Okul öncesi dönem çocuklarının yürütücü işlev becerileri ve geometrik şekil algılarının incelenmesi

Abstract

Okul öncesi dönem birçok kritik dönemi içerisinde barındıran ve bu kritik dönemlerin başarılı bir şekilde atlatılması için nitelikli desteğe ihtiyaç duyulan bir dönemdir. Birçok gelişim alanı gibi yürütücü işlev becerileri ve geometrik algı da okul öncesi dönemde gelişmektedir. Bu araştırmada okul öncesi çocuklarının yürütücü işlev becerileri ile geometrik şekilleri tanımaları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma türü karma yöntem araştırmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu Denizli il merkezindeki MEB'e bağlı resmi anaokullarına devam eden 48-66 ay arasındaki 100 çocuk oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Çocukluk Dönemi Yönetici İşlevler Envanteri (ÇDYİE) ile Geometrik Şekilleri Tanıma Testi kullanılmıştır. Okul öncesi çocuklarının yürütücü işlev becerileri ve geometrik şekilleri tanımaları yaş, cinsiyet, anne-baba öğrenim düzeyi, okul öncesi eğitim alma yılı ve gelir düzeyi değişkenlerine göre ayrı ayrı incelenmiştir. Elde edilen verilerin analizleri sonucunda okul öncesi çocuklarının yürütücü işlev becerileri ile geometrik şekilleri tanımaları toplam puanları arasında anlamlı ilişki bulunamamıştır. Geometrik şekilleri tanıma testi daire alt boyutu ÇDYİE arasında anlamlı ilişki olduğu bulunmuştur. Yürütücü işlev becerileri puanlarının ve geometrik şekilleri tanıma puanlarının yaş, cinsiyet, anne-baba öğrenim düzeyi, gelir düzeyi ve okul öncesi eğitim alma yılına göre farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar sözcükler: yürütücü işlevler, engelleyici kontrol, çalışma belleği, geometri, okul öncesi

The preschool period is a period in which contains many critical periods and qualified support is needed to successfully overcome these critical periods. Like many other developmental areas, executive function skills and geometric perception develop during the preschool period. In this study, the relationship between preschool children's executive function skills and the recognition of geometric shapes was investigated. The research type is the mixed method research. The study group consisted of 100 children aged 48-66 months attending official kindergartens of the Ministry of Education in Denizli. In the research The Childhood Executive Functioning Inventory (CHEXI) and Geometric Shapes Recognition Test were used as data collection methods. Preschool children's executive function skills and recognition of geometric shapes were examined separately according to age, gender, parental education level, preschool education year and income level. As a result of the analysis of the obtained data, no significant relationship was found between preschool children's executive function skills and geometric shapes recognition total scores. It was found that there was a significant relationship between the subscale of the circle of recognition of geometric shapes and the CHEXI. It was concluded that executive function skills scores and geometric shape recognition scores don't differ according to age, gender, education level of parents, income level and preschool education year.Keywords: executive function, inhibitory control, working memory, geometry, preschool