Örgütsel nepotizm ve psikolojik sahiplenme arasındaki ilişkide örgütsel güvenin aracılık rolü: Bankacılık sektöründe bir araştırma

Abstract

Nepotizm konusu günümüzün en önemli problemlerinden biri olmaya başlamıştır. Tüm örgütlerde görülebilen nepotizm algısı gündemdeki yerini korumakta ve örgütsel unsurları direkt olarak etkilemektedir. Nepotizm algısıyla beraber örgütlerde çalışanların psikolojik sahiplenme ve örgütsel güven seviyeleri ne ölçüde değişiyor ve nepotizm bu kavramları nasıl etkiliyor araştırılmaya çalışılmıştır. Konunun özgün değerine bakıldığında ise nepotizm son zamanlarda üzerinde çok çalışılan bir konu olmasına rağmen psikolojik sahiplenme ve örgütsel güven unsuru gibi konularla olan ilişkisi üzerinde pek durulmadığı yerli literatürde çalışmaların oldukça kısıtlı olduğu gözlenmiş o yüzden bu konunun literatürdeki eksikliği doldurması hedeflenmektedir. Araştırmada; nepotizmin örgütler üzerindeki etkisini ortaya koyma, bu etkileri ortaya koyarken örgütsel unsular ile nepotizm arasındaki ilişkiyi açıklamaya çalışılmıştır. İlişkiler açıklanırken psikolojik sahiplenme ve nepotizm arasındaki ilişki de örgütsel güvenin aracılık rolü üzerinde durulmuş. Bu kapsamda İstanbul da faaliyet gösteren banka çalışanlarından 428 kişiye anket çalışması uygulanmış elde edilen veriler istatiksel olarak analiz edilmiştir. Veriler betimleyici istatistikler `Korelasyon Testi`, ` Hayes Process Model ve Sobel Testi`, `t- Testi` ve `One – Way ANOVA Testi` kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular, değişkenler arasında ilişki olduğunu göstermiştir. Bu ilişkide örgütsel nepotizme maruz kalan banka çalışanlarının örgütsel güven ve psikolojik sahiplenme düzeylerinde azalma meydana geldiği tespit edilmiştir. Örgütsel güvenin aracılık etkisine bakıldığında ise örgütsel nepotizm ve psikolojik sahiplenme ilişkisi içerisinde örgütsel güvenin kısmı aracı olduğu ortaya konmuştur. Ayrıca banka çalışanlarının örgütsel nepotizm ve örgütsel güven algılarının üst düzey yöneticilerden işe başlamadan önce tanışıklık/ arkadaşlık bağı olup olmamasına ilişkin anlamlı bir farklılık gösterdiği de tespit edilmiştir.

Nepotism has become one of the most important problems of our time. The perception of nepotism, which can be seen in all organizations, maintains its place in the agenda and directly affects the organizational elements. To what extent psychological ownership and organizational trust of the employees in the organizations are changing and how nepotism affects these concepts are being studied.Although nepotism is a subject that has been studied a lot in recent times, it has been observed that the studies on the subject of psychological ownership and organizational trust are not taken into consideration. This constitutes the original value of our study.In this study the effects of nepotism on organizations have been studied. As we tried to show the effects of nepotism on organizations, the relationship between organizationl elements and nepotism has been tried to be explained. The mediation effect of organizationl trust has been brought to the forefront with regards to the relation between psychological ownership and nepotism. In this context, 428 employees from banks in Istanbul were surveyed and the data were analyzed statistically. The data were analyzed using descriptive statistics, Correlation Test Hayes Process Model and Sobel Test, t-Test `and` One-Way ANOVA Test. The results showed a correlation between the variables. In this relationship, it has been determined that the level of organizational trust and psychological ownership of bank employees exposed to organizational nepotism has decreased. When the mediation effect of organizational trust is examined, it is revealed that organizational trust is partial mediator in the relationship between organizational nepotism and psychological ownership. In addition, it was also determined that the organizational nepotism and organizational trust perceptions of the bank employees before starting to their jobs showed a significant difference in terms of having a friendship bond with the senior executives.