Tip II diabetes mellitus hastalarında solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET El-Jundi NH. Tip II Diabetus Mellitus (DM) hastalarında solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Ankara 2004. DM; yaygın endoteliyal disfonksiyon ve bazal membran kalınlaşması ile karakterize, birçok organda komplikasyonlarla seyreden sistemik bir hastalıktır. Ancak, DM'in akciğerlerde (AC) komplikasyonlara neden olup olmadığı tam olarak kesinlik kazanmamıştır. Bu prospektif çalışmanın amacı; Tip II DM tanısı ile izlenen hastalarda, solunum fonksiyon parametrelerinin, mevcut vasküler komplikasyonlar ve uygulanan DM tedavileri ile birlikte araştırılmasıdır. Ekim 2003- Şubat 2004 tarihleri arasında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi iç Hastalıkları Endokrinoloji Ünitesince izlenen, sigara içme ve bilinen AC hastalığı öyküsü olmayan 39 Tip II DM'lu hasta ile, sigara içme ve bilinen AC hastalığı öyküsü olmayan sağlıklı 20 gönüllü kontrol grubunu oluşturmak üzere değerlendirmeye alındı. DM'li hastaların yaş ortalaması: 53.4 (9.6) yıl, kadın: 28, erkek:11, vücut kitle indeksi (VKİ) ortalaması : 28.2 (4.3) kg/m2, hastalık süreleri: 7.07 (5.0) yıl ve HbAıc düzeyleri: % 7.9 (1.87) idi. Kontrol grubundaki olguların yaş ortalaması: 53.8 (11.7) yıl, kadın: 10, erkek:10 ve VKİ ortalaması : 26.9 (3.4) kg/m2 idi. Tüm olgulara solunum fonksiyon testleri (FVC, FEVı, FEVı/FVC, FEF %25-75, DLCO) uygulandı. DM hastaları ve kontrol grubu; cinsiyet, yaş, vücut ağırlığı, VKİ ortalaması açısından benzerdi, ancak DM'li hastaları boyları kontrol grubundan daha kısa idi.DM'li hastalar, DM' e yönelik almakta oldukları tedavilere göre iki grupta değerlendirildiler. Grup I (n: 11); tek başına insulin (n: 6) ve insülin ile birlikte oral antidiabetik (OAD) tedavisi alanlar (n: 5), Grup II (n: 28); tek başına OAD tedavisi alanlar. İki grup; cinsiyet, yaş, VA, boy, VKİ, hastalık süresi, hipertansiyon, dislipidemi, vasküler komplikasyonlar varlığı ve antihipertansif ile antihiperlipidemik ajan kullanım özellikleri açısından benzerdi. HbAıc % düzeyi; grup l'de grup II' den daha yüksek idi. DM hastaları ve kontrol grubu arasında; FVC, FEVı, FEVı/FVC oranı, FEF%25-75 ve DLCO değerleri açısından anlamlı fark bulunmadı. Kuartil değerlere göre yapılan gruplamada; yüksek DLCO'nun (> beklenenin % 120'si: 75. persentil üzeri) 55 yaş altı DM hastalarında kontrol grubundan az olduğu, makrovasküler komplikasyonu olan ve insülin kullanan hastalarda fazla olduğu bulundu (sırası ile p: 0.02, p: 0.01, p: 0.04). 55 yaş ve üzeri ile tüm yaş gruplarında, OAD kullanımı olmayan hastalarda (tek başına insülin kullananlar) yüksek DLCO (> beklenenin % 120'si) oranı fazla bulundu (sırası ile p: 0.04, p: 0.002). Düşük DLCO (< beklenenin % 89'u) ile DM arasında anlamlı ilişki saptanmadı. Sonuç olarak; insülin tedavisi, Tip II DM' lilerde, pulmoner diffüzyon kapasitesini koruyor olabilir. Buna bağlı olarak, insülinin; henüz bilinmeyen mekanizmalarla alveolokapiller membran gaz alış-verişini olumlu etkilediği düşünülebilir. İnsülinin, bu muhtemel etkisini kanıtlamak için ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar Kelimeler. Tip II Diabetes Mellitus, Solunum Fonksiyon Testleri, DLCO % ıı

ABSTRACT El-Jundi NH. Evaluation of pulmonary functions of patients with Type II Diabetes Mellitus. Hacettepe University Faculty of Medicine; Department of Chest Diseases, Thesis in Chest Medicine, Ankara 2004. Diabetes Mellitus is a systemic disease causing multi-organ complications characterised by extended endothelial dysfunction and basal membrane thickening. Whether Diabetes Mellitus complicates the lungs is still a matter of contraversy. The aim of this prospective study is to evaluate the pulmonary functions of patients with vascular complications treated for diabetes mellitus. Thirty-nine patients presenting to the Department of Endocrinology between October 2003 and February 2004 diagnosed with type II Diabetes Mellitus with no history of smoking nor lung disease and a control group consisting of 20 volunteers reporting no history of smoking or lung disease were included in the study. In the Diabetic group; consisting of 28 female and 1 1 male patients, the average age was 53.4 (9.6) years, average body mass index (BMI) was 28.2 (4.3) kg/ m2 average disease duration was 7.07 (5.0) years and average HbA1c levels were 7.9% (1.87). In the control group; consisting of 10 females and 10 males, average age was 53.8 (11.7) years, average body mass index (BMI) was 26.9 (3.4) kg/ m2. All individuals were evaluated by pulmonary function testing (FVC, FEVi, FEVi/FVC, FEF %25-75, DLCO). The diabetic group and control group were similar with respect to age, sex, weight and BMI however patients from the diabetic group were statistically shorter than those in the control group. The diabetic group was divided into two groups according to type of treatment they were recieving. Group I (n=11) consisted of those recieving insulin therapy alone (n=6) and those recieving insulin therapy combined with oral antidiabetics (n=5). Group II (n=28) consisted of those recieving oral antidiabetic therapy alone. Both groups were similar with respect to age, sex, weight, height, BMI, disease span, presence of hypertension, dyslipidemia, vascular complications and treatment with antihypertensive and/or anti-hyperlipidemic agents. HbA1c levels were higher in group I as compared to group II. There was no significant stastitical difference in the measurements of FVC, FEVi, FEVi/FVC %, FEF%25-75 between the diabetic group and the control group. These groups were divided into quartiles and in the under-55-year-old group high DLCO (> % 120 predicted: 75th percentile) was found to be less in the diabetic group while high DLCO (> % 120 predicted) was found to be more in patients having macrovascular complications or those recieving insulin treatment in comparison to the control group ( p: 0.02, p: 0.01, p: 0.04 respectively). In the above-55- year-old group, high DLCO was found to be higher in patients recieving insulin only treatment ( p: 0.04, p: 0.002). No significant relationship was found in low DLCO (<%89 predicted: 25th percentile) in both the diabetic and control groups. In conclusion, insulin therapy in type II DM may preserve pulmonary diffusion capacity. Moreover; insulin may positively affect alveolar-capillary membranous gas exchange through unknown mechanisms. Further investigations studying this probable effect of insulin are required. Keywords: Type II Diabetes Mellitus, Pulmonary function tests, DLCO %. m