Prostat kanser riskini belirlemede serum pituiter ve seks hormonlarının rolü

Abstract

ÖZET Sofikerim M, Prostat kanser riskini belirlemede serum pituiter ve seks hormonlarının rolü, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Üroloji Tezi, Ankara, 2004. Prostat kanseri erkek populasyonunda hastalığa bağlı ölümler açısından önde gelen hastalıkların ilk sıralarında yer almaktadır. Erken tanı ise parmakla rektal inceleme, prostat spesifik antijen, transrektal ultrasonografi ve biyopsinin rasyonel bir biçimde kombinasyonuyla elde edilebilir. Bu çalışmamızda, kanser şüphesi ile prostat biyopsisi yapılan hastalarda, serum testosteron ve serbest testosteronun, LH, FSH'nın rolünü araştırdık. Çalışmaya alman ve PRİ bulgusuna ve/veya PSA yüksekliğine bağlı olarak prostat biyopsisi yapılan toplam hasta sayısı 211 'dir. PRİ' si normal ve PSA değeri 2,5 ng/ml altında olan toplam 105 hasta kontrol grubu olarak değerlendirilmiştir. Prostat biyopsisi yapılan hastaların ortalama yaşı 63,91 (44-83), kontrol grubunda ise yaş ortalaması 54,26 (41-71) olarak hesaplanmış ve istatiksel olarak anlamlı fark izlenmiştir. Prostat biyopsisi yapılan grupta patolojik inceleme sonucunda 69 (%32,7) hastada prostat adenokanser tanısı konuldu. Hastaların PSA, s/t PSA oranlan, prostat volüm tabanlı parametreleri, testosteron ve serbest testosteron, FSH, LH değerleri karşılaştırıldı. Patoloji sonucu prostat adenokanser olan hastaların serum testosteron değerleri anlamlı olarak diğer hastalar ve kontrol grubu hastalarından düşük olarak bulunmuştur. Aynı şekilde serum FSH değerleri adenokanser tanısı alan hastalarda anlamlı olarak diğer bütün hastalardan yüksektir. Normal serum total ve serbest testosteron değerleri sırasıyla =<300 ng/dl ve =<9 pg/ml olarak alındığı zaman düşük değerlerde kanser yakalama oranlan anlamlı olarak yüksektir. Buradan yola çıkılarak yapılan çoklu analizde hiçbir serum hormon değeri prostat kanserini ayırmada s/t PSA oranı, PSA dansitesi ve transizyonel zon PSA dansitesi kadar yüksek değere ulaşamamıştır. Ancak hormon değerleri kendi içerisinde değerlendirilecek olursa PSA 2,5-10 ng/ml değerlerinde serum serbest testosteron seviyeleri prostat kanserini ayırmada kabul edilebilir değere ulaşmıştır. Anahtar kelimeler: Prostat adenokanser, testosteron, PSA iv

ABSTRACT Sofikerim M, The role of serum pituitary and sex hormones in predicting prostate cancer risk, Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Urology, Ankara, 2004. Prostate cancer is one of the leading causes of mortality seen in men population. Early diagnosis of the disease can be assessed with the combination of digital rectal examination, serum PSA, and transrectal ultrasonography and the prostate biopsy. In our study we evaluated the role of serum testosterone, free testosterone, LH, FSH levels in patients who had prostate biopsy with the suspicion of prostate cancer. The number of patients who had prostate biopsy due to abnormal digital rectal examination and/or elevated PSA levels were 211. One hundred and five patients who had normal digital rectal examination and normal PSA levels smaller than 2.5 ng/ml were selected as the control group. The mean ages of patients who had prostate biopsy and the control group were 63,91 years (44-83), 54,26 years (41-71) respectively and were statistically different. The patient characteristics of PSA, free/total PSA ratio, volume based parameters, serum total testosterone, free testosterone, FSH, LH levels were compared. The patients who were diagnosed as prostate cancer had statistically lower levels of serum total testosterone compared to the control group and patients who did not have cancer. When normal ranges for serum free and total testosterone levels were defined as 9 pg/ml and 300 ng/dl respectively. Patients who had low testosterone and free testosterone levels had significantly higher cancer detection rates than the ones with high serum testosterone or free testosterone levels. However neither value reached a higher value than percent free PSA, PSA density and transitional zone PSA density to discriminate prostate cancer. But when we evaluate hormone levels seperately free testosterone had an acceptable value to discriminate prostate cancer when PSA level is between 2,5-10 ng/ml. Key words: Prostate adenocancer, testosterone, PSA