Akdeniz ülkelerinde doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerindeki etkileri: Fas ve Türkiye örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı doğrudan yabancı yatırımların Akdenize kıyısı olan ülkelerden Fas ve Türkiye'nin ekonomik büyümesine olan etkilerini analiz etmektir. Çalışma doğrudan yabancı yatırımların ülkenin ekonomik gelişimine her zaman olumlu etkisinin olup olmadığını Fas ve Türkiye üzerinden karşılaştırmalı olarak ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Çalışmada 1990-2016 yılları arası için Dünya Bankasından elde edilen veriler panel veri analizi, The Augmented Dickey Fuller (ADF) testi, ardından Johansen Eşbütünleşme testi, sonrasında Vector Error Correction Model (VECM) ve son olarak Impulse Response Function (IRF) kullanılarak sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır. Fas için normalleştirilmiş uzun dönemli tahminler şunu göstermektedir ki doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyümeyle negatif bir ilişkisi varken, ihracat ve yatırımların ekonomik büyüme üzerinde ciddi olumlu bir etkisi vardır. Bununla beraber işgücünün ekonomik büyüme üzerinde, istatiksel olarak önemsiz sayılabilecek düzeyde, negatif etkisi vardır. Kısa dönemli tahminler ise değişkenlerin istatiksel olarak önemsiz sayılabilecek düzeyde kaldığını göstermektedir. Etki-tepki işlevi (IRF) şunu göstermiştir ki bir şoka karşı verilen tepkinin doğrudan yabancı yatırım ve ihracat üzerindeki etkisi pozitifken, işgücü ve yatırımlar üzerinde negatiftir. Diğer taraftan Türkiye için normalleştirilmiş uzun dönemli tahminler şunu göstermektedir ki bütün değişkenlerin ekonomik büyümeyle ciddi pozitif bir ilişkisi vardır. Kısa dönemli tahminler ise değişkenlerin çoğunun istatiksel olarak önemsiz derecede olduğunu göstermektedir. Etki-tepki işlevi (IRF) ise göstermektedir ki doğrudan yabancı yatırım, ihracat, yatırım ve işgücündeki bir şoka GSMH'nin ilk dönemden onuncu döneme kadar pozitif tepki vermektedir.

Purpose of this research is to analyze the impacts of foreign direct investment on the economic growth of the Mediterranean countries: Comparison cases of Morocco and Turkey. The study aims to unveil if the FDI has always a positive impacts on the economic growth and showing by a comparative analysis the effects of foreign direct investment on the economic growth between Morocco and Turkey. The study was done by using the panel data between the period 1990-2016 and by utilizing the Vector Error Correction Model (VECM) methodology.The collected data from the world bank of the both countries were analyzed by using the tools, the Augmented Dickey Fuller (ADF) test ,then Johansen test for Cointegration, there after VECM, and finally Impulse Response Function (IRF).The ADF test results indicate that all variables became stationary after taking the first difference, and they be integrated of order one I (1). Johansen Cointegration test results means that these four variables have a long run association shape, which argue the existence of a cointegration among the variables. In Morocco, Normalised long run estimates indicated FDI has a significant negative connection with economic growth, while the export and investment were found to have a significant positive impact on the economic growth. However, Labor has an insignificant negative impact on the economic growth, though statistically insignificant. From the estimated short run, it noticed that most of the variables are statistically insignificant .Impulse response function displayed that the reaction of a shock on foreign direct investment and export was positive, whereas the reaction to a shock in force labor and investment was negative. On the other hand, in Turkey, Normalised long run estimates showed. That all the variables have a significant positive linkage with economic growth. From the estimated short run, it has shown that most of the variables are statistically insignificant.