel alan odağında sağlık ocağının bulunduğu çağdaş sağlık hizmet örgütlenmesi modeline ulaşmıştır. Dikmen Akpınar Sağlık Ocağı Bölgesindeki halkın son bir ayda hekime başvuru hızı, başvurduğu sağlık kuruluşları, sağlık kuruluşunu seçme nedenleri, sağlık hizmetlerinden memnuniyetleri ve sağlık ocağından beklentileri saptanmaya çalışılmıştır. Kesitsel tipte planlanan bu araştırmada 9936 haneyi temsil eder nitelikte mahallelere göre tabakalandırılarak ve randomize sayılar kullanılarak 'rastgele örnekleme yöntemi' ile 400 hane seçilmiştir. Örnekleme çıkan tüm hanelere gidilmiş 387 hanede 748'i kadın toplam 1444 kişi ile görüşülmüştür. Bireylerin % 6.2'si okuryazar olmayıp, % 23.7'si ilkokul mezunudur. Bireylerin % 28.4'ü çalışmakta olup % 38.6'sı SSK'hdır. Evlerin % 26.1'i gecekondudur. Hanelerin % 51.2'sinde sadece bir kişi gelir getirmektedir. Ailelerin % 24.8'i ekonomik durumunu kötü olarak belirtmiştir. Hanelerin % 28.2' si sobayla ısınmaktadır. Hanelerin % 4 1.3 'ünde bulaşık makinası, birinde elektrik, üçünde mutfak, 13 'ünde banyo, 12'sinde tuvalet yoktur. Bireylerin % 31.0'inin en az bir kronik hastalığı vardır. Bireylerin % 18.4'ü son bir ay içinde sağlık kuruluşuna başvurmuş olup, cinsiyet, yaş, aile reisine yakınlık, çalışma durumu, sosyal güvence, oturulan mahalle, yaşam koşullan, oturulan evin tipi, aile büyüklüğü, ve kronik hastalık varlığı gibi faktörler ile sağlık kuruluşuna başvuru arasında istatistiksel anlamlı ilişki bulunmuştur. Başvuruların % 31.6'sı sağlık ocağına olmuştur. Yaş, aile reisine yakınlık, çalışma durumu, sosyal güvence, oturulan ev tipi ve mülkiyeti, ailede bağımlı kişi sayısı, mahallede oturma süresi ve kronik hastalık varlığıyla seçilen sağlık basamağı arasında istatistiksel anlamlı ilişki saptanmıştır. Sağlık sisteminin işlevini rasyonel ve çağdaş nitelikte yerine getirebilmesi için araştırma sonuçlarının gözönünde bulundurulması önerilir. Sağlık hizmet kullanımı, seçilen sağlık kuruluşu, memnuniyet iv

ABSTRACT Gökçimen, M., Determining The Factors That Affect The Health Utilization Of People Living In Dikmen Health Center District, Hacettepe University Medical Faculty, Specialty Thesis in Public Health, Ankara, 2004. Health system organization that had shown various organizatinal characteristics since The Republic of Turkey was founded adopted its contemporary with organizational model in 1961 via the 224 Act, and is based on population with primary health center as the basic servce unit. This study aimed to determine the physician contact rate among people living in Dikmen Akpınar Health Center District during one month period preceding the study, the health institution chosen, the reason affecting individuals' choice, level of satisfaction from health services; and, expectation from health center. Study had a cross-sectional design based on, 400 households stratified to wards and by statistical random selection method using random numbers and is represent 9936 houses. It is reached to houses that is chosen the sampling unit and interviewed with 1444 person of whom 748 is female in the 387 house. 6.2 percent of people is illiteracy, and 23.7 % of whom is graduated from primary school. 28.4 % of people is employed, and 38.6 % of people is insured via SSK. 26.1% of houses is shanty. There is one people who is employed in 51.2% of îıuı^es. 24.8 % of families stated that their economic status is low. 28.2 % of houses is heated via stove. There is no dishwasher in 41.3 % of houses. There is no electricity in one house, no kitchen in three houses, no bathroom 13 houses, and no toilet in 12 houses. 31 % of people had chronic diseases. 18.4% of people had gone the physician; there is a statistical meaningful association between physician contact and sex, age, closeness to paterfamilias, employed situation, social insurance, ward which is resident, life condition, type of house in which people live, family size and chronic disease who has. 3 1.6 % of people who had gone the doctor is attended the health center. There is also a statistical meaningful association between chosen health institution or level and age, closeness to paterfamilias, employed situation, social insurance, type and ownership of house in which people live, number of dependent people in the family, duration of residency in the ward, and chronic disease who has. It is suggested that to take into consideration the research results in order to get health systems function rationally and in the manner of contemporary qualification. Health services utilization, chosen health institution, satisfaction